Στην παρούσα εργασία διερευνώνται τα βιώματα ατόμων τα οποία εξυπηρετούνται σε μονάδες υποκατάστασης του Οργανισμού Κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ), στην Αττική. Oι συμμετέχοντες ήταν σταθεροποιημένοι, για μεγάλο χρονικό διάστημα, στη χορήγηση εξαιρετικά χαμηλής δοσολογίας βουπρενορφίνης. Στόχος της έρευνας ήταν η σε βάθος διερεύνηση του υποκειμενικού νοήματος των συμμετεχόντων, τόσο στην εμπειρία της παραμονής στη χαμηλότερη δυνατή δόση χορήγησης όσο και στη συνολική εμπειρία της μακροχρόνιας θεραπείας με υποκατάστατα. Πραγματοποιήθηκαν 7 ημι-δομημένες συνεντεύξεις, οι οποίες καταγράφηκαν και έπειτα απομαγνητοφωνήθηκαν. Η έρευνα διενεργήθηκε υπό το πρίσμα της Ερμηνευτικής Φαινομενολογικής Ανάλυσης (ΕΦΑ-IPA), μέσω της οποίας επιδιώχθηκε η διερεύνηση του τρόπου που τα εξαρτημένα σε οπιοειδή άτομα περιγράφουν τη ζωή τους πριν αλλά και κατά τη διάρκεια του θεραπευτικού προγράμματος υποκατάστασης. Από την ανάλυση διακρίθηκαν 3 βασικές θεματικές: 1) Περνώντας από το χάος της χρήσης στην πραγματικότητα της υποκατάστασης, 2) Το πρόγραμμα υποκατάστασης, ένας παραγωγικός περιορισμός 3) Το μέλλον, ως παρατεταμένο παρόν. Συγκεκριμένα, οι συμμετέχοντες περιέγραψαν την εμπλοκή τους στο πρόγραμμα υποκατάστασης ως «σωτήρια λύση», καθώς αυτή σηματοδότησε την απομάκρυνση από το «χάος» και το πέρασμα σε ένα ασφαλές καταφύγιο. Στην έρευνα επίσης υπογραμμίζεται η ύπαρξη αντιφάσεων- αμφισημίας στον τρόπο που οι συμμετέχοντες βιώνουν τη μακροχρόνια εμπλοκή τους στη θεραπεία. Από τη μια πλευρά, όπως περιγράφουν, το πρόγραμμα καλύπτει τη σωματική τους ανάγκη για ουσία, προσφέροντας τους την αίσθηση ενός «σχεδόν φυσιολογικού εαυτού», ενώ, από την άλλη πλευρά, περιγράφουν έναν εαυτό «δέσμιο» του φαρμάκου και των περιορισμών του προγράμματος θεραπείας. Σε αυτά τα πλαίσια, η διατήρηση της χαμηλότερης δυνατής δόσης χορήγησης, νοηματοδοτείται από τους συμμετέχοντες ως «δικλείδα ασφαλείας», προκειμένου να μπορέσουν να διατηρήσουν με τον λιγότερο δεσμευτικό τρόπο, τη σταθερότητα που τους παρέχει το πρόγραμμα υποκατάστασης. Μελλοντικές έρευνες είναι καλό να εστιάσουν στη διερεύνηση του υποκειμενικού βιώματος και σε διαφορετικές φάσεις στη θεραπεία υποκατάστασης στην Ελλάδα.
(EL)
The research presented in this thesis focuses on the lived experience of people on opioid substitution programmes in the Greek Organization Against Drugs (OKANA) in Athens. The participants were in treatment over a long period on an extremely low dosage of buprenorphine. This research aimed to gain in-depth accounts of the lived experience of people on low maintenance and how they understand their long-term stay on drug substitutes. Seven semi-structured interviews were audiotaped and transcribed. Interpretative Phenomenological Analysis (IPA) procedures were used to analyse the interview data and to explore how opioid-addicted individuals described their lives before and during the maintenance program. Three superordinate themes emerged from the analysis: (1) moving on from the chaos of usage to the reality of substitution; (2) the substitution programme, a productive constraint; and (3) the future as a prolonged present. The participants described their participation in the drug substitution programme as a ‘rescue solution', as it marked the departure from ‘chaos’ and the passage to a refuge. The participants’ accounts also underline the presence of contradictions and ambivalence in the way that they experience their long-term involvement in therapy. On the one hand, as they described how the programme covers their physical need for the substance, giving them a sense of an ‘almost normal self,' while, on the other hand, they narrate how they are ‘captive’ of the drug and their personal and the therapeutic programme’s limitations. Within this framework, the continuation of the lowest possible dose of the substitute was construed by participants as a ‘safety valve’ in order to be able to maintain in the least binding way the stability that substitution programme offers them. Future research would do well to focus on exploring people’s experiences in different phases of substitution therapy treatment.
(EN)
Πανεπιστήμιο Κρήτης
