Στην εργασία αυτή, θα ασχοληθούμε με το ζήτημα της ψήφου των εκτός επικρατείας ελλήνων εκλογέων από τη βούληση του συντακτικού νομοθέτη το 1975 μέχρι την αναθεώρηση του ελληνικού Συντάγματος το 2019.
Στο πρώτο μέρος της εργασίας, θα πραγματοποιήσουμε μια ιστορική αναδρομή, εστιάζοντας στο χαρακτήρα της συνταγματικής διάταξης και την αδράνεια του έλληνα κοινού νομοθέτη της μεταπολίτευσης, παρά τις σχετικές προτάσεις νόμου που κατά καιρούς κατατέθηκαν προς συζήτηση στην ελληνική Βουλή. Θα αναλύσουμε τις συνταγματικές αρχές που διέπουν την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος. Θα εξετάσουμε την αντιμετώπιση της αδράνειας του έλληνα νομοθέτη από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ) με αναφορά και στη συγκριτική επισκόπηση του θεσμού σε άλλα κράτη του Συμβουλίου της Ευρώπης, βάσει της μελέτης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Δημοκρατία μέσω του Δικαίου (Επιτροπή της Βενετίας). Θα αναφερθούμε σε δύο σημαντικές εκθέσεις – πορίσματα που αποτέλεσαν προάγγελους της τελικής ρύθμισης του οργανικού εκτελεστικού του Συντάγματος ν.4648/2019: α) στην έκθεση της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) του Δεκεμβρίου 2017, σχετικά με τη διευκόλυνση της άσκησης δικαιώματος ψήφου από τους εκτός επικρατείας πολίτες και β) την Εισηγητική Έκθεση της Επιτροπής για τη ψήφο των εκτός επικρατείας εκλογέων του άρθρου 256 ν.4555/2018 που συστάθηκε στο Υπουργείο Εσωτερικών προκειμένου να καταλήξει στη διατύπωση σχετικής νομοθετικής πρότασης.
Στο δεύτερο μέρος της εργασίας, μέσα από τα πρακτικά των συνεδριάσεων της Επιτροπής Αναθεώρησης του Συντάγματος της Θ΄ Αναθεωρητικής Βουλής, Θα αναλύσουμε πως οδηγηθήκαμε στην αναθεώρηση του άρθρου 54Σ με την προσθήκη νέας παραγράφου 4, η οποία θα «καλύψει» συνταγματικά τις διατάξεις του εκτελεστικού ν. 4648/2019 (ΦΕΚ Α΄ 205/16-12-2019). Θα επικεντρωθούμε στην πολιτική αντιπαράθεση που προηγήθηκε πριν τη ψήφιση του ν.4648/2019 στις συζητήσεις στη Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης και στην Ολομέλεια της Βουλής. Θα εστιάσουμε στις προσεγγίσεις, προτάσεις, αιτιάσεις και αναλύσεις των πολιτικών κομμάτων σχετικά με το αν πρέπει να παρέχεται ακώλυτα ή υπό προϋποθέσεις και περιορισμούς, διευκόλυνση άσκησης του εκλογικού δικαιώματος των εκτός επικρατείας πολιτών καθώς και στην άσκηση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι και της αντιπροσώπευσης τους στη Βουλή. Επιπλέον θα αναφερθούμε τόσο στην αποτυχημένη προσπάθεια τροποποίησης του ν.4648/2019 το 2021, όσο και στην πετυχημένη τροποποίησή του με το ν. 5044/2023 (ΦΕΚ Α 135/28.07.2023).
Στόχος της παρούσας εργασίας είναι να αναλυθούν όλα αυτά τα ζητήματα τόσο σε επίπεδο πολιτικής αλλά και με βάση τη νομική επιστήμη.
(EL)
In this paper, we will deal with the question of the vote of non-domestic Greek voters from the will of the constituent legislator in 1975 until the revision of the Greek Constitution in 2019.
In the first part of the paper, we will carry out a historical review, focusing on the nature of the constitutional provision and the inaction of the post-colonial Greek common legislature, despite the relevant law proposals that were occasionally tabled for debate in the Greek Parliament. We will analyze the constitutional principles governing the exercise of the right to vote. We will examine the treatment of the inaction of the Greek legislator by the European Court of Human Rights with reference to the comparative overview of the institution in other states of the Council of Europe, based on the study of the European Commission on Democracy through Law (Venice Commission ). We will refer to two important reports - findings that were precursors to the final regulation of the organic executive of the Constitution law 4648/2019: a) the report of the National Commission for Human Rights of December 2017, regarding the facilitation of the exercise of the right to vote by out-of-state citizens and b) the Advisory Report of the Committee on the vote of out-of-state voters of article 256 law 4555/2018 which was established at the Ministry of the Interior in order to arrive at the formulation of a relevant legislative proposal.
In the second part of the paper, through the minutes of the meetings of the Committee for the Revision of the Constitution of the 9th Revisionary Parliament, we will analyze how we were led to the revision of article 54S with the addition of a new paragraph 4, which will constitutionally "cover" the provisions of the executive law 4648/2019. We will focus on the political confrontation that preceded the passing of law 4648/2019 in the debates in the Standing Committee on Public Administration, Public Order and Justice and in the Plenary Session of the Parliament. We will focus on the approaches, proposals, objections and analyzes of the political parties regarding whether it should be provided without restrictions or under conditions and restrictions, facilitating the exercise of the right to vote of citizens outside the state as well as the exercise of their right to be elected and represented in the Parliament . In addition, we will refer both to the failed attempt to amend law 4648/2019 in 2021, and to its successful amendment with law 5044/2023
The aim of this paper is to analyze all these issues both on a policy level and on the basis of legal science.
(EN)
University of Athens
