Ο Μπέογουλφ, το πρώτο Αγγλοσαξωνικό επικό ποίημα, έχει μελετηθεί από αμέτρητους ακαδημαϊκούς με την πάροδο των χρόνων, τόσο για την ιστορική του αξία όσο και για τα θέματα που πραγματεύεται. Ωστόσο, υπάρχει ένας χαρακτήρας που δεν έχει μελετηθεί πολύ η συμμετοχή του στην ιστορία, όπως και τα κίνητρά και ο τρόπος που ερμηνεύτηκε τόσο από το ίδιο το έπος όσο και από τις μεταφράσεις του ανά τους αιώνες. Αυτός ο χαρακτήρας είναι η μητέρα του Γκρέντελ, που θεωρείται υπερβολικά τερατώδης για τη θηλυκή της φύση, και υπερβολικά θηλυκή για τη μεταχείριση ενός τέρατος (Wydrzynska, 2017). Η μητέρα του Γκρέντελ έχει αποκτήσει από τη μορφή τερατώδης γιγάντισσα μέχρι αυτή πολεμίστριας/βασίλισσας ανάλογα με το ποια πλευρά της επιδίωξαν οι μεταφράσεις να τονίσουν. Η παρούσα Διπλωματική Εργασία εστιάζει σε έξι ενδογλωσσικές μεταφράσεις του αυθεντικού έπους, αυτές του John Mitchell Kemble (1837), του John Leslie Hall (1897), του J.R.R. Tolkien (1926), του Michael Alexander (1973), του Seamus Heaney (1999) και της Maria Dahvana Headley (2020), καθώς και δύο διαγλωσσικές μεταφράσεις, του Πάνου Καραγιώργου (1996) και του Θωμά Μαστακούρη (2022). Η Δ.Ε. εξετάζει τόσο την τάση των παλαιότερων μεταφράσεων να μένουν πιστές στο κείμενο σε σύγκριση με τις πιο πρόσφατες, όπως και την τάση των αρρένων μεταφραστών να παρουσιάζουν τη μητέρα του Γκρέντελ με πιο τερατώδεις και απανθρωποποιητικές λέξεις, συχνά προσθέτοντας στοιχεία που δεν υπήρχαν στο αυθεντικό κείμενο. Επιπλέον, η Δ.Ε. μελετά τρεις διασκευές της αρχικής ιστορίας και εξετάζει πώς οι μεταφράσεις του έπους έχουν επηρεάσει την περιγραφή της μητέρας του Γκρέντελ στις διασκευές αυτές. Καταληκτικά, η Δ.Ε. συμπεραίνει ότι οι παλαιότερες μεταφράσεις πράγματι είναι πιο κοντά στο αυθεντικό έπος, και οι άνδρες μεταφραστές πράγματι δαιμονοποιούν τη μητέρα του Γκρέντελ με τις μεταφραστικές επιλογές τους, καθώς την παρουσιάζουν ως αποτρόπαιη. Επί προσθέτως, οι διασκευές έχουν πράγματι εμπνευστεί από τις μεταφράσεις, όχι όμως σε σημείο που να χάνουν τη δική τους αυθεντικότητα. Η Δ.Ε. ανοίγει το δρόμο για περισσότερες μελέτες της διαχρονικής γλωσσολογίας και της κοινωνιογλωσσολογίας που σχετίζονται με το φύλο, την έννοια του τέρατος και την κουλτούρα.
(EL)
Beowulf, the first Anglo-Saxon epic, has been studied by countless academics over the years, both as a historical work but also in terms of its themes. However, there is a particular character who has been overlooked for her contribution to the story, as well as her motives and the way she has been shaped, both by the original epic and by its translations throughout the years. That character is Grendel’s mother, a character who is considered too monstrous to be female and too female to be altogether monstrous (Wydrzynska, 2017). Grendel’s mother has been adapted from an ogress to a warrior queen over the years, depending on which side of hers the translations want to highlight. The present MA Thesis focuses on six intralingual translations of the original epic, John Mitchell Kemble’s (1837), John Leslie Hall’s (1897), J.R.R. Tolkien’s (1926), Michael Alexander’s (1973), Seamus Heaney’s (1999) and Maria Dahvana Headley’s (2020) translations, as well as two interlingual translations, by Panos Karagiorgos (1996) and Thomas Mastakouris (2022). The MA Thesis examines both the tendency of earlier translations to stay more faithful to the text compared to the more recent ones, as well as the tendency of the male translators to interpret Grendel’s mother in more monstrous and dehumanising ways, often adding vilifying elements that did not exist in the original text. Furthermore, the MA Thesis inspects three paraphrases of the original story and examines how the translations of the epic have influenced the portrayal of Grendel’s mother in such paraphrases. Overall, the study concludes that the older translators indeed stay more faithful to the original epic, and the male translators do tend to include descriptions that vilify Grendel’s mother and present her as an abject. Moreover, the paraphrases have been influenced by the translations but not to the extent that they have lost their originality. The research paves the way for more studies of diachronic linguistic and sociolinguistic value that relate to gender, monstrosity and culture.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
