Πριν από την κατοχύρωση του Χάρτη, υπήρχε η ιδέα της διάπλασης ενός καταλόγου θεμελιωδών δικαιωμάτων σύμφωνα με τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βασικό ανάχωμα στην προσπάθεια αυτή, αποτέλεσε η έλλειψη συναίνεσης πολλών κρατών-μελών σε ζητήματα πολιτικής φύσεως. Η διαπίστωση αυτή αναδεικνύεται και από το γεγονός πως οι συνθήκες του Μάαστριχτ και του Άμστερνταμ περιορίστηκαν σε γενικές διατάξεις χωρίς να προσθέτουν κάτι περισσότερο στην προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Έως τότε, η νομολογιακή πορεία του ΔΕΚ, υπήρξε εκείνη που διέπλαθε το προστατευτικό πλαίσιο και τον πυρήνα των δικαιωμάτων αυτών.
Έτσι, ήδη από το Πρόγραμμα Κοινωνικής Δράσης 1998-2000 έγιναν συγκεκριμένες προσπάθειες για την ανάπτυξη του καταλόγου θεμελιωδών δικαιωμάτων. Με γνώμονα τις αξίες και τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναγνωρίστηκαν «παραδοσιακά» δικαιώματα και ελευθερίες, όπως εκείνα της ζωής, της περιουσίας, της ελευθερίας της έκφρασης και του σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής.
Χρονολογικά η προσπάθεια διάπλασης του καταλόγου αυτού τοποθετείται στο πρώτο εξάμηνο του 1999, οπότε και ανέλαβε την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου η Γερμανία. Η πνευματική και ηθική παρουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης επηρέασε εμφανώς τον Χάρτη των θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως αυτός εν τέλει διαμορφώθηκε. Η αξιοπρέπεια του ανθρώπου, η ελευθερία, η ισότητα, η αλληλεγγύη, η δημοκρατία και η αρχή του κράτους δικαίου δεν έλειπαν από την περίοπτη θέση που τους αρμόζει στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Τελικά, ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης προτάθηκε στο Συμβούλιο της Νίκαιας το 2000, τέθηκε όμως σε ισχύ ως μέρος της Συνθήκης της Λισσαβώνας την 1η Δεκεμβρίου 2009
Υφίστανται, πλέον, έξι διακριτές θεματικές ενότητες στηριζόμενες σε κλασικές αξίες του ευρωπαϊκού οράματος και περιλαμβάνουν δικαιώματα με αρνητικό ενεργητικό και θετικό περιεχόμενο . Οι έξι αυτές κατηγορίες είναι η αξιοπρέπεια (άρθρα 1 έως 5), η ελευθερία (άρθρα 6 έως 19), η ισότητα (άρθρα 20 έως 26), η αλληλεγγύη (άρθρα 27 έως 38), τα δικαιώματα των πολιτών (άρθρα 39 έως 46) και η δικαιοσύνη (άρθρα 47 έως 50).
(EL)
Before the ratification of the Charter, there was the idea of creating a list of fundamental rights in accordance with the values of the European Union. A key obstacle in this effort was the lack of consensus of many member states on issues of a political nature. This finding is also highlighted by the fact that the treaties of Maastricht and Amsterdam were limited to general provisions without adding anything more to the protection of fundamental rights. Until then, the jurisprudential course of the ECJ was the one that shaped the protective framework and the core of these rights.
Thus, as early as the Social Action Program 1998-2000 concrete efforts were made to develop the list of fundamental rights. Based on the values and objectives of the European Union, "traditional" rights and freedoms were recognized, such as those of life, property, freedom of expression and respect for private and family life.
Chronologically, the effort to compile this list is placed in the first half of 1999, when Germany assumed the presidency of the European Council. The intellectual and moral presence of the European Union clearly influenced the Charter of Fundamental Rights, as it was finally shaped. Human dignity, freedom, equality, solidarity, democracy and the principle of the rule of law did not lack the prominent place they deserve in the European edifice. Finally, the Charter of Fundamental Rights of the European Union was proposed at the Nice Council in 2000, but entered into force as part of the Lisbon Treaty on 1 December 2009
There are now six distinct thematic units based on classic values of the European vision and include rights with negative and positive content. These six categories are dignity (Articles 1 to 5), freedom (Articles 6 to 19), equality (Articles 20 to 26), solidarity (Articles 27 to 38), civil rights (Articles 39 to 46 ) and justice (Articles 47 to 50).
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
