Εισαγωγή: Ο τομέας της εξαρτησιολογίας αποτελεί ένα πεδίο με ποικίλες διαστάσεις και
προεκτάσεις. Η πολυπλοκότητά του εντοπίζεται και στην υποβόσκουσα αιτιολογία του, η οποία είναι πολυπαραγοντική. Η προσωπικότητα εν γένει, με τα συνακόλουθα
χαρακτηριστικά της, θεωρείται ότι ασκεί επίδραση στην εκδήλωση και ανάπτυξη μίας
εξαρτητικής διαταραχής συναρτήσει και άλλων παραγόντων. Σκοπός: Η διερεύνηση με τη χρήση του ψυχομετρικού εργαλείου MMPI-2 (Minnesota Multiphasic Personality Inventory 2) των χαρακτηριστικών προσωπικότητας που εμφανίζουν άτομα με εξάρτηση από ψυχοδραστικές ουσίες που βρίσκονται σε θεραπεία απεξάρτησης. Μεθοδολογία:
Εκπονήθηκε εξάμηνη συγχρονική ποσοτική έρευνα από τον Σεπτέμβριο του 2023 έως και τον Φεβρουάριο του 2024 με δείγμα 24 ατόμων (16 άνδρες και 8 γυναίκες) με μέσο όρο ηλικίας τα 40,9 έτη και τυπική απόκλιση 15,7. Τα άτομα αυτά έχουν χημική εξάρτηση
(κατασταλτικά και κανναβινοειδή) και βρίσκονται σε θεραπεία απεξάρτησης είτε σε δημόσιο πλαίσιο (Ο.ΚΑ.ΝΑ./Αιγινήτειο Νοσοκομείο) είτε σε ιδιωτικό. Για τη μελέτη των
χαρακτηριστικών προσωπικότητας χορηγήθηκε στους συμμετέχοντες το εργαλείο MMPI-2, ενώ συμπληρωματικά απάντησαν και σε ένα ερωτηματολόγιο δημογραφικών, το οποίο – μεταξύ άλλων – περιελάμβανε και ερωτήματα σχετικά με την κύρια ουσία χρήσης, την ηλικία έναρξης συστηματικής χρήσης και τον αριθμό των υποτροπών κατά το διάστημα θεραπείας. Αποτελέσματα: Η πλειοψηφία του δείγματος εμφάνισε ανυψώσεις στις Κλινικές Κλίμακες της Υστερίας (Hy) (54,1%), της Ψυχοπαθητικής Απόκλισης (Pd) (54,1%) και της Σχιζοφρένειας (Sc) (54,1%), στις Κλίμακες Περιεχομένου της Κατάθλιψης (DEP) (66,6%) και των Ανησυχιών Υγείας (HEA) (75%) και στη Συμπληρωματική Κλίμακα του Μετατραυματικού Στρες (PK) (62,5%). Επιπλέον, το 66,6% του δείγματος παρουσίασε πολύ χαμηλή βαθμολογία στη Συμπηρωματική Κλίμακα της Ισχύος του Εγώ (Es). Αναφορικά με την ηλικία έναρξης της συστηματικής χρήσης φάνηκε ότι όσο μικρότερη είναι η ηλικία έναρξης τόσο μεγαλύτερες είναι οι ανυψώσεις στις κλίμακες της Ψυχασθένειας – Άγχους (Pt: p = .044), της Σχιζοφρένειας (Sc: p = .026) και των Παρεκκλίνουσων Εμπειριών (RC8: p = .013). Επιπροσθέτως, τα άτομα με περισσότερες από 5 υποτροπές κατά το διάστημα θεραπείας εμφανίστηκαν περισσότερο επιβαρυμένα από εκείνα που είχαν μηδενικές ή έως και 5 υποτροπές. Ενδεικτικά, αυτό αφορούσε στις κλίμακες της Κατάθλιψης (D: p = .024), της Σχιζοφρένειας (Sc: p = .011), στην Κλίμακα Περιεχομένου της Κατάθλιψης (DEP: p = .005), στην Εσωστρέφεια/Χαμηλό Θετικό Συναίσθημα (INTR: p = .032). και στο Μετατραυματικό Στρες (PK: p = .02). Τέλος, παρατηρήθηκαν υψηλά ποσοστά ανυψώσεων στην κλίμακα Σπανιότητας (F) και Σπανιότητας – Ψυχοπαθολογίας (Fp). Συμπεράσματα: Η παρούσα έρευνα αποτελεί ένα εγχείρημα αποτύπωσης του ρόλου που διαδραματίζουν τα χαρακτηριστικά προσωπικότητας στο πλαίσιο της εξάρτησης. Τα ευρήματα που προκύπτουν
υπογραμμίζουν ότι ο υπό μελέτη πληθυσμός φαίνεται ιδιαίτερα επιβαρυμένος σε επίπεδο ψυχοπαθολογίας. Ως εκ τούτου, κρίνεται αναγκαίο να ληφθεί υπόψιν η επιβάρυνση αυτή, με γνώμονα τον σχεδιασμό καταλληλότερων θεραπευτικών μεθόδων και τη λήψη αποτελεσματικότερων προληπτικών μέτρων.
(EL)
Introduction: The field of addictions is a multidimensional sector with a variety of
overtones. Its complexity is also found in its underlying etiology, which is multifactorial.
Personality, as a whole, with its associated traits, is considered to have an impact on the
emergence and development of an addictive disorder in accordance with other factors.
Objective: To identify personality traits displayed by individuals with dependence on
psychoactive substances, who are currently participating in rehabilitation programs, using the psychometric test MMPI-2 (Minnesota Multiphasic Personality Inventory 2). Method: A six-month cross-sectional quantitative survey was carried out from September 2023 to February 2024 with a sample of 24 people (16 men and 8 women) with a mean age of 40.9 years and a standard deviation of 15.7. These individuals are chemically dependent (depressants and cannabinoids) and they are participating in rehabilitation program either in a public setting (O.KA.NA./Eginitio Hospital) or in private one. Concerning the study of personality traits, the participants were given the MMPI-2 questionnaire, while they additionally answered a demographic questionnaire, which - among other - included questions about the main substance of use, the age at which systematic use began and the number of relapses during the treatment period. Results: The majority of the sample revealed elevations in the Clinical Scales of Hysteria (Hy) (54,1%), Psychopathic Deviate (Pd) (54,1%) and Schizophrenia (Sc) (54,1%), in the Content Scales of Depression (DEP) (66,6%) and Health Concerns (HEA) (75%), and in the Post-Traumatic Stress Disorder Complementary Scale (PK) (62,5%). Additionally, 66,6% of the sample showed very low scores on the Ego Strength Complementary Scale (Es). Regarding the age of onset of systematic use, it appeared that the younger the age of onset, the greater the elevations in the scales of Psychasthenia (Pt: p = .044), Schizophrenia (Sc: p = .026) and Abberant Experiences (RC8: p = .013). Furthermore, individuals with more than 5 relapses during treatment appeared more burdened than those with zero or up to 5 relapses. Specifically, this applied to the scales of Depression (D: p = .024), Schizophrenia (Sc: p = .011), Depression Content Scale (DEP: p = .005), Introversion/Low Positive Emotionality (INTR: p = .032), and Post-Traumatic Stress Disorder (PK: p = .02). Lastly, high rates of elevations were observed in the Infrequency (F) and Infrequency-Psychopathology (Fp) scales. Conclusions: This study forms an attempt to identify the role of personality traits in the context of addiction. The findings underline that the studied population seems to be particularly burdened concerning psychopathology. Therefore, it is deemed necessary to take this burden into account, focusing on designing more appropriate therapeutic methods and implementing more effective preventive measures.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
