Εισαγωγή: Η υπερβολική χρήση του διαδικτύου μπορεί να οδηγήσει σε εθιστικές συμπεριφορές με σημαντικές αρνητικές συνέπειες στην λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής ενός ατόμου, κίνδυνος, ο οποίος φαίνεται να είναι μεγαλύτερος για τα άτομα της εφηβικής ηλικίας.
Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης αποτέλεσε η ανίχνευση συμπεριφορών εθισμού σε έφηβα άτομα 13-18 ετών, μαθητών Γυμνασίων και Λυκείων της Αττικής και ο εντοπισμός πιθανών συσχετίσεων ανάμεσα στα επίπεδα της διαδικτυακής εξάρτησης με παράγοντες, όπως η λειτουργικότητα της οικογένειας των συμμετεχόντων, η αυτοεκτίμησή τους, το φύλο και το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο της οικογένειάς τους.
Μεθοδολογία: Το δείγμα της μελέτης αποτέλεσαν 526 μαθητές, 217 αγόρια και 306 κορίτσια με μ.ο. ηλικίας τα 14,7 έτη (σ =1,5 έτη) 4 Γυμνασίων και 4 Λυκείων της Αττικής, οι οποίοι κλήθηκαν να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο δημογραφικών στοιχείων εφήβου και γονέων, το Ερωτηματολόγιο Εκτίμησης της Οικογένειας - Γενική Κλίμακα Λειτουργικότητας, την Κλίμακα αυτοεκτίμησης του Rosenberg και το Τεστ εθισμού στο Διαδίκτυο της Young.
Αποτελέσματα: Από την στατιστική ανάλυση προέκυψε ότι το 41,3% των συμμετεχόντων εμφάνιζε ήπια συμπτώματα εξάρτησης ενώ μέτρια εξάρτηση εμφάνιζε το 19,2%. Ένα 0,4% εμφάνιζε συμπτώματα σοβαρής εξάρτησης ενώ το 39,1% δεν παρουσίαζε συμπτώματα κάποιας εθιστικής διαδικτυακής συμπεριφοράς. Τα συμπτώματα εξάρτησης ηπίου και μετρίου-σοβαρού βαθμού φάνηκαν να συσχετίζονται με την μειωμένη αυτοεκτίμηση των έφηβων ατόμων (p<0,001) και την μειωμένη εκτίμησή τους στην οικογένειά τους (p<0,05 για τα ήπια και p<0,001 για τα μέτρια - σοβαρά συμπτώματα). Εν συνεχεία, φάνηκε ότι τα άτομα που πίστευαν λιγότερο στον εαυτό τους και στην οικογένειά τους είχαν αυξημένες πιθανότητες να βιώσουν μεγαλύτερη ψυχολογική/συναισθηματική σύγκρουση λόγω εκτεταμένης χρήσης του διαδικτύου, καθώς και σημαντικές δυσκολίες διαχείρισης του χρόνου τους και κατ’ επέκταση παραμέλησης των καθηκόντων τους. Από το μοντέλο ιεραρχικής πολυπαραγοντικής λογαριθμιστικής παλινδρόμησης προέκυψε, επίσης η ανεργία των γονέων ως σημαντικός παράγοντας για την εμφάνιση ήπιας και μέτριας - σοβαρής διαδικτυακής εξάρτησης (p<0,05) ενώ ο βαθμός ικανοποίησης των γονέων των συμμετεχόντων για την οικονομική τους κατάσταση βρέθηκε να συσχετίζεται σημαντικά μόνο με την εμφάνιση αυξημένης σοβαρότητας συμπτωμάτων (μέτρια-σοβαρά) (p<0,05).
Επιπλέον, τα κορίτσια βρέθηκαν να έχουν σοβαρότερα προβλήματα εξάρτησης από το διαδίκτυο αναφορικά με την διαχείριση του χρόνου τους (p<0,05) και η μη ελληνική υπηκοότητα φάνηκε να συσχετίζεται με μεγαλύτερες πιθανότητες εμφάνισης σοβαρότερων συμπτωμάτων διαδικτυακού εθισμού. Τέλος, η διαμονή των εφήβων με τους βιολογικούς γονείς τους φάνηκε να λειτουργεί προστατευτικά, καθώς οι συγκεκριμένοι είχαν 65% μικρότερη πιθανότητα εμφάνισης μέτριας ή σοβαρής εξάρτησης από το διαδίκτυο και συγκεκριμένα λιγότερες δυσκολίες διαχείρισης του χρόνου τους (p<0,05).
Συμπεράσματα: Η παρούσα μελέτη ανέδειξε τον ρόλο της οικογένειας, της αυτοεκτίμησης των εφήβων και του κοινωνικοοικονομικού επιπέδου ως παράγοντες που πιθανόν συσχετίζονται με την εμφάνιση συμπεριφορών διαδικτυακού εθισμού στην εφηβική ηλικία. Τα ευρήματα της συγκεκριμένης έρευνας, λαμβάνοντας υπόψη τους περιορισμούς της, μπορούν να αποτελέσουν το έναυσμα για την πραγματοποίηση περαιτέρω μελετών με στόχο την πληρέστερη κατανόηση και πλαισίωση του φαινομένου.
(EL)
Introduction: Excessive internet use can lead to addictive behaviors with significant adverse effects on a person's functionality and quality of life, a risk that seems to be greater for adolescents.
Purpose: The purpose of this study was to examine addictive behaviors in adolescents aged 13-18 years, students of Junior High Schools and High Schools of Attica, and to identify possible correlations between the levels of Internet dependence with factors such as the functionality of the participants' families, their self esteem and gender as well as the socioeconomic status of their family.
Methodology: The study sample consisted of 526 students, 217 boys and 306 girls (Mean Age =14,7 years, SD=1,5 years) from 4 Junior High Schools and 4 High Schools in Attica who completed a questionnaire of demographic data of adolescents and parents, the Family Assessment Device - General Functioning Scale, the Rosenberg Self-Esteem Scale, and Young's Internet Addiction Test.
Results: The statistical analysis showed that 41.3% of the participants exhibited mild dependence symptoms while moderate dependence showed 19.2%. 0.4% manifested severe addiction, whereas 39.1% did not show any addictive online behavior. Symptoms of mild to moderate dependence appeared to be associated with decreased adolescent self-esteem (p <0.001) and a decreased family esteem (p <0.05 for mild and p <0.001 for moderate to severe symptoms). Subsequently, it appeared that people who believed less in themselves and their families were more likely to experience considerable psychological/emotional conflict due to the widespread use of the internet, along with significant difficulties in managing their time and consequently neglecting their duties. The Hierarchical and multivariate regression model also showed that parental unemployment was a significant factor in the onset of mild to moderate internet dependence (p <0.05) and that participants' parents' satisfaction with their financial situation was found to be significant only with the onset of increased symptom severity (moderate to severe) (p <0.05).
In addition, girls were found to have more severe internet addiction problems regarding their time management (p <0.05), and non-Greeks appeared to be associated with a higher chance of developing more severe symptoms. Finally, adolescents' stay with their biological parents appeared to be protective, as they were 65% less likely to have moderate or severe internet dependence and particular less time managing difficulties (p <0.05).
Conclusions: The present study highlighted the role of family, adolescent self-esteem, and socioeconomic status as factors associated with the cyber-addictive behaviors development in adolescence. The findings of this research, taking into account its limitations, can be the trigger for further studies aimed at a further complete understanding and framing of the phenomenon.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
