Η διατριβή εστιάζει στη μελέτη του ελάχιστα γνωστού κριτικά εκδοθέντος ομιλητικού έργου του Νείλου - Ναθαναήλ Μπέρτου, ενός ενθουσιώδους ιεροκήρυκα που έζησε στην Ανατολική Κρήτη στα μέσα του 15 ου αιώνα. Τα κηρύγματά του ακολουθούν την παράδοση του λογοτεχνικού είδους της Χριστιανικής Ομιλίας. Ερευνάται λεπτομερώς το επικοινωνιακό μοντέλο του κηρύγματος του Μπέρτου, σε σχέση με τους βασικούς παράγοντες της επικοινωνίας: τον πομπό, τους αποδέκτες, το μήνυμα, τον κώδικα, τον τόπο και τον αγωγό της επικοινωνίας. Επιπλέον, εντοπίζονται και μελετώνται τα υφολογικά χαρακτηριστικά του κηρύγματος του Μπέρτου, εμφαίνοντας στο απλό και άμεσο ύφος των ομιλιών, στην επιβίωση των κανόνων της Ρητορικής και στις λεξιλογικές επιλογές του ομιλητή. Η δημώδης ελληνική γλώσσα, διανθισμένη με λίγες λόγιες λέξεις και κρητικά διαλεκτικά στοιχεία, αποτελεί συνειδητή επιλογή του ιεροκήρυκα, προκειμένου να επιτύχει την πνευματική στήριξη των πιστών, αντιμετωπίζοντας την οργανωμένη προπαγάνδα των Ρωμαιοκαθολικών Ενετών. Μέσω διαχρονικών θεμάτων (ανηθικότητα, εσχατολογία, φόβος του Θεού και "παιδαγωγική τιμωρία" του, συμφορές του καθημερινού βίου, αναγκαιότητα του κηρύγματος στη λειτουργική ζωή, κ.λπ.), ο αναγνώστης πληροφορείται για την κρητική κοινωνία του 15 ου αιώνα και ταυτόχρονα λαμβάνει τις πνευματικές συμβουλές του π. Μπέρτου.
This doctoral thesis focuses on the study of the largely unknown critically edited homiletic work of Father Neilos - Nathanael Bertos, an enthusiastic preacher, who lived in Eastern Crete in the middle of the 15th century. Father Bertos had sufficient theological training, trust in the mercy and philanthropy of God and spiritual alterness for the needs of the flock. His preaching follows the tradition of the literary genre of the Christian Homily (Homilia). It is the reference to a biblical text in a comprehensive way, based on the Scripture and the teaching of the Fathers. In this work, we study in detail the communicative model of the preaching of Bertos, referring to the basic factors of communication: the sender, the receivers, the message, the code, the place and the channel of communication. Furthermore, we identify and study the stylistic characteristics of the preaching of Bertos, emphasizing on the plain and direct style of the homilies, on the survival of the rules of Rhetoric and on the vocabulary choices of the preacher. The vernacular greek language, interspersed with a few ancient and cretan dialectic words, consists a conscious choice of the preacher, in order to achieve the spiritual structuring of the faithful, fronting the organized propaganda of the Roman-Catholic Venetians. Through timeless themes (immorality, eschatology, the fear of God and His "pedagogical punishment", calamities of daily life, the necessity of the sermon in liturgical life, e.t.c.), the reader gets informed about the cretan society in the 15 th century, as well as he is spiritually consulted by Father Bertos. We hope that this work will be another piece of knowledge about Orhtodox homiletic tradition of the post byzantine period.
Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ)
