Το φαινόμενο του βρετανο-γερμανικού ανταγωνισμού στη Νότια Αφρική, αποτελεί μια σχετικά άγνωστη, πλην όμως κρίσιμη πτυχή στις σχέσεις των δύο κρατών και των δύο λαών κατά την περίοδο 1884-1902. Από τη μια πλευρά, η κοσμοκράτειρα Βρετανική Αυτοκρατορία είχε ήδη από τις αρχές του 19ου αιώνα κυριαρχήσει στο Ακρωτήριο, αντιλαμβανόμενη ακριβώς τη γεωπολιτική του σημασία στο δρόμο για την Ινδία. Καθ’ όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα η βρετανική επιρροή στον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο της Νότιας Αφρικής έβαινε αυξανόμενη, με αποκορύφωμα την ολοκληρωτική κυριαρχία μετά τον Πόλεμο των Μπόερ (1902). Από την άλλη πλευρά η Γερμανία, μια ραγδαία ανερχόμενη δύναμη μετά την ενοποίηση της, επεδίωξε στα τέλη του 19ου αιώνα να θέσει τις βάσεις της αποικιακής της αυτοκρατορίας στη Νότια Αφρική, ερχόμενη έτσι σε έντονο γεωπολιτικό ανταγωνισμό με την εδραιωμένη δύναμη, τη Βρετανία.
Μέσα από την ενδεικτική μελέτη του τύπου των δύο αυτοκρατοριών και της σχετικής βιβλιογραφίας, η παρούσα εργασία θα επιχειρήσει να αναδείξει τις πτυχές αυτού του ανταγωνισμού στο επίπεδο της διπλωματίας και της κοινής γνώμης. Παρότι αυτός ο ανταγωνισμός ποτέ δεν οδήγησε σε μετωπική σύγκρουση, επέφερε πάντως βαθμιαία, μια δομική επιδείνωση στις σχέσεις των δύο κρατών και των δύο λαών, η οποία επρόκειτο να έχει καθοριστικές συνέπειες στο βραχύ μέλλον.
(EL)
British-German antagonism in South Africa is a detrimental feature of the relations between those two empires and their people during the period 1884-1902. On the one hand, the dominant British Empire had already, since the beginning of the 19th century, laid the foundation of its colonial empire in South Africa, realizing the critical geopolitical location of the Cape en route to India. During the 19th century, the british sphere of influence in South Africa kept expanding. British hegemony in the region was accomplished after the end of the Boer War (1902). On the other hand, Germany, a hegemonic European power since its unification, attempted to create a colonial empire in South Africa, thus entering an intense geopolitical antagonism with Britain.
Focusing on indicative press sources of the two empires, in combination with secondary literature, this study attempts to shed light on the specific features of this antagonism not only at the diplomatic level, but also at the public opinion level. Although this antagonism never reached a collision, it undermined the relations between the two empires and between the two nations. This would have detrimental consequences in the near future.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
