Αν και το ταφικό δείγμα της Κύπρου είναι πλούσιο σε όλες τις φάσεις της Εποχής του Χαλκού, η κυπριακή αρχαιολογία του θανάτου αποτελεί ένα σχετικά ανεξερεύνητο πεδίο. Πέραν λίγων άρθρων, η διατριβή και η μεταγενέστερη μονογραφία της Priscilla Keswani είναι τα μοναδικά έργα που διαπραγματεύονται σε δευτερογενές στάδιο, τα ταφικά έθιμα της Κύπρου μακροϊστορικά και υπερτοπικά. Παρότι η ανάλυση της καταπιάνεται με την κοινωνική σημασία των ταφικών πρακτικών, δεν εξαντλεί τους εντόπιους, κοινωνικούς μηχανισμούς που οδήγησαν στη διαμόρφωση των διακριτών, πολιτισμικών ταυτοτήτων στις διαφορετικές περιφέρειες της μεγαλονήσου.
Η παρούσα διπλωματική εργασία στρέφεται σε αυτή την κατεύθυνση και χρησιμοποιεί σαν μελέτη περίπτωση τη θέση Κούκλια-Παλαίπαφος. Προκειμένου να αναλυθούν οι παφιακές, ταφικές πρακτικές της Υστεροκυπριακής περιόδου, επιστρατεύονται τέσσερις, συναφείς μικρο-κλίμακες που αφορούν στο νεκρικό τοπίο, τις ταφικές κατασκευές, τα σώματα και τα κτερίσματα. Οι τέσσερις αυτές κατηγορίες που εμπλέκονται ενεργά μεταξύ τους, διερευνώνται με σκοπό την εξέταση της κοινωνικής σημασίας των ταφικών ζωνών και των ταφικών μνημείων, των χωρητικών δυνατοτήτων των ταφικών κατασκευών, της συνθετότητας των ταφικών προγραμμάτων, της κοινωνικής αξίας των νεκρών και των προγόνων καθώς και των πιθανών κοινωνικοπολιτικών αλλαγών που επιδρούσαν στον οικισμό καθ’ όλη τη διάρκεια της Υστεροκυπριακής περιόδου. Απώτερος στόχος είναι η απάντηση του διττού ερωτήματος: Γιατί οι Πάφιοι έθαβαν και τιμούσαν με αυτούς τους τρόπους τους νεκρούς τους και πως οι ταφικές πρακτικές βοήθησαν στη ιδεολογική και κοινωνική συνοχή της υδρολογικής λεκάνης;
(EL)
Even though the mortuary record of Cyprus is quite rich during all phases of the Bronze Age, the Cypriote Archaeology of Death remains a relatively unexplored field. Apart from a number of articles, the dissertation and later monograph of Priscilla Keswani are the only published secondary analysis which deals with Cyprus’ mortuary practices in a broad geographical and chronological scale. Despite her focus on the social value of the mortuary practices, she largely disregards the regional social mechanisms which constituted the discrete, cultural identities, found in different parts of the island.
The present master thesis moves towards this direction and deploys the site of Kouklia-Palaepaphos as a case study. In order to analyze the paphian mortuary practices, the utilization of, at least, four minor scales of analysis which pertain to the death-scape, the mortuary structures, the bodies and the grave goods, is considered essential. These four categories which are heavily entangled with one another, are investigated for the purpose of approaching the social meanings behind the mortuary settings and monuments, the spatial capabilities of the mortuary structures, the complexity of the sepulchral programs, the social value of the ancestors and the possible, socio-political changes which were gradually transforming the settlement during the long duration of the Late Cypriote period. This thesis aspires to have moved closer to the two-fold question: Why did the Paphians bury and celebrate their dead under specific conditions and how did the mortuary practices impact the ideological and social cohesion of the hydrological basin?
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
