Εισαγωγή: Η χρήση ουσιών από μητέρες συνιστά ένα καίριο κοινωνικό ζήτημα. Η άνοδος του αριθμού γυναικών νεαρής ηλικίας, που προβαίνει σε χρήση ουσιών, αυξάνει το ενδεχόμενο για μη προγραμματισμένες εγκυμοσύνες. Η βιβλιογραφία έχει αναδείξει την ύπαρξη σχέσης μεταξύ της ουσιοεξάρτησης μητέρων με την παρουσία υψηλών επιπέδων γονεϊκού στρες, καθώς και την εφαρμογή αυταρχικών και μη λειτουργικών γονεϊκών πρακτικών. Παράλληλα, οι εξαρτημένες από ουσίες μητέρες έρχονται αντιμέτωπες με πλήθος κοινωνικοοικονομικών δυσκολιών. Η έρευνα στο συγκεκριμένο πεδίο είναι σημαντική, καθώς αντίστοιχες έρευνες εκλείπουν στον Ελλαδικό χώρο.
Σκοπός: Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η μελέτη των χαρακτηριστικών γονεϊκότητας των εξαρτημένων από ουσίες μητέρων και του γονεϊκού στρες που βιώνουν, λαμβάνοντας υπόψη τις κοινωνικοοικονομικές δυσκολίες με τις οποίες έρχονται αντιμέτωπες. Παράλληλα, εξετάζεται τη σχέση μεταξύ του γονεϊκού στρες και των γονεϊκών πρακτικών.
Μέθοδος: Στην έρευνα συμμετείχαν 187 μητέρες, εκ των οποίων οι 30 ήταν εξαρτημένες από ουσίες και οι 157 δεν παρουσίαζαν εξάρτηση από ουσίες ή αλκοόλ. Η συμμετοχή στην έρευνα προϋπέθετε τη συμπλήρωση πέντε ερωτηματολογίων (ερωτηματολόγιο δημογραφικών χαρακτηριστικών, Ερωτηματολόγιο κοινωνικής υποστήριξης του Oslo, Κλίμακα γονεϊκού στρες-σύντομη μορφή, Ερωτηματολόγιο γονεϊκών τύπων, Κλίμακα κατάθλιψης άγχους και στρες). Το κλινικό δείγμα της έρευνας αναζητήθηκε σε κέντρα απεξάρτησης και συμπλήρωσε τα ερωτηματολόγια δια ζώσης, ενώ η ομάδα ελέγχου αναζητήθηκε μέσω μέσων κοινωνικής δικτύωσης και προέβη σε διαδικτυακή συμπλήρωση. Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν, αναλύθηκαν μέσω του στατιστικού πακέτου SPSS, έκδοση 26.0.
Αποτελέσματα: Οι εξαρτημένες από ουσίες μητέρες δεν παρουσίασαν στατιστικώς σημαντικά υψηλότερα επίπεδα γονεϊκού στρες από εκείνα της ομάδας ελέγχου (p-value= 0,359). Ακόμη, συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου, η κλινική ομάδα δεν παρουσίασε στατιστικώς σημαντικές διαφορές στους μη λειτουργικούς γονεϊκούς τύπους, όπως είναι ο αυταρχικός (p-value= 0,480) κι ο επιτρεπτικός (p-value= 0,386). Τα υψηλότερα επίπεδα γονεϊκού στρες δεν παρουσίασαν καμία συσχέτιση με την εφαρμογή λιγότερο λειτουργικών γονεϊκών πρακτικών, όπως έδειξαν οι πολυπαραγοντικές γραμμικές παλινδρομήσεις με τη μέθοδο διαδοχικής ένταξης-αφαίρεσης. Τέλος, τα περισσότερα κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά των εξαρτημένων μητέρων ήταν σημαντικά δυσχερέστερα σε σχέση με εκείνα της ομάδας ελέγχου, εξαιρουμένης της κοινωνικής υποστήριξης, που δεν παρουσίασε στατιστικώς σημαντική διαφορά μεταξύ των ομάδων.
Συμπεράσματα: Οι κύριες ερευνητικές υποθέσεις δεν επιβεβαιώθηκαν. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τον κύριο όγκο βιβλιογραφίας, που έχει αναδείξει την τάση των εξαρτημένων μητέρων για βίωση υψηλότερων επιπέδων γονεϊκού στρες και για εφαρμογή λιγότερο λειτουργικών γονεϊκών πρακτικών, σε σχέση με τις μητέρες από το γενικό πληθυσμό. Ακόμη, η βιβλιογραφία έχει συσχετίσει τα υψηλότερα επίπεδα γονεϊκού στρες με την εφαρμογή δυσλειτουργικών γονεϊκών πρακτικών, κάτι το οποίο επίσης δεν επιβεβαιώθηκε. Η διεξαγωγή περισσότερων ερευνών αντίστοιχης θεματολογίας και μεγαλύτερου κλινικού δείγματος κρίνεται σημαντική, για την ασφαλέστερη διερεύνηση αντίστοιχων ζητημάτων.
(EL)
Introduction: Maternal substance abuse is a topical social issue. The number of women of reproductive age that abuse substances is growing, which leads to an increased possibility of unplanned pregnancies. Research has shown a connection between maternal substance abuse and high levels of parenting stress. Maternal substance abuse has also been linked to more authoritarian and insufficient parenting practices. In addition, substance-addicted mothers face many socioeconomic difficulties. The subject of maternal substance abuse and its consequences requires the conduction of more research; especially in Greece, where research in this topic is limited.
Aims: The present study aims at understanding substance addicted mothers’ parenting practices and levels of parental stress, while also considering their socioeconomic disadvantages. In addition, this study ought to examine the connection between parental stress and child-rearing practices.
Methodology: Participants were 187 mothers, of which 30 were addicted to substances and 157 were not addicted to alcohol or drugs. The participants were required to fill out five questionnaires (demographic characteristics questionnaire; Oslo social support scale; Parenting stress index-short form; Parenting styles and dimensions questionnaire; Depression anxiety and stress scale-short form). The substance-dependent mothers were selected from rehabilitation centers and participated to the research in person; the control group was searched for in social media, and completed the questionnaires online. The data selected were analyzed through the statistical software SPSS, version 26.0.
Results: The substance addicted mothers did not show significantly higher levels of parental stress (p-value= 0,359), compared to non-addicted mothers. In addition, the clinical group did not approach parenting in a significantly more dysfunctional way than the control group, such as practicing the authoritative (p-value= 0,480) or the permissive parenting style (p-value= 0,386). Moreover, higher levels of parental stress were not correlated with dysfunctional parenting practices, as shown by the forward stepwise regression. Finally, most socioeconomic characteristics of the substance-dependent mothers were more adverse than the control groups’, with the exception of social support levels, which were not significantly different between the two groups.
Conclusion: The main research hypotheses were not confirmed; these results contradict the existing literature, which has shown that substance-addicted mothers tend to feel higher levels of parental stress, and to practice parenting less sufficiently than mothers from the general population. In addition, previous research has linked higher levels of parental stress to more dysfunctional parenting practices, which was also not confirmed by the present study. The issue of maternal addiction and its consequences requires more research to be conducted using larger clinical samples, in order to achieve more accurate results.
(EN)
/aggregator-openarchives/portal/institutions/uoa
