Ο στόχος της παρούσας διατριβής είναι διττός: αρχικά σκοπεύει να εξετάσει κατά πόσο η παρουσίαση της κλιματικής αλλαγής (ΚΑ) στον ελληνικό τύπο μπορεί να γίνει κατανοητή ως «αφηγηματικός κύκλος» (McComas & Shanahan, 1999), με διαφορετικές θεματικές σχετιζόμενες με την ΚΑ να συγκεντρώνουν μεγαλύτερη έμφαση σε διαφορετικές περιόδους, για την κατασκευή συγκεκριμένης αφήγησης. Παράλληλα, στοχεύει στο να καταγράψει και να αναλύσει την κάλυψη της ΚΑ στον ελληνικό τύπο και να εκτιμήσει σε πιο βαθμό η αυτή παρουσιάζει χαρακτηριστικά που αναμένονται από τον «πολωμένο πλουραλιστικό» χαρακτήρα του ελληνικού επικοινωνιακού συστήματος (cf. Hallin & Mancini 2004). Για τον έλεγχο των παραπάνω διατυπώνονται μία σειρά από υποθέσεις που εξετάζονται μέσω δεδομένων που προκύπτουν από άρθρα που σχετίζονται με την ΚΑ σε τρεις ελληνικές εφημερίδες (Καθημερινή, τα ΝΕΑ και Ελευθεροτυπία) για την περίοδο 2001-2008 (Ν=2.072). Σχετικά με τον πρώτο στόχο, οι υποθέσεις επιβεβαιώνονται από τα δεδομένα. Οι θεματικές σχετικά με την επιστήμη και τεχνολογία καθώς και την οικολογία και μετεωρολογία απασχολούν πιο συχνά τον τύπο κατά την πρώτη φάση (αύξησης της) κάλυψης της ΚΑ, λόγω της προσπάθειας του τύπου να εγκαθιδρύσει την αφήγηση με την παρουσίαση νέων επιστημονικών στοιχείων και δραματικών γεγονότων, που συγκεντρώνουν την προσοχή του κοινού. Οι διαμαρτυρίες είναι πιο συχνές στη φάση κορύφωσης της κάλυψης, όπως είναι αναμενόμενο για την επίτευξη κλιμάκωσης, ενώ αργότερα στην φάση μείωσης της κάλυψης, όταν η αφήγηση βαίνει προς τη λύση, η κάλυψη χαρακτηρίζεται από θέματα πολιτικής και οικονομίας. Σχετικά με τον χαρακτήρα της κάλυψης της ΚΑ η ανάλυση δείχνει ότι ο ελληνικός τύπος χαρακτηρίζεται από ομοφωνία ως προς τις ανθρωπογενείς αιτίες της ΚΑ και την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ωστόσο, η ομοφωνία αυτή χάνεται σε θέματα που αφορούν συγκεκριμένα και συγκρουσιακά ζητήματα σχετικά με την ΚΑ, με τις εφημερίδες να υιοθετούν πολωμένες θέσεις. Παρόλα αυτά η ανάλυση δεν είναι επαρκής για να επαληθεύσει μία πιθανή αιτιακή σχέση μεταξύ χαρακτηριστικών του ελληνικού επικοινωνιακού συστήματος και της κάλυψης της ΚΑ στον τύπο.
The aim of the thesis is two-fold: first to establish whether the coverage of climate change (CC) in Greek newspapers may be conceived as a ‘narrative cycle’(McComas & Shanahan, 1999), with different CC-related themes becoming prominent at different periods due to the media’s narrative considerations. Second to identify the debate and document the reporting about climate change (CC) in the Greek media and to assess to which extent this reporting is exhibiting the traits anticipated by the ‘polarized pluralist’ character of the Greek ‘media system’ (cf. Hallin & Mancini 2004). In order to test these assumptions I formulate a number of hypotheses which I test with data originating from CC-related articles in three Greek newspapers (Kathimerini, Ta NEA & Eleftherotypia) over the period 2001-2008 (N=2,072). Concerning the first aim overall, the hypotheses are confirmed by the data. The scientific and ecological/meteorological aspects of CC are more often mentioned during the initial (increasing) phase of media coverage, arguably due to media’s attempt to open the narrative by presenting new evidence and dramatic events which would capture the public’s attention. Public protests and debate feature more prominently during the peaked phase of coverage, in accordance with the narrative need for a climax in the developing debate, while the later (decreasing) period of media coverage, when some kind of resolution to the story should be offered, is characterized by the prominence of policy making and economy-related issues. Concerning the character of the CC coverage the analysis shows that the Greek media debate is characterized by a consensus on the anthropogenic causes of CC and on the promotion of renewable energy sources as a means for tackling Greek CC-related emissions. Yet, this agreement breaks down when moving into more specific/controversial CC-policy decisions, with newspapers appearing to align themselves along partisan lines. Nevertheless, the findings are insufficient for establishing a causal relation between the Greek media system’s characteristics and the newspapers’ CC reporting.
Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ)
