Η παρούσα διπλωματική εργασία εξετάζει την κοινωνικοποίηση του συναισθήματος από τους γονείς σε παιδιά μέσης ηλικίας στην Ελλάδα και την επίδρασή της στην ψυχοκοινωνική τους προσαρμογή. Η κοινωνικοποίηση του συναισθήματος αφορά στις διαδικασίες μέσω των οποίων τα παιδιά αποκτούν γνώσεις και πεποιθήσεις για τα συναισθήματα, τόσο για τα δικά τους όσο και των άλλων.
Οι γονείς επηρεάζουν τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών τους μέσω των άμεσων αντιδράσεων στα συναισθήματα των παιδιών, μέσω της συζήτησης για τα συναισθήματα και μέσω της παραδειγματικής συμπεριφοράς. Στο πλαίσιο της παρούσας εργασίας, εξετάστηκε ο πρώτος μηχανισμός, δηλαδή οι αντιδράσεις των γονέων στα αρνητικά συναισθήματα των παιδιών, με τη χρήση του εργαλείου CCNES, το οποίο διαχωρίζει τις αντιδράσεις των γονέων σε υποστηρικτικές και μη υποστηρικτικές.
Η ψυχοκοινωνική προσαρμογή των παιδιών αναφέρεται στην ικανότητά τους να ανταποκρίνονται και να προσαρμόζονται στις κοινωνικές και συναισθηματικές απαιτήσεις του περιβάλλοντός τους. Στο πλαίσιο της ψυχοκοινωνικής προσαρμογής, στην παρούσα εργασία, εξετάζονται τα εσωτερικευμένα και τα εξωτερικευμένα προβλήματα. Τα εσωτερικευμένα προβλήματα αναφέρονται σε συναισθηματικές καταστάσεις που στρέφονται προς το εσωτερικό του ατόμου και αναφέρονται σε συναισθήματα όπως το άγχος, τη θλίψη, την απογοήτευση, τη ντροπή και την ενοχή. Τα εξωτερικευμένα προβλήματα αφορούν συμπεριφορές που στρέφονται προς τα έξω και είναι εμφανείς στο περιβάλλον του ατόμου. Πρόκειται για συμπεριφορές που περιλαμβάνουν την επιθετικότητα, την παραβατικότητα, την ανυπακοή και την υπερκινητικότητα.
Σκοπός της έρευνας αυτής ήταν να εξεταστεί εάν υπάρχει σχέση ανάμεσα στις αντιδράσεις των γονιών, υποστηρικτικές και μη, με την ύπαρξη εσωτερικευμένων και εξωτερικευμένων προβλημάτων στα παιδιά, τις κοινωνικές δεξιότητες των παιδιών και τις συνολικές τους ικανότητες. Η έρευνα διεξήχθη με τη συμμετοχή 100 γονέων παιδιών 6 εώς 12 ετών σε τέσσερα δημόσια σχολεία στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη, οι οποίοι συμπλήρωσαν δύο ερωτηματολόγια: την Κλίμακα Αντιδράσεων των Γονέων στα Αρνητικά Συναισθήματα των Παιδιών (CCNES) και το Ερωτηματολόγιο Δυνατοτήτων και Δυσκολιών (CBCL), που εξετάζει την ψυχοκοινωνική προσαρμογή των παιδιών. Σύμφωνα με τις ερευνητικές υποθέσεις αναμενόταν ότι οι υποστηρικτικές αντιδράσεις των γονιών στα αρνητικά συναισθήματα των παιδιών θα σχετίζονταν με λιγότερα συναισθηματικά και συμπεριφορικά προβλήματα των παιδιών και αντίστοιχα, οι μη υποστηρικτικές αντιδράσεις των γονέων θα σχετίζονταν με την εμφάνιση περισσότερων συναισθηματικών και συμπεριφορικών προβλημάτων στα παιδιά. Διαμορφώθηκαν έξι υποθέσεις, εκ των οποίων επιβεβαιώθηκαν οι τρεις.
Οι πολυπαραγοντικές αναλύσεις κατέληξαν σε αρκετά σημαντικές σχέσεις μεταξύ των διαστάσεων των ερωτηματολογίων. Πιο συγκεκριμένα, φάνηκε ότι από τις μη υποστηρικτικές αντιδράσεις των γονιών, η τιμωρητική αντίδραση των γονέων σχετίζεται με αυξημένα επίπεδα εξωτερικευμένων προβλημάτων στα παιδιά (β = 0,206, p =,003) και η αντίδραση υποτίμησης/ μείωσης σχετίζεται σημαντικά με αυξημένα επίπεδα εσωτερικευμένων προβλημάτων (β = 0,135, p =,009) και αυξημένα επίπεδα εξωτερικευμένων προβλημάτων στα παιδιά (β = 0,070, p =,048).
Τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν τη θεωρητική υπόθεση ότι η κοινωνικοποίηση του συναισθήματος παίζει καθοριστικό ρόλο στην ψυχοκοινωνική προσαρμογή των παιδιών. Τα ευρήματα της έρευνας θα ήταν χρήσιμο να αξιοποιηθούν σε προγράμματα παρέμβασης για γονείς παρέχοντάς τους ενημέρωση και ψυχοεκπαίδευση σε σχέση με τον ρόλο τους στην κοινωνικοποίηση του συναισθήματος και τον αντίκτυπο που μπορούν να έχουν στη συναισθηματική, κοινωνική ανάπτυξη και τη συνολικότερη ευημερία του παιδιού.
(EL)
This thesis investigates the relationship between parental emotion socialization and children's psychosocial adjustment. Parental emotion socialization refers to the processes through which children acquire knowledge and beliefs about their own emotions and the emotions of others.
Parents play a crucial role in shaping their children's emotional development through their direct reactions to their children's emotions, discussions about emotions, and behavioral modeling. This study focuses on the first mechanism—parents' reactions to their children's negative emotions—using the Coping with Children's Negative Emotions Scale (CCNES). According to the CCNES, parental coping responses can be categorized as either supportive or non-supportive.
Psychosocial adjustment in children encompasses their ability to establish healthy relationships, regulate emotions and behavior, and develop problem-solving and coping skills. In this context, the study examines internalizing and externalizing problems. Internalizing problems involve emotions directed inward and include anxiety, sadness, disappointment, shame, and guilt. Conversely, externalizing problems manifest as outwardly directed behaviors, often visible in a child’s interactions with others. These behaviors include aggression, delinquency, defiance, and hyperactivity.
The primary aim of this study was to examine the association between parental coping responses to the negative emotions of their children —both supportive and non-supportive—and children's internalizing and externalizing problems, social skills, and overall functioning. The study was conducted with the participation of 100 parents of children aged 6 to 12 years in four public schools in Attica and Thessaloniki. The parents completed two questionnaires: the CCNES, which assesses parental responses to children's negative emotions, and the Strengths and Difficulties Questionnaire (CBCL), which evaluates children's psychosocial adjustment. It was hypothesized that supportive parental reactions would be linked to fewer emotional and behavioral problems in children, while non-supportive parental reactions would be associated with an increased prevalence of such difficulties. Of the six hypotheses formulated, three were confirmed.
The multifactorial analyses resulted in several significant relationships between the questionnaire dimensions. Among non-supportive parental reactions, punitive responses were associated with higher levels of externalizing problems in children (β = 0.206, p = .003). Additionally, minimization responses were significantly linked to increased levels of both internalizing problems (β = 0.135, p = .009) and externalizing problems (β = 0.070, p = .048).
These findings reinforce the crucial role of parental emotion socialization in children's psychosocial adjustment, demonstrating that non-supportive parental responses to negative emotions are linked to heightened emotional and behavioral difficulties. The findings of the study could be valuable for intervention programs for parents, providing them with information and psychoeducation regarding their role in emotion socialization and the impact they can have on their child's emotional and social development, as well as their overall well-being.
(EN)
/aggregator-openarchives/portal/institutions/uoa
