Εισαγωγή: Ο όρος γονική αποξένωση (ΓΑ) χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις πράξεις
ενός γονέα – αποξενωτή για τη χειραφέτηση του παιδιού εναντίον ενός γονέα που
αποξενώνεται, χωρίς να υπάρχει αντικειμενική υποκείμενη αιτία για απομάκρυνση. Το
αποτέλεσμα της γονικής αποξένωσης είναι η κατάρρευση της σχέσης του παιδιού και του
γονέα που αποξενώνεται. Παρά την ευρεία και ολοένα αυξανόμενη ενασχόληση με το
συγκεκριμένο πεδίο, το ΣΓΑ δεν έχει ενταχθεί ακόμα στο σύστημα ψυχιατρικών νοσημάτων
DSM-1, ενώ από πολλούς ειδικούς στην ψυχική υγεία αλλά και στο δικαστικό σώμα ακόμα
το ΣΓΑ αμφισβητείται.
Σκοπός: Σκοπός της παρούσας συστηματικής ανασκόπησης είναι η συγκέντρωση
δημοσιευμένων περιστατικών γονικής αποξένωσης και ο προσδιορισμός του τρόπου
διαχείρισης από τους ειδικούς ψυχικής υγείας και από τους δικαστικούς (εισαγγελείς και
δικαστικοί λειτουργοί). Επιπλέον, η παρούσα εργασία στόχευε στον προσδιορισμό των
παραγόντων που οδηγούν στη γονική αποξένωση και των μεταβλητών που την
επηρεάζουν.
Μεθοδολογία: Για τη διερεύνηση του παραπάνω σκοπού, πραγματοποιήθηκε συστηματική
ανασκόπηση, σύμφωνα με τη μεθοδολογία και τις κατευθυντήριες οδηγίες του Preferred
reporting items for systematic reviews and meta-analyses (PRISMA statement). Η
αναζήτηση έγινε στις βάσεις δεδομένων Pubmed, PsycINFO και Google Scholar
χρησιμοποιώντας ως αρχικές λέξεις κλειδιά τα εξής: parental alienation, family patterns,
divorce, custody,residency,alienated parent, intervention, restorative, casereport. Τα
κριτήρια επιλογής των μελετών της παρούσας ανασκόπησης ήταν μελέτες περίπτωσης
περιγραφής περιστατικών με σύνδρομο γονικής αποξένωσης, που έχουν δημοσιευθεί από
το 1995 και μετά, και υπάρχει πλήρης πρόσβαση στο κείμενο. Από τη μελέτη
αποκλείστηκαν μη πρωτογενή άρθρα (ανασκοπήσεις – συστηματικές ανασκοπήσεις / μετα-
αναλύσεις – letters to the editor – editorials), άρθρα που σχετίζονται με θεωρητική βασική
έρευνα, άρθρα που αφορούν προοπτικές – αναδρομικές επιδημιολογικές μελέτες
παρατήρησης ή ερευνητικές μελέτες παρέμβασης και άρθρα ανασκόπησης.
(EL)
Introduction: The term parental alienation (PA) is used to describe the actions of an
alienating parent to emancipate the child against an alienating parent, without an objective
underlying cause for alienation. The result of parental alienation is the breakdown of the
relationship between the child and the alienating parent. Despite the wide and ever-
increasing involvement in the specific field, PA has not yet been included in the DSM-1
system of psychiatric disorders, while many mental health experts and the judiciary still
question the syndrome.
Aim: The purpose of this systematic review is to collect published cases of parental
alienation and to determine how it is managed by mental health professionals and by the
judiciary (prosecutors and judicial officers). In addition, the present work aimed to
determine the factors that lead to parental alienation and the variables that influence it.
Methods: To investigate the above purpose, a systematic review was carried out, according
to the methodology and guidelines of the Preferred reporting items for systematic reviews
and meta-analyses (PRISMA statement). The Pubmed, PsycINFO and Google Scholar
databases were searched using the following as initial keywords: parental alienation; family
patterns, divorce, custody, residency, alienated parent, intervention, restorative, case
report. The selection criteria for the studies in this review were case report studies of
parental alienation syndrome, published from 1995 onwards, with full text access. Non-
primary articles (reviews - systematic reviews / meta-analyses - letters to the editor -
editorials), articles related to theoretical basic research, articles related to prospective -
retrospective epidemiological observational studies or intervention research studies and
review articles were excluded from the study.
Results: 5 studies were finally included in the study, while a total of 175 cases were studied.
The studies came from Canada (Bala, Hunt & McCarney, 2010), the USA (Blotcky, 2022), the
Middle East (Fares et al., 2023), Europe (Lowenstein, 1998), and Asia (Lowenstein, 1998).
The studies studied and analysed show great heterogeneity between conditions and cases.
However, all are characterized by the alienating parent's obsessive attempt to alienate the
target parent. It is considered necessary to cite the data from the published cases in order
to draw conclusions. Among the methods of managing PA, the process of mediation is
highlighted, and the necessity of connecting cases with mental health specialists. According
to case management, the intervention must be done to the child, to the pair of child and
alienated parent for their reunification, but also to the alienating parent. In some cases, it
was deemed necessary to remove the child from the alienating parent.
Conclusions: The current review identified the symptoms and signs that lead to the
confirmation of PA, as well as the evidence-based methods of its management through the
analysis of a total of 197 studies. According to the findings of the studies, PA is a complex
problem faced by the courts, which is increasing at a rapid rate. Although experts have
described management methods, there is a clear need for more research into alienation, its
nature and effects, and ways of managing it to prevent immediate and long-term effects of
PA on children's mental health. Future research should therefore focus on systematically
and empirically understanding PA and developing preventive and therapeutic frameworks to
be integrated into the justice system to ensure the best interests and mental health of the
children involved.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
