Εισαγωγή: Το ασφαλές και σταθερό περιβάλλον αποτελεί βασικό παράγοντα για την υγεία σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας . Η έλλειψη στέγης είναι ένα σημαντικό και αυξανόμενο πρόβλημα σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες, με σοβαρές συνέπειες, όπως η διαταραχή χρήσης ψυχοτρόπων ουσιών και τα προβλήματα ψυχικής υγείας. Το μεγαλύτερο ποσοστό των αστέγων χρηστών κάνει χρήση παραπάνω από μίας ψυχοδραστικής ουσίας, με κυριότερες τα οπιοειδή και τα διεγερτικά.
Σκοπός: Η παρούσα έρευνα επιδιώκει να αξιολογήσει προβλήματα ψυχικής υγείας (κατάθλιψη, άγχος, παρανοειδής ιδεασμός κ.α.) και το προφίλ της χρήσης ουσιών των αστέγων χρηστών που διαμένουν στον ξενώνα μεταβατικής φιλοξενίας «Ιονίς», με τη χρήση σταθμισμένων εργαλείων, καθώς και τις μεταβολές στα μέτρα αυτά στο σαφώς προσδιορισμένο χρονικό σημείο των δύο μηνών κατόπιν της εισαγωγής τους στη μελέτη.
Μέθοδος: Η έρευνα είναι ποσοτική με διαχρονικό χαρακτήρα και διεξήχθη κατά το διάστημα Ιούλιος 2021-Δεκέμβριος 2021. Το δείγμα αποτελείται από 80 άστεγους χρήστες ψυχοτρόπων ουσιών (μέσος όρος ηλικίας 48,10 έτη, 87,5% άνδρες) που διαμένουν σε ξενώνα μεταβατικής φιλοξενίας στο κέντρο της Αθήνας, εκ των οποίων 47 επαναξιολογήθηκαν 2 μήνες αργότερα. Η συλλογή των δεδομένων έγινε με τη μέθοδο συμπλήρωσης ερωτηματολογίου κοινωνικό-δημογραφικών στοιχείων, ερωτηματολογίου ψυχοπαθολογίας (Symptom Checklist -90R) και ημιδομημένης συνέντευξης Hellenic Treatment “Outcomes Profile”.
Αποτελέσματα: Αναφορικά, με την εργασιακή τους κατάσταση, 57,4% των συμμετεχόντων ήταν άνεργοι-ες και 38,4% αυτών οικονομικά άνεργοι-ες. Οι συμμετέχοντες είχαν ξεκινήσει τη χρήση ουσιών κατά διάμεσο 24 έτη πριν (IQR: 15-30). Το μεγαλύτερο ποσοστό του δείγματος κατά την εισαγωγή στη μελέτη έκανε χρήση προϊόντων καπνού (97,2%), βενζοδιαζεπινών (66,7%), ηρωίνης (55,6%), κάνναβης (43,1%), αλκοόλ (41,7%), αμφεταμινών (23,6%) και κοκαΐνης (15,3%). Επιπροσθέτως, τα έτη χρήσης ουσιών ήταν ο μοναδικός επιβαρυντικός παράγοντας που βρέθηκε να σχετίζεται με τα επίπεδα της κλίμακας της Ψυχαναγκαστικότητας-Καταναγκαστικότητας. Πιο συγκεκριμένα, για κάθε ένα έτος αύξησης στα έτη χρήσης ουσιών, το σκορ της εξαρτημένης μεταβλητής αυξανόταν κατά 0,26 μονάδες (b=0,26, p=0,048). Συσχέτιση υπήρξε και στα επίπεδα της κλίμακας της Διαπροσωπικής Ευαισθησίας κατά 0,34 μονάδες (b=0,34, p=0,027), της Κατάθλιψης κατά 0,42 μονάδες (b=0,42, p=0,016), του Θυμού κατά 0,16 μονάδες (b=0,16, p=0,042), του Παρανοειδούς Ιδεασμού κατά 0,22 μονάδες (b=0,22, p=0,010), του Γενικού Δείκτη Συμπτωμάτων κατά 0,02 μονάδες (b=0,02, p=0,035) και του Δείκτη Θετικών Συμπτωμάτων κατά 0,63 μονάδες (b=0,63, p=0,04) 2 μήνες από την αρχική μέτρηση.
Συμπεράσματα: Άξια αναφοράς είναι τα πολλά έτη χρήσης ψυχοτρόπων ουσιών, τα οποία ήταν ο μοναδικός επιβαρυντικός παράγοντας που βρέθηκε να σχετίζεται με κάποια επίπεδα της κλίμακας της ψυχοπαθολογίας. Η έρευνα αυτή συνέβαλλε στην κατανόηση του προφίλ των αστέγων χρηστών που διαμένουν σε ξενώνα, ενός ευάλωτου πληθυσμού ιδιαίτερα επιβαρυμένου ψυχικά, με πολλά έτη εξάρτησης και πολυτοξικομανίας.
(EL)
Introduction: A safe and stable environment is a key factor for health according to the World Health Organization. Homelessness is a major and growing problem in many developed countries, with serious consequences such as substance abuse disorders and mental health diseases. The majority of homeless users tend to use more than one substances, mainly opioids and stimulants.
Aim: The present study seeks to assess problems of mental health (depression, anxiety, paranoid ideation etc.) and substance use profile of homeless drug users living in a transitional guesthouse, using well established tools, as well as changes in these measures in the clearly defined time frame of the two months after their introduction into the study.
Method: It is a cohort study and was conducted during the period July-December 2021. The sample consists of 80 homeless drug users (the mean age of the participants was 48.10 years and 87.5% were male) living in the transitional guesthouse “Ionis”, in the center of Athens, of which 47 were re-evaluated 2 months later. The data were collected through self-administered questionnaires (a socio-demographic data sheet and Symptom Checklist -90R) and a semi-structured interview (Hellenic Treatment "Outcomes Profile").
Results: Regarding their employment status, 57.4% of the participants were unemployed and 38.4% of them were financially unemployed. Participants started substance use 24 years ago (IQR: 15-30). The majority of the sample at the time of admission to the study used tobacco products (97.2%), benzodiazepines (66.7%), heroin (55.6%), cannabis (43.1%), alcohol (41.7%), amphetamines (23.6%) and cocaine (15.3%). In addition, years of substance use was independently associated as a risk factor with the changes in the scores of the subscales of Obsessive-Compulsive behavior (b = 0.26, p = 0.048), Depression (b = 0.42, p = 0.016), Anger (b = 0.16, p = 0.042), Paranoid Ideation (b = 0.22, p = 0.010), Interpersonal Sensitivity (b = 0.34, p = 0.027), General Symptom Index (b = 0.02, p = 0.035) and the Positive Symptoms Index (b = 0.63, p = 0.04), 2 months after the initial measurement.
Conclusions: Worth mentioning is the many years of substance use, which was independently associated as a risk factor with the changes in the scores of some subscales of psychopathology. This research contributed to the understanding of the profile of homeless drug users living in a transitional guesthouse, a vulnerable population, with many years of dependence and multi-addiction.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
