Η ψυχιατροδικαστική κοινωνική εργασία αποτελεί ένα πεδίο εφαρμογής της κοινωνικής εργασίας και αφορά την παροχή υπηρεσιών σε άτομα τα οποία έχουν ψυχιατρικές διαταραχές και παράλληλα αντιμετωπίζουν προβλήματα με το σύστημα της ποινικής δικαιοσύνης. Στην Ελλάδα η ψυχιατροδικαστική κοινωνική εργασία βρίσκει εφαρμογή μεταξύ άλλων στις υπηρεσίες του δικαστικού συστήματος, όπως στις Υπηρεσίες Επιμελητών Κοινωνικής Αρωγής και Επιμελητών Ανηλίκων, στις Εταιρίες Προστασίας Ανηλίκων, αλλά και στις υπηρεσίες του συστήματος ψυχικής υγείας, όπως στα ψυχιατρικά νοσοκομεία, αλλά και στις υπηρεσίες του συστήματος κοινωνικής αλληλεγγύης. Λόγω των περιορισμένων αναφορών σχετικά με το πλαίσιο της ψυχιατροδικαστικής κοινωνικής εργασίας στην Ελλάδα, προέκυψε η ανάγκη διερεύνησης του πεδίου εφαρμογής και του ρόλου των κοινωνικών λειτουργών.
Ο σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η διερεύνηση του πλαισίου εφαρμογής της ψυχιατροδικαστικής κοινωνικής εργασίας στην Ελλάδα, καθώς και ανάδειξη τυχόν προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι κοινωνικοί λειτουργοί που ασχολούνται με αυτόν τον τομέα. Η μεθοδολογική προσέγγιση της έρευνας έγινε με την χρήση ποιοτικής μεθόδου. Η συλλογή των δεδομένων έγινε με τη χρήση ημιδομημένης συνέντευξης. Το δείγμα της έρευνας ήταν 11 κοινωνικοί λειτουργοί, οι οποίοι απασχολούνται σε δομές ψυχιατροδικαστικής.
Οι κοινωνικοί λειτουργοί έχουν ένα ευρύ πεδίο αρμοδιοτήτων στο πλαίσιο της εφαρμογής της ψυχιατροδικαστικής κοινωνικής εργασίας και αντιμετωπίζουν αρκετές δυσκολίες και προκλήσεις. Οι προκλήσεις περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων ασαφές θεσμικό πλαίσιο σχετικά με τις αρμοδιότητες των κοινωνικών λειτουργών στις δομές της ψυχιατροδικαστικής, ελλείψεις σε υπηρεσίες και προσωπικό για την διαχείριση περιπτώσεων ψυχιατροδικαστικής, δυσκολίες στην επανένταξη στην κοινότητα και την αυτόνομη διαβίωση των ψυχιατροδικαστικών περιπτώσεων, γραφειοκρατικές και διοικητικές αδυναμίες, στιγματισμός και περιθωριοποίηση των ψυχιατροδικαστικών περιπτώσεων.
Λαμβάνοντας υπόψη την υφιστάμενη κατάσταση σχετικά με το πεδίο δράσης των κοινωνικών λειτουργών στην ψυχιατροδικαστική και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, αναδεικνύεται η ανάγκη για την θέσπιση του θεσμικού πλαισίου για τις αρμοδιότητες των ψυχιατροδικαστικών κοινωνικών λειτουργών και η διασφάλιση της εφαρμογής τους. Ακόμη, η ανάπτυξη τεχνογνωσίας και εργαλείων που θα βοηθήσουν τους κοινωνικούς λειτουργούς στην πρακτική εφαρμογή της ψυχιατροδικαστικής κοινωνικής εργασίας είναι εξαιρετικά σημαντική. Επιπλέον, η αναδιαμόρφωση και αναβάθμιση της εκπαίδευσης των κοινωνικών λειτουργών, αλλά και η διαμόρφωση εξειδίκευσης σε μεταπτυχιακό επίπεδο κρίνεται επίσης αναγκαία.
(EL)
Forensic social work is a field of social work practice that refers to the provision of services to people with mental disorders and at the same time are involved with the criminal justice system. In Greece, forensic social work is applied, among others, in the departments of the judicial system, such as the Services of Social Assistance Supervisors and Juvenile Supervisors, in Juvenile Protection Societies, but also in the departments of mental health system, such as in psychiatric hospitals, but also in the departments of social solidarity system. Due to the limited reports on the context of forensic social work in Greece, the need to for research regarding the scope and role of social workers arose.
Social workers have a wide range of responsibilities in the context of forensic social work practice and face several difficulties and challenges. Challenges may include an unclear institutional framework regarding the responsibilities of social workers in forensic facilities, lack of available services and personnel for case management of forensic cases, difficulties in reintegration into the community and independent living of forensic cases, bureaucratic and administrative deficiencies, stigmatization and marginalization of forensic cases.
The purpose of the study was to research the framework of the practice of forensic social work in Greece, as well as to highlight any challenges faced by social workers working in this field. A qualitative approach was chosen as the research method of this study. Semistructured interviews were selected to collect the data. The sample of the research was 11 social workers, who are employed in forensic psychiatry agencies. Taking into account the current situation regarding the field of application of forensic social workers and the challenges they face, the need for the establishment of institutional framework for the responsibilities of forensic social workers and to ensure its implementation, emerges. Furthermore, the development of expertise and tools to assist social workers in forensic social work practice is extremely important. In addition, the restructuring and upgrading of the education of social workers, as well as the development of specialty at postgraduate level, is also deemed necessary.
(EN)
University of Athens
