Multiple sclerosis is a chronic auto-immune inflammatory demyelinating neurological disease which is characterized mainly by remissions and replaces. Aim of the study: investigation of the relation between stressful life events and exacerbation of MS, as well as the evaluation of HPA (hypothalamo-pituitary-adrenal) axis function. Methods: longitudinal, prospective study of 82 patients for 18 months. The study involved clinical examination and filling of stressful factors protocol. Also, patients, who corresponded to certain criteria, were involved to morning and evening cortisol and ACTA measurement and ACTH stimulation test. Results: 87.8% of the patients had at least are relapse. In 76% of the relapses, a stress factor was mentioned before. According to repeated events survival analysis study, stress was associated with doubling risk for exacerbation (hazard ratio=2.07). Furthermore, stressful events have "dose-dependent" action, p=0.00136). Concerning the circadian rhythm of cortisol and ACTH, as well as the ACTH stimulation test, any result with statistical value was observed, either in relapse, remission and controls, or in relapsing-remitting, secondary progressive form of the disease and controls. Conclusions: stress factors are connected with clinical disease activity, by increasing the risk for exacerbation. As for the HPA axis, probably the constitutes studies didn't reveal completely its function. It is possible that stress influence on disease activity is mediated by HPA axis and other immunity mechanisms interaction.
Η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι μια χρόνια αυτοάνοση φλεγμονώδης απομυελινωτική νόσος του Κ.Ν.Σ. που χαρακτηρίζεται κατά κύριο λόγο από υφέσεις και εξάρσεις. Σκοπός της μελέτης είναι αφενός η διερεύνηση της σχέσης στρεσσογόνων γεγονότων και υποτροπών της νόσου και αφετέρου η εκτίμηση της λειτουργίας του άξονα υποθάλαμος-υπόφυση-επινεφρίδια (ΥΥΕ). Μέθοδοι: προοπτική παρακολούθηση 82 ασθενών με Σ.Κ.Π. για 18 μήνες και καταγραφή των στρεσσογόνων γεγονότων καθώς και των τυχόν υποτροπών της νόσου. Επιπλέον, κάτω από ορισμένα κριτήρια η καταγραφή κιρκάδιου ρυθμού κορτιζόλης και ACTH και δοκιμασία διέγερσης με ACTH. Αποτελέσματα: 87,8% των ασθενών παρουσίασαν ώση. Στο 76% των ώσεων αναφέρθηκε κάποιος στρεσσογόνος παράγοντας πριν. Σύμφωνα με τη μελέτη επιβίωσης, το stress συνοδεύεται από διπλάσιο κίνδυνο για υποτροπή. (Hazard ratio 2.07) και έχει "αθροιστική δράση" (p=0,00136). Ως προς του κιρκάδιο ρυθμό κορτιζόλης και ACTH καθώς και στη δοκιμασία διέγερσης δεν παρατηρήθηκαν στατιστικά σημαντικά αποτελέσματα στην ώση, την ύφεση και τους μάρτυρες καθώς και σε σχέση με τη μορφή της νόσου. Συμπεράσματα: Οι στρεσσογόνοι παράγοντες συνδέονται με τη δραστηριότητα της νόσου και αποτελούν κίνδυνο για εμφάνιση κλινικής υποτροπής. Ως προς τον άξονα ΥΥΕ ενδεχομένως οι παράμετροι που μελετήθηκαν δε διαμορφώνουν ολοκληρωμένη εικόνα για τη λειτουργία του. Είναι πιθανόν, ότι η αλληλεπίδραση του με άλλους ανοσολογικούς μηχανισμούς συμβάλλει στη σχέση στρες και Σ.Κ.Π.
Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ)
