Αυτό που σήμερα ονομάζουμε υποκείμενο, υπήρχε ανέκαθεν αλλά παλιότερα το ονόμαζαν άτομο, πρόσωπο και κυρίως ψυχή. Ο Descartes εισάγει την έννοια του υποκειμένου ως μια προκαθορισμένη, σκεπτόμενη οντότητα, υπεύθυνη για τον σχηματισμό των εννοιών. Εν συνεχεία, όλες οι παραδοσιακές θεωρήσεις της νεωτερικότητας θέτουν την αφετηρία της γνώσης στη βεβαιότητα του Ego cogito: του λογικού υποκειμένου και του καθαρού σκέπτεσθαι.
Οι περισσότερες θεωρίες του υποκειμένου αναφέρονται σε έναν προϋπάρχοντα, δεδομένο, ενιαίο και συμπαγή εαυτό με συγκεκριμένα σταθερά χαρακτηριστικά καθ’ όλη τη διάρκεια της ύπαρξής του. Ωστόσο, υπάρχουν πλέον πολλές θεωρίες που υποστηρίζουν πως ένας τέτοιος εαυτός δεν υπάρχει, αλλά διαμορφώνεται ιστορικά βάσει της πράξης, του ριζικού αναστοχασμού και της δημιουργικής φαντασίας του ατόμου.
Σε κάθε περίπτωση και παρ’ όλες τις αντικρουόμενες θεωρίες, η νεωτερική αντίληψη βασίζεται στην διαρκή απαίτηση για υποκειμενικότητα και αυτονομία και στρέφεται με πάθος προς την αυτοπραγμάτωση του ανθρώπου, την ανακάλυψη δηλαδή ή την δημιουργία του «αυθεντικού εαυτού».
Σε αυτήν την εργασία καταγράφεται η ιστορία του υποκειμένου στη δυτική Φιλοσοφία, με έμφαση στη γενεαλογία του Nietzsche, η γραμμή ερμηνείας του οποίου ξεκινά από τον προσωκρατικό Ηράκλειτο, περνά από τον ορθολογιστή Spinoza, συνεχίζει με τους μεταμοντέρνους στοχαστές και φθάνει μέχρι τον σύγχρονο Byung-Chul Han –χωρίς φυσικά να παραμένει ούτε στιγμή ίδια.
(EL)
The concept of ‘subject’ has always existed, but in the past it was called individual, person or mainly soul. Descartes introduces the concept of the subject as a predetermined, thinking entity, responsible for the formation of all concepts. Subsequently, all traditional considerations of modernity place the starting point of knowledge in the certainty of the Ego cogito: the rational subject and pure thinking.
Most theories of the subject refer to a pre-existing, given, unitary and compact self with certain stable characteristics throughout its existence. However, there are now many theories that argue that such a self does not exist, but is formed historically based on the action, radical reflection and creative imagination of the individual.
In any case and despite all the conflicting theories, the modern perception is based on the constant demand for subjectivity and autonomy and turns passionately towards the self-realization, that is, the discovery or creation of the "authentic self".
This paper traces the history of the subject in Western Philosophy, with an emphasis on the genealogy of Nietzsche, whose line of interpretation begins with the pre-Socratic Heraclitus, passes through the rationalist Spinoza, continues with the postmodern thinkers, and reaches the contemporary Byung-Chul Han – without remaining the same for a single moment.
(EN)
/aggregator-openarchives/portal/institutions/uoa
