Telomere length at the ends of eukaryotic chromosomes, decreases with every mitotic division, leading cells to replicative senescence. Telomerase adds telomeric repeats, replacing the lost telomeric material. Oxidative stress and chronic inflammation have been shown to accelerate telomere shortening. Chronic end stage renal disease and the hemodialysis procedure are characterized by chronic inflammation and increased oxidative stress. The purpose of this study was to investigate the length of telomeres and telomerase activity, of patients with chronic renal failure under hemodialysis. In the study enrolled 43 clinically stable hemodialysis patients. The mean telomere length was determined by the TeloTAGGG Telomere Length Assay® and telomerase activity was measured according to the telomeric repeat amplification protocol (TRAP). Controls included in the study were a convenience group of apparently healthy individuals (relatives of patients visiting our clinic during the given time and staff members).Telomere length, correlated inversely with hemodialysis vintage. In patients with detected telomerase activity, the latter correlated with telomere length. Telomere length and telomerase activity were not significantly different between chronic hemodialysis patients and healthy controls. Finally, neither telomere length nor the activity of telomerase had a significant impact on patient survival. Findings of this study suggest that telomere length and telomerase activity are not altered in hemodialysis patients when compared to healthy controls. In addition, long duration of hemodialysis is, independently from age, associated with increased telomere shortening. The exact underlying mechanism and possible clinical implications of our findings require further investigation.
Το μήκος των τελομερών στα άκρα των ευκαρυωτικών χρωμοσωμάτων, μειώνεται με κάθε κυτταρικό διαχωρισμό, με αποτέλεσμα την γήρανση των κυττάρων. Η τελομεράση συνθέτει τελομερικό DNA, αντικαθιστώντας το απολεσθέν τελομερικό υλικό. Το οξειδωτικό stress και η χρόνια φλεγμονή, έχει αποδειχθεί ότι επισπεύδουν τη μείωση του μήκους των τελομερών. Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου και η διαδικασία της αιμοκάθαρσης, χαρακτηρίζονται από αυξημένο οξειδωτικό stress και χρόνια φλεγμονή. Σκοπός της μελέτης ήταν να ερευνηθεί το μήκος των τελομερών και η δραστικότητα της τελομεράσης, σε ασθενείς με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια υπό αιμοκάθαρση. Στην μελέτη έλαβαν μέρος 43 κλινικά σταθεροί ασθενείς, με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου υπό αιμοκάθαρση. Το μήκος των τελομερών των μονοπύρηνων κυττάρων του περιφερικού αίματος, μελετήθηκε με τη μέθοδο TeloTAGGG Telomere Length Assay® και η ανίχνευση της δραστικότητας της τελομεράσης έγινε με τη μέθοδο TRAP (Telomeric Repeat Amplification Protocol). Η σύγκριση έγινε με ομάδα υγιών μαρτύρων (υγιείς επισκέπτες της κλινικής και προσωπικό).Το μήκος των τελομερών των ασθενών, ήταν αντιστρόφως ανάλογο με τη διάρκεια της υποκατάστασης της νεφρικής λειτουργίας με αιμοκάθαρση. Στους ασθενείς που ανιχνεύθηκε δραστικότητα τελομεράσης, αυτή ήταν ανάλογη με το μήκος των τελομερών τους. Το μήκος των τελομερών και η δραστικότητα της τελομεράσης, δεν διέφεραν σημαντικά ανάμεσα στους ασθενείς και τους υγιείς μάρτυρες, μετά από προσαρμογή για την ηλικία. Τέλος το μήκος των τελομερών και η δραστικότητα της τελομεράσης δεν φάνηκε να επηρεάζουν την επιβίωση των ασθενών. Τα αποτελέσματα της μελέτης, δείχνουν ότι το μήκος των τελομερών και η δραστικότητα της τελομεράσης, δεν διαφέρουν ανάμεσα στους ασθενείς υπό αιμοκάθαρση και τους υγιείς. Ακόμα η μακρά διάρκεια της υποκατάστασης της νεφρικής λειτουργίας με αιμοκάθαρση, σχετίζεται με μειωμένο μήκος τελομερών, ανεξάρτητα από την ηλικία των ασθενών. Ο ακριβής παθογενετικός μηχανισμός και η κλινική σημασία αυτών των ευρημάτων, χρήζουν διερεύνησης με περαιτέρω μελέτες.
