Εισαγωγή: Το εγκεφαλικό οίδημα είναι μια συχνή συνέπεια νευρολογικών κακώσεων και ορίζεται ως μη φυσιολογική συσσώρευση υγρού εντός του εγκεφαλικού παρεγχύματος. Η έως τώρα θεραπευτική προσέγγιση παραμένει περισσότερο συμπτωματική παρά αιτιολογική. Έγκειται στη χορήγηση υπερωσμωτικών παραγόντων, όπως η μαννιτόλη, γλυκοκορτικοειδών και στην εφαρμογή γενικών υποστηρικτικών μέτρων, με απώτερο σκοπό τη διατήρηση της αυτορρύθμισης του εγκεφάλου. Η μαννιτόλη έχει μοναδικούς μηχανισμούς δράσης και ανεπιθύμητες ενέργειες, αλλά είναι αποτελεσματική ως θεραπεία για το εγκεφαλικό οίδημα.
Σκοπός: Σκοπός της συστηματικής ανασκόπησης ήταν να διερευνήσει αν η χορήγηση μαννιτόλης μειώνει τη βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη θνητότητα.
Μέθοδος: Συμπεριλήφθηκαν 15 πρωτογενείς ερευνητικές μελέτες που αφορούν την αποτελεσματικότητα της χορήγησης της μαννιτόλης σε ασθενείς με εγκεφαλικό οίδημα, ακολουθώντας την μεθοδολογία PRISMA.
Αποτελέσματα: Τα αποτελέσματα των μελετών έδειξαν ότι η μαννιτόλη μειώνει το εγκεφαλικό οίδημα, μέσω πολλαπλών μηχανισμών: 1) με μείωση ενδοκοιλιακού όγκου ΕΝΥ 2) με μείωση του όγκου του εγκεφαλικού ιστού λόγω μειωμένης περιεκτικότητας του υγρού του εγκεφάλου και 3) με μείωση του όγκου του αίματος στον εγκέφαλο λόγω εγκεφαλικής αγγειοσύσπασης δευτερογενώς λόγω μείωσης του ιξώδους αίματος.
Συμπεράσματα: Το εγκεφαλικό οίδημα αποτελεί μια κλινική κατάσταση που συνοδεύει τη μεγάλη πλειονότητα των ενδοκράνιων παθολογιών, αλλά και άλλων συστηματικών διαταραχών. Συνιστά βασικό παράγοντα που επιδεινώνει δραματικά τη νοσηρότητα, τη θνητότητα αλλά και το κόστος. Οι νεότερες θεραπευτικές στρατηγικές που βρίσκονται ακόμη σε πειραματικό επίπεδο στοχεύουν είτε στην αναστολή της νευροφλεγμονώδους διαδικασίας, είτε στη λειτουργία εξειδικευμένων ιοντικών διαύλων, με τις ακουαπορίνες να αποτελούν το κύριο ερευνητικό πεδίο. Η μελλοντική έρευνα θα πρέπει να αποσαφηνίσει το εάν οι εν λόγω καινοτόμες θεραπείες μπορούν να μεταφραστούν σε κλινικό επίπεδο και προς όφελος του ασθενούς.
(EL)
Introduction: Cerebral edema is a frequent consequence of neurological injuries and is defined as an abnormal accumulation of fluid within the brain parenchyma. Until now, the therapeutic approach remains more symptomatic than causal. It involves the administration of hyperosmotic agents, such as mannitol, glucocorticoids and the application of general supportive measures, with the ultimate aim of maintaining brain self-regulation. Mannitol has unique mechanisms of action and side effects, but is effective as a treatment for cerebral edema.
Purpose: The purpose of the systematic review was to investigate whether mannitol administration reduces short- and long-term mortality.
Method: 15 primary research studies concerning the effectiveness of mannitol administration in patients with cerebral edema were included, following the PRISMA methodology.
Results: The results of the studies showed that mannitol reduces cerebral edema, through multiple mechanisms: 1) by reducing intraventricular CSF volume 2) by reducing the volume of brain tissue due to reduced content of brain fluid and 3) by reducing the volume of blood in the brain due to cerebral vasoconstriction secondary to a decrease in blood viscosity.
Conclusions: Cerebral edema is a clinical condition that accompanies the great majority of intracranial pathologies, as well as other systemic disorders. It is a major factor that dramatically worsens morbidity, mortality and costs. New therapeutic strategies that are still at the experimental level aim either to the inhibition of the neuroinflammatory process, or the operation of specialized ion channels, with aquaporins being the main research field. Future research should clarify whether these innovative treatments can be translated at the clinical level and benefit the patient.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
