Αυτόνομες και μη αυτόνομες δομικά εικόνες: εκπαιδεύοντας ενηλίκους στα εικαστικά, τη διαφήμιση και το φωτορεπορτάζ

Autonomous and non autonomous structurally images: training adults in art, advertisement and photoreportage

Αυτόνομες και μη αυτόνομες δομικά εικόνες: εκπαιδεύοντας ενηλίκους στα εικαστικά, τη διαφήμιση και το φωτορεπορτάζ

Τρανός, Τριαντάφυλλος

PhD Thesis

2013

Με την υπόθεση εργασίας προσπάθησα να δείξω ότι: είτε σε ένα σχολείο που απευθύνεται σε ανηλίκους με ένα ειδικό πρόγραμμα είτε σε ενηλίκους με ένα διαφορετικής τάξης ειδικό πρόγραμμα μπορούμε να οξύνουμε τους αισθησιοκρατικά τους κριτήρια με τους εξής στόχους. Α. Την κριτική αντίδραση των εκπαιδευομένων απέναντι στο ανιεράρχητο κύμα οπτικής πληροφορίας που τους κατακλύζει μέσω της διαφήμισης, του διαδικτύου, των «social media» και του «main stream cinema». B. Tην εκπαίδευση στην ικανότητα ελέγχου των άμεσων θυμικών αντιδράσεων που όλα τα παραπάνω εκμαιεύουν. Γ. Την επεξεργασία ενός εμπεριστατωμένου, ολοκληρωμένου «παιδευσιακού ordino» που να στηρίζεται σε σύγχρονα νευροφυσιολογικά δεδομένα ώστε και μελλοντικά ο εκπαιδευόμενος να μπορεί να συνδιαχειρίζεται όμορα γνωστικά πεδία όπως το μέχρι τούδε ισχύον εννοιοκρατικό παιδευσιακό μοντέλο δεν του επιτρέπει να κάνει. Εν προκειμένω εξετάζω τα δεδομένα εφαρμογής του οπτικού γραμματισμού στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας με «target group» εκπαιδευόμενους ηλικίας 18-52 ετών πολυπολιτισμικής προέλευσης. Οι προϋποθέσεις μου είναι δύο: Α. Οι εκπαιδευόμενοι έχουν μια τυπική εννοιοκρατική παιδεία με μοντέλο του 19ου αιώνα (όπως οι περισσότεροι στην χώρα μας και στην Ανατολική Ευρώπη) και είναι περισσότερο έτοιμοι να στραφούν προς μία εντυπωσιακή αφήγηση (οπτική η ακουστική) παρά προς το ενεργώς παρατηρείν (look at). B. Οι εκπαιδευόμενοι δεν έχουν υπόβαθρο τεχνικών παρατήρησης της φύσης η ενός μοντέλου χάνοντας έτσι όλο και περισσότερο την αίσθηση της πραγματικής πραγματικότητας καθώς αυτή αντικαθίσταται όλο και περισσότερο από προσομοιώσεις («simulacra»). Έξω από τα Α και Β έχω να αντιμετωπίσω τις αντιστάσεις ενός ασαφούς «Ζeitgeist» χωρίς προφανείς αμφιμονοσήμαντες αντιστοιχίες μεταξύ γεγονότων («facts») και εξηγήσεων. Η μέθοδος που επιλέγω είναι η πρωτογενής κατασκευή αισθητικών αντικειμένων από ακατέργαστα βιομηχανικά υλικά και η μετέπειτα φορμαλιστική σύγκρισή τους με έργα τέχνης και παρόμοιες διαφημίσεις. Έτσι δεν αγόμεθα από την τέχνη στο τεχνούργημα («art craft») αλλά αντίστροφα από την βιωματική εμπειρία στο αίτημα ειδικής παρατήρησης που προϋποθέτει το έργο τέχνης. Tα σύγχρονα νευροφυσιολογικά δεδομένα πιστοποιούν πως αναγνωρίζουμε κατά προτεραιότητα d/t το «σκληρό» περίγραμμα από την αναγνώριση του συμπαγούς και του όγκου. Έτσι η εισαγωγή τέτοιων παρατηρησιακών μεθόδων που αφορούν σε διαφημιστικές εικόνες ή στις πολλαπλές και ευτελισμένες εκτυπώσεις της εφήμερης μεταμοντέρνας αντίληψης οδηγούν σε όξυνση της κριτικής στάσης όχι τόσο ως προς την αφήγηση αλλά ως προς την μορφή. Εδώ ακριβώς μπορούμε να εισάγουμε σε ένα εκπαιδευτικό «ordino» όλο το ζήτημα ταύτισης μορφής και περιεχομένου («causa formalis» «causa ponens»).

The main thesis assumption here is what I have tried to show in full length earlier: either at a school that appeals to minors with a special program or at a Second Chance School for adult students with a differentiated special program, we can hone their sensationalism and their judgement criteria as well with the following objectives. A. The proper critical reaction of students towards the vast wave-like visual information that overwhelms modern world through advertising, internet, social media and main stream cinema. B. The advance of their inherent ability to control direct emotional reactions elicits all the above. C. The development of an integrated, comprehensive educational «ordino» rooted in modern neurophysiological data. This model address to the advanced future learner’s abilities in co-managing adjacent fields as art and the general cognitive field are, which the prevailing educational paradigm does not allow them to do. In this regard I considered the application data of visual literacy in the Second Chance School students during the years 2005-2004 with a target group aged 18-52 years of multicultural origin under the following conditions: A. The adults students are already educated -however incompletely-, within a typical system that roots in 19 century’s educational model (like most systems in our country and in Eastern Europe are) in which conceptual emphasis prevails to sensational. So they are more ready to move closer to a dramatic narrative (visual or auditory) than to the actively ενεργώς παρατηρείν (look at). B. These students do not have the proper technical background which is necessary in the adequate observation of nature. Here lies the danger for them to lose more and more real sense of reality as the reality is increasingly replaced by simulations (simulacra). Besides the A and B they (we) have to face the resistance of a fuzzy twofold zeitgeist without obvious parallels between events (facts) and explanations. The method suggesting here as elements of a new paradigm in art teaching is the advance of a primary structure of aesthetic objects from raw industrial materials to the artcraft and the subsequent comparison with formalist art and similar ads. So we can now go from artifact to the art not in the typical, canonical way but vice versa: down deep from the living experience to the applications requiring special observational tools and the proper technical ability to craft the artwork. The modern neurophysiological data are safely showing us now that we recognize as a priority d/t the "hard" border lines (περίγραμμα) on the recognition of the compact and volume. So the introduction of such observational methods in regard of reading the images of aggressive advertising or of the multiple and ephemeral chip prints of postmodern culture leads to sharpening the critical attitude not so much for the narrative but mainly to the form. We now hope reasonably that we can introduce a training or educational ordino in which the problem of the identification of form and content (causa formalis causa ponens) can be solved.

Ανθρωπιστικές Επιστήμες και Τέχνες ➨ Τέχνες (Τέχνες, Ιστορία της Τέχνης, Ερμηνευτικές Τέχνες, Μουσική)

Κοινωνικές Επιστήμες ➨ Εκπαίδευση

Art

Second Change School (SCS)

Art teaching methodology

Social Sciences

Adult education

Σχολεία δεύτερης ευκαιρίας (ΣΔΕ)

Humanities and the Arts

Εκπαίδευση

Νευροαισθητική

Εκπαίδευση ενηλίκων

Neuroaesthetics

Τέχνες (Τέχνες, Ιστορία της Τέχνης, Ερμηνευτικές Τέχνες, Μουσική)

Διδακτική της τέχνης

Arts (arts, history of arts, performing arts, music)

Education

Κοινωνικές Επιστήμες

Ανθρωπιστικές Επιστήμες και Τέχνες

Τέχνη

Ελληνική γλώσσα

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ)

Aristotle University Of Thessaloniki (AUTH)

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Σχολή Καλών Τεχνών. Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών

BY_SA

Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ)

Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών

Συλλογή ΕΑΔΔ