Η παρουσία του λαούτου είναι δεδομένη τόσο στις «κομπανίες» των ηπειρωτικών περιοχών της Ελλάδας (Μακεδονία, Θράκη, Ήπειρος, Θεσσαλία, Ρούμελη και Πελοπόννησος), όσο και στις «ζυγιές» της νησιωτικής δημοτικής μουσικής. Σε κάποιες περιπτώσεις, λειτουργεί ως σολιστικό όργανο, αλλά κυρίως εμφανίζεται με ρόλο συνοδευτικό. Αυτήν ακριβώς την πτυχή του λαούτου θέλησα να αναδείξω στην παρούσα μελέτη, θεωρώντας ότι δεν έχει λάβει την απαραίτητη προσοχή σε ερευνητικό επίπεδο. Εξάλλου, ο τρόπος συνοδείας του επηρεάζεται από πολλές μεταβλητές, όπως η κατασκευή του, το εκάστοτε τοπικό μουσικό ιδίωμα, οι ιδιαιτερότητες απαιτήσεις κάθε περίστασης που συνδέεται με τη μουσική πράξη, αλλά και ο ίδιος ο λαουτιέρης.
Σε τούτο το πόνημα, επέλεξα να ασχοληθώ εκτενώς με το ρυθμικό σχήμα των 7/8 (3+2+2), το οποίο στη γλώσσα των μουσικών είναι γνωστό ως «καλαματιανός». Παρόλο που το ρεπερτόριο του λαούτου είναι τεράστιο, έσκυψα πάνω από τη συγκεκριμένη ρυθμική παραλλαγή, γιατί, εκτός του ότι εμφανίζεται σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, έχω πειστεί βαθιά πως η σχέση που δημιουργείται μεταξύ αυτής και του οργάνου μπορεί να αναδείξει τη μοναδικότητα και των δύο.
Η προσέγγιση της σχέσης μεταξύ λαούτου και «καλαματιανού» ρυθμού έγινε με τους εξής δυο τρόπους:
Η πρώτη περιλαμβάνει την ανάλυση του ρυθμικού σκέλους παλαιών —ακόμα και ορισμένων που δεν περιείχαν λαούτο— ηχογραφήσεων, ως προς το δεξί χέρι (την
«πενιά») του λαουτιέρη, ενώ η δεύτερη βασίζεται σε μια πιο βιωματική προσέγγιση, όπου η προσωπική μου τριβή με το όργανο ήρθε να πλεχτεί με όσα μου είπαν, μέσα από συνεντεύξεις, επτά μουσικοί εκτελεστές, η καλλιτεχνική πορεία των οποίων είναι συνυφασμένη με το λαούτο.
Τα συμπεράσματα που προέκυψαν από τα παραπάνω καθιστούν αναγκαία την καταγραφή του τρόπου εκτέλεσης της συγκεκριμένης ρυθμικής παραλλαγής, ανάλογα με το ποιος, πού, πότε, πώς και γιατί την εκτελεί.
(EL)
The presence of the laouto is a given both in the orchestras of the continental regions of Greece (Macedonia, Thrace, Epirus, Thessaly, Rumeli and Peloponnese) and in the island folk music. In some cases, it functions as a soloist instrument, but it mainly appears in an accompanying role. It is precisely this aspect of the lute that I wanted to highlight in this study, considering that it has not received the necessary attention at the research level. After all, the way it is accompanied is influenced by many variables, such as its construction, the local musical idiom, the specific requirements of each occasion connected to the musical act, and the lute players themselves.
In this thesis, I have chosen to deal extensively with the rhythmic scheme of 7/8 (3+2+2), which in the language of musicians is known as kalamatianós. Although the laouto's repertoire is vast, I bent over this rhythmic variation because, in addition to its occurrence in various regions of Greece, I am deeply convinced that the relationship created between it and the instrument can bring out the uniqueness of both.
The approach to the relationship between the laouto and the kalamatianós
rhythm was made in the following two ways:
The first involves the analysis of the rhythmic part of old recordings - even some that did not include the lute - in terms of the luthiers' right hand (the "pick"), while the second is based on a more experiential approach, where my personal friction with the instrument came to be mixed with what I was told, through interviews, by seven musicians whose artistic career is intertwined with the laouto.
The conclusions drawn from the above make it necessary to record how the specific rhythmic variation is performed, depending on who, where, when, how and why it is performed.
(EN)
/aggregator-openarchives/portal/institutions/uoa
