Η παρούσα έρευνα έχει ως κεντρικό ερευνητικό αντικείμενο τη διερεύνηση της σχέσης μεταξύ της ψυχικής ανθεκτικότητας και της επαγγελματικής ποιότητας ζωής σε νοσηλευτές που μετέχουν στην φροντίδα χρονίως πασχόντων. Διενεργήθηκε ποσοτική έρευνα χρησιμοποιώντας κλειστού τύπου ερωτηματολόγια αυτοαναφοράς. Το δείγμα της μελέτης ήταν ευκολίας (Ν=80) που προήλθε από δύο ιδιωτικά τριτοβάθμια νοσοκομεία που εδρεύουν στην Αττική. Χρησιμοποιήθηκαν οι σταθμισμένες στα ελληνικά κλίμακες Connor-Davidson Resilience Scale (CD-RISC-25) για την ανθεκτικότητα, και Professional Quality of Life Scale (ProQol 5), για την ποιότητα επαγγελματικής ζωής. Η κλίμακα CD-RISC-25 για την ανθεκτικότητα αποτελεί μια σύντομη αυτοαξιολόγηση 25 στοιχείων τα οποία φέρουν όλα ένα εύρος απαντήσεων 5 σημείων με βαθμολογία από 0 (αληθές) έως 4 (σχεδόν πάντα αληθές), και βαθμολογείται με βάση το πώς ένιωσε το υποκείμενο τον τελευταίο μήνα. Η βαθμολόγηση της κλίμακας βασίζεται στο άθροισμα του συνόλου όλων των στοιχείων, καθένα από τα οποία βαθμολογείται από 0 έως 4 ,και η συνολική βαθμολογία κυμαίνεται από 0 έως 100, με υψηλότερες βαθμολογίες να αντανακλούν υψηλότερη ανθεκτικότητα. Η κλίμακα επαγγελματικής ποιότητας ζωής ProQol είναι η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη μέτρηση των θετικών και των αρνητικών επιπτώσεων της εργασίας με άτομα που βιώνουν εξαιρετικά αγχωτικά γεγονότα. Αποτελείται από 30 στοιχεία τα οποία κατηγοριοποιούνται σε 3 υποκλίμακες των 10 στοιχείων. Δέκα στοιχεία αξιολογούν το δευτερογενές τραυματικό στρες, δέκα στοιχεία αξιολογούν την επαγγελματική εξουθένωση και άλλα δέκα στοιχεία αξιολογούν την ικανοποίηση συμπόνιας. Το ProQol 5 ζητά από τους ερωτηθέντες να λάβουν υπόψη τη συχνότητα των εμπειριών τους στην εργασία τους τις τελευταίες 30 ημέρες, με βαθμολογία από 1(ποτέ) έως 5(πολύ συχνά). Όσον αφορά τη βαθμολόγηση τα επίπεδα ικανοποίησης συμπόνιας, επαγγελματικής εξουθένωσης και δευτερογενούς τραυματικού στρες είναι χαμηλά όταν το άθροισμα είναι 22 η χαμηλότερο, θεωρούνται μέτρια όταν το άθροισμα είναι μεταξύ 23 και 41, ενώ αν το άθροισμα είναι 42 ή περισσότερο θεωρούνται υψηλά. Επίσης προστέθηκαν ερωτήσεις για δημογραφικά και επαγγελματικά χαρακτηριστικά όπως το φύλο, η ηλικία, η οικογενειακή κατάσταση, ο αριθμός και οι ηλικίες των παιδιών, ο τόπος κατοικίας, η εκπαίδευση, το ωράριο εργασιακής απασχόλησης, τα χρόνια συνολικής υπηρεσίας στον κλάδο, η μονάδα απασχόλησης, τα χρόνια απασχόλησης στην παρούσα μονάδα, ο αριθμός ωρών εργασίας εβδομαδιαίως και τα προβλήματα υγείας και ψυχικής υγείας. Για τη διαχείριση και στατιστική ανάλυση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το πακέτο στατιστικής ανάλυσης κοινωνικών επιστημών SPSS 25. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που ανέκυψαν η συνολική ψυχική ανθεκτικότητα του δείγματος ήταν ικανοποιητική (71,22 ± 10,67). Το ίδιο ισχύει και για τις επιμέρους υποκλίμακες του ProQol 5. Ειδικότερα, η ικανοποίηση από συμπόνια ήταν (38,75 ± 6,30), η επαγγελματική εξουθένωση ήταν ίση με (24,94 ± 5,04), ενώ το δευτερογενές τραυματικό στρες ήταν ίσο με (23,65 ± 5,48). Στην ανάλυση συσχέτισης μεταξύ των κλιμάκων εμφανίστηκε θετική και στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ ψυχικής ανθεκτικότητας και ικανοποίησης συμπόνιας (r = 0,433, p = 0,001), αρνητική και στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ επαγγελματικής εξουθένωσης και συνολικής ανθεκτικότητας (r = -0,342, p=0,002), ενώ το δευτερογενές τραυματικό στρες και η ανθεκτικότητα δεν εμφάνισαν στατιστικά σημαντική συσχέτιση. Όσον αφορά τα δημογραφικά χαρακτηριστικά οι έγγαμοι νοσηλευτές παρουσιάζουν υψηλότερη ψυχική ανθεκτικότητα σε σχέση με τους άγαμους. Επίσης, ο αριθμός των παιδιών φαίνεται να επιδρά σημαντικά στην συνολική ψυχική ανθεκτικότητα καθώς εργαζόμενοι οι οποίοι έχουν 2 παιδιά παρατηρήθηκε ότι έχουν καλύτερη ψυχική ανθεκτικότητα σε σχέση με αυτούς που έχουν 1 ή 0 παιδιά. Επίσης, η ηλικία των νοσηλευτών και τα χρόνια υπηρεσίας στον κλάδο παρουσιάζουν θετική στατιστική συσχέτιση με την ψυχική ανθεκτικότητα. Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν πως όσοι νοσηλευτές εργάζονται με χρόνιους πάσχοντες, και παρουσιάζουν υψηλότερα επίπεδα ψυχολογικής ανθεκτικότητας, τείνουν να έχουν υψηλότερη ποιότητα επαγγελματικής ζωής. Τα αποτελέσματα της έρευνας επιβεβαιώνουν την ανάγκη ανεύρεσης τρόπων βελτίωσης της ανθεκτικότητας των νοσηλευτών, και προσφέρουν χρήσιμες πληροφορίες στις Νοσηλευτικές διευθύνσεις προκειμένου να αυξηθεί η ικανοποίηση από συμπόνια και να μειωθεί η επαγγελματική εξουθένωση.
(EL)
The present research has as its central research object the investigation of the relationship between mental resilience and the professional quality of life in nurses who participate in the care of chronically ill patients. Quantitative research was conducted using closed-ended self-report questionnaires. The study sample intelligibility was (N=80), and came from two private tertiary hospitals located in Attica. The Greek-weighted Connor-Davidson Resilience Scale (CD-RISC-25) for resilience and Professional Quality of Life Scale (ProQol 5) for the quality of professional life were used. The CD-RISC-25 Resilience Scale is a brief self-rating of 25 items, all of which carry a 5-point response range rated from 0 (true) to 4 (almost always true), and is rated based on how the subject felt about last month. The scale score is based on the total sum of all items, each of which is scored from 0 to 4, and the total score ranges from 0 to 100, with higher scores reflecting higher resilience. The ProQol occupational quality of life scale is the most commonly used measure of the positive and negative effects of working with people experiencing highly stressful events. It consists of 30 items which are categorized into 3 subscales of 10 items. Ten items assess post-traumatic stress, ten items assess burnout, and another ten items assess compassion satisfaction. The ProQol 5 asks respondents to consider the frequency of their experiences at work in the past 30 days, on a scale from 1 (never) to 5 (very often). In terms of scoring, levels of compassion satisfaction, burnout, and secondary traumatic stress are low when the sum is 22 or lower, moderate when the sum is between 23 and 41, and high if the sum is 42 or more. Questions were also added on demographic and occupational characteristics such as gender, age, marital status, number and ages of children, place of residence, education, working hours, years of clinical experience in the hospital, unit of employment, the years of employment in the present unit, number of hours worked per week, and health and mental health problems. The social science statistical analysis package SPSS 25 was used for data management and statistical analysis. According to the results obtained, the overall mental resilience of the sample was satisfactory (71.22 ± 10.67). The same is true for the individual subscales of the ProQol 5. Specifically, compassion satisfaction was (38.75 ± 6.30), burnout was equal to (24.94 ± 5.04), while secondary traumatic stress was equal to (23.65 ± 5.48). In the correlation analysis between the scales, a positive and statistically significant correlation appeared between mental resilience and compassion satisfaction (r = 0.433, p = 0.001), a negative and statistically significant correlation between burnout and overall resilience (r = -0.342, p=0.002), while secondary traumatic stress and resilience did not show a statistically significant correlation. Regarding demographic characteristics, married nurses show higher mental resilience than single ones. Also, the number of children seems to have a significant effect on overall mental resilience as workers who have 2 children were observed to have better mental resilience than those who have 1 or 0 children. Also, nurses' age and years of service in the industry show a positive statistical correlation with mental resilience. These results show that those nurses who work with chronically ill patients, and show higher levels of psychological resilience, tend to have a higher quality of professional life. The results of the survey confirm the need to find ways to improve nurses' resilience, and offer useful information to Nursing Directors in order to increase compassion satisfaction and reduce burnout.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
