Το νέο μοντέλο αγροτικής πολιτικής στην Ευρώπη (γνωστό και ως ‘νέο ευρωπαϊκό αγροτικό μοντέλο’) το οποίο εφαρμόζεται μέσω των Προγραμμάτων Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ), θεωρείται το πλέον κατάλληλο για την περίπτωση της Ελλάδας, δοθέντων των διαρθρωτικών προβλημάτων του αγροτικού τομέα της (μικρός και πολυτεμαχισμένος κλήρος, μεγάλο ποσοστό ορεινών και μειονεκτικών περιοχών, κτλ.) και της αναγκαιότητας ήπιων μορφών τοπικής ανάπτυξης που θα εξασφαλίσουν την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των ενδογενών πόρων σε διάφορες περιοχές της χώρας. Αναπόσπαστο κομμάτι της Πολιτικής Αγροτικής Ανάπτυξης της ΚΑΠ είναι το αποκεντρωμένο σύστημα διακυβέρνησης, που βασίζεται σε μια προσέγγιση ‘bottom-up’ (από τη βάση προς την κορυφή) υλοποιούμενη μέσω του προγράμματος LEADER. Στο πλαίσιο αυτό, οι περιφερειακοί και τοπικοί φορείς, κρατικοί ή ιδιωτικοί, αναλαμβάνουν έναν ουσιαστικό ρόλο στο σχεδιασμό και την υλοποίηση των ΠΑΑ στην περιοχή τους, μέσω της δημιουργίας οριζόντιων ή κάθετων συνεργειών. Η εργασία αυτή διερευνά τις πιθανότητες εισαγωγής και διάδοσης της προσέγγισης ‘bottom up’ στη διακυβέρνηση των αγροτικών περιοχών της χώρας. Ως περίπτωση-μελέτης επιλέγεται η εφαρμογή του LEADER στην νοτιοανατολική Πελοπόννησο στις περιόδους 2000-06 και 2007-13. Μέσω αυτής της διερεύνησης η εργασία επιδιώκει ακόμη να απαντήσει στο ερώτημα αν η προσέγγιση του LEADER μπορεί να συμβάλλει στην αναζωογόνηση της υπαίθρου και στην εσωτερική συνοχή. Το ερώτημα είναι κρίσιμο και λόγω του ρόλου που ο αγροτικός τομέας καλείται να παίξει στην αναπτυξιακή διαδικασία στο πλαίσιο της τρέχουσας δημοσιονομικής κρίσης.
(EL)
The new model of agricultural policy in Europe, applied through the Rural Development Programmes (RDPs), has been considered most appropriate for the case of Greece, given the structural problems of this country’s farm sector (including the high proportion of mountainous, less favoured areas in its territory) and the need for mild forms of local development, which will ensure maximum use of endogenous resources. An integral part of the rural development policy of the CAP is a decentralized type of governance, based on a ‘bottom-up’ approach and implemented through the LEADER programs. Within this context, regional and local actors, state, private or representing civil society organizations are assigned a substantial role in designing and implementing RDPs in their localities through the creation of horizontal or vertical synergies. Though the LEADER philosophy can be instrumental in the successful application of RDPs in Greek rural regions, it has been rather little researched and investigated. This paper aims at filling this gap in the literature by examining the possibilities of introducing the bottom up approach in the governance of rural regions in Greece, where the old-type ‘sectoral’ (vs. the holitistic development) approach continues to dominate agricultural policy and where local decisions have traditionally (and certainly in the last 30 years or so) been controlled and directed by the central state. A crucial question is can the LEADER type of governance help in the regeneration of the country-side promoting internal cohesion in Greece? The issues discussed in the paper assume further significance in view of the current financial and economic crisis, and the wave of return migration to rural areas it has led to, which assigns rural regions a substantial role in the overall development process.
(EN)
