Στην παρούσα έρευνα διερευνώνται οι απόψεις και οι εμπειρίες λογοθεραπευτριών αναφορικά με τις διαγνώσεις/ γνωματεύσεις που δίνονται σε άτομα με αναπηρία και η επιρροή τους στην άσκηση του επαγγέλματός τους. Ο απώτερος σκοπός της έρευνας είναι να ερευνήσει την αναγκαιότητα της ύπαρξης μιας διάγνωσης/ γνωμάτευσης για την επίτευξη του λογοθεραπευτικού έργου σε άτομα με αναπηρία υπό το πρίσμα της ενταξιακής εκπαίδευσης.
Γι’ αυτόν τον σκοπό πραγματοποιήθηκε μια ποιοτική χειραφετική έρευνα με πέντε λογοθεραπεύτριες. Η επιλογή τους έγινε με τη μέθοδο της βολικής δειγματοληψίας. Το ερευνητικό εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε είναι οι ημιδομημένες συνεντεύξεις και η μέθοδος ανάλυσης των ερευνητικών δεδομένων είναι η θεματική ανάλυση περιεχομένου.
Στα βασικά ευρήματα της έρευνας είναι ότι δεν ήταν όλες οι συμμετέχουσες ενήμερες σχετικά με την ενταξιακή εκπαίδευση και δεν νοηματοδότησαν επαρκώς όλους τους όρους που ζητήθηκαν. Αναφορικά με τη σχέση και την επιρροή μιας διάγνωσης/γνωμάτευσης στην ενταξιακή εκπαίδευση, δυο συμμετέχουσες, που ήταν ενημερωμένες για τις αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης, θεωρούν πως οι γνωματευσεις/ διαγνώσεις δεν είναι αναγκαίες στο λογοθεραπευτικό έργο και υποστήριξαν πως δεν ασκούν κάποια επιρροή στην άσκηση του λογοθεραπευτικού έργου. Δύο άλλες λογοθεραπεύτριες απάντησαν πως οι γνωματεύσεις/ διαγνώσεις ασκούν αρνητική επιρροή καθώς κατηγοριοποιούν μαθητές/ τριες και δημιουργούν διακρίσεις. Μόνο μια συμμετέχουσα απάντησε πως η διάγνωση/ γνωμάτευση ασκεί θετική επιρροή στην ενταξιακή εκπαιδευτική πρακτική.
Όσον αφορά στη σχέση μιας διάγνωσης/γνωμάτευσης με την ενταξιακή εκπαίδευση τρεις από τις πέντε λογοθεραπεύτριες απάντησαν πως δεν υφίσταται κάποια σχέση ανάμεσα τους. Δύο από τις συμμετέχουσες που έδωσαν την παραπάνω απάντηση, εξ’ αρχής δεν θεωρούσαν αναγκαία την ύπαρξη μιας διάγνωσης/ γνωμάτευσης, παρά μόνο για την οικονομική υποστήριξη που παρέχεται. Ενώ η τρίτη λογοθεραπεύτρια αναφέρει πως πρέπει να υπάρχει μια διάγνωση/ γνωμάτευση, για να βλέπει ξεκάθαρα τις ανάγκες του κάθε παιδιού και να μιλάει άνετα με τους γονείς. Μία από τις συμμετέχουσες υποστήριξε πως οι διαγνώσεις/ γνωματεύσεις σχετίζονται με την παροχή περισσότερης και διαφοροποιημένης βοήθειας από το σχολείο, ενώ μία άλλη απάντησε πως την θεωρεί αναπόσπαστη για κάθε παιδί και απαραίτητη για την κατανόηση των αναγκών του.
Στην πλειονότητά τους οι συμμετέχουσες αντιλαμβάνονται την αναπηρία ως «απόκλιση» από το κανονικό, ως «λειτουργικό περιορισμό», ως «απώλεια», «διαταραχή», «έλλειμμα» ή «ελάττωμα» και ως «κλινική συνθήκη» που χρήζει βοήθειας. Είναι εμφανής η κυριαρχία του ιατρικού μοντέλου στις απαντήσεις των λογοθεραπευτριών.
Συνοψίζοντας, ο εντοπισμός της διαφοράς και η απόδοση μιας ετικέτας ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών, δρα ενάντια στις θεμελιώδεις αξίες της ένταξης και της ενταξιακής εκπαιδευτικής πρακτικής, καθώς οδηγεί στη διάκριση του μαθητικού πληθυσμού και στην κατασκευή ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών και αναπηριών. Γι’ αυτό τον λόγο χρειάζεται αδιαμφισβήτητα, η επαναδιαπραγμάτευση του ρόλου της διάγνωσης/ γνωμάτευσης στην ενταξιακή εκπαίδευση και στην λογοθεραπευτική πρακτική.
(EL)
In this research, the viewpoints and experiences of speech therapists regarding diagnoses/assessments given to individuals with disabilities and their influence on professional practice are investigated. The primary aim is to explore the necessity of having a diagnosis/assessment for conducting speech therapy with disabled individuals within the context of inclusive education.
A qualitative phenomenological research approach was employed involving five speech therapists selected through convenience sampling. Semi-structured interviews were used as the research tool, and thematic content analysis was applied to the data.
Key findings of the research indicate that not all participants were well-informed about inclusive education principles and did not adequately conceptualize all the terms requested. Regarding the relationship and influence of a diagnosis/assessment on inclusive education, two participants, who were knowledgeable about inclusive education principles, believed that diagnoses/assessments are not necessary for speech therapy and argued that they do not influence their practice. Two other therapists expressed that diagnoses/assessments have a negative impact as they categorize students and create discrimination. Only one participant stated that a diagnosis/assessment positively influences inclusive educational practices.
Regarding the relationship between a diagnosis/assessment and inclusive education, three out of the five therapists stated that no relationship exists between them. Two of these therapists initially did not consider a diagnosis/assessment necessary except for the financial support it provides, while the third therapist believed a diagnosis/assessment is necessary to clearly understand each child's needs and communicate effectively with parents. One therapist supported that diagnoses/assessments relate to providing more and differentiated support from the school, while another viewed them as indispensable for understanding children's needs.
Most participants perceive disability as a deviation from the norm, a functional limitation, loss, disorder, deficit, or impairment needing assistance. The dominance of the medical model is evident in the therapists' responses.
In summary, identifying differences and assigning a label of special educational needs acts against the fundamental values of inclusion and inclusive educational practice, leading to the segregation of student populations and the construction of special educational needs and disabilities. Hence, there is a clear need to reconsider the role of diagnosis/assessment in inclusive education and speech therapy practice.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
