GEOMORPHOLOGICAL AND ARCHAEOLOGICAL STUDY OF THE BROADER AREA OF THE MYCENAEAN DAM OF MEGALO REMA AND ANCIENT TIRYNS, SOUTHEASTERN ARGIVE PLAIN, PELOPONNESUS

ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΥ ΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΡΕΜΑΤΟΣ, ΝΟΤΙΟ-ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΑΡΓΟΛΙΚΟ ΠΕΔΙΟ, ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ (EL)

GEOMORPHOLOGICAL AND ARCHAEOLOGICAL STUDY OF THE BROADER AREA OF THE MYCENAEAN DAM OF MEGALO REMA AND ANCIENT TIRYNS, SOUTHEASTERN ARGIVE PLAIN, PELOPONNESUS (EN)

Piteros, Ch.

Maroukian, H.

Gaki-Papanastassiou, K.

info:eu-repo/semantics/article

info:eu-repo/semantics/publishedVersion

2004-01-01

Στα ανατολικά περιθώρια του Αργολικού πεδίου στην κοίτη του Μεγάλου Ρέματος και σε απόσταση περίπου 4 χλμ Α της Τίρυνθας, βρίσκεται το «Μυκηναϊκό φράγμα της Αρχαίας Τίρυνθας», ένα μοναδικό τεχνικό έργο του 13ου π.Χ. αιώνα. Πιστεύεται ότι ο λόγος που κατασκευάσθηκε ήταν η αποτελεσματική προστασία του άμεσου περιβάλλοντος χώρου της Μυκηναϊκής ακρόπολης της Τίρυνθας από τις μεγάλες πλημμύρες του χειμάρρου του Μεγάλου Ρέματος, ο οποίος διερχόταν κατά την Μυκηναϊκή εποχή αμέσως νοτιότερα της ακρόπολης. Το τεχνικό αυτό έργο διατηρείται σε καλή κατάσταση, έχει διεύθυνση Β-Ν, μήκος 80-100μ, πλάτος βάσης 10μ και σωζόμενο ύψος 8μ. Η εξωτερική του πλευρά έχει επενδυθεί από μεγάλα Κυκλώπεια τείχη. Η σταθερότητα του φράγματος ενισχύεται από την ύπαρξη του φλύσχη επί του οποίου εδράζεται τμήμα του. Η εκτροπή της κοίτης του Μεγάλου Ρέματος έγινε με την διάνοιξη τεχνητής κοίτης μήκους 1,5 χλμ με κατεύθυνση προς Ν-ΝΔ ώστε να συμβάλλει στα κατάντη με την φυσική κοίτη του ρέματος του Αγίου Αδριανού το οποίο εκβάλλει νοτιότερα της Τίρυνθας. Η θέση του κατώτερου τμήματος του Μεγάλου Ρέματος μετατοπίστηκε εκ νέου τεχνητά περίπου το 1500μΧ από τους Ενετούς. Η ύπαρξη αυτού του φράγματος αποτελεί σημαντικότατο σημείο αναφοράς για την γεωμορφολογική εξέλιξη της περιοχής κατά τα τελευταία 3.200 χρόνια δεδομένου ότι όταν κατασκευάστηκε το υδρογραφικό δίκτυο του Μεγάλου Ρέματος είχε ήδη εγκιβωτιστεί στις Τεταρτογενείς αποθέσεις σε βάθος περίπου 10μ όπως πιστοποιείται στην ανενεργή κοίτη του. Η επακόλουθη διάβρωση κατά τα τελευταία 3.200 χρόνια στην κοίτη εκτροπής φθάνει τα 2 μ χαμηλότερα από την εγκαταλελειμμένη κοίτη. Οι διεργασίες της κατά βάθος διάβρωσης δεν ήταν συνεχείς με αποτέλεσμα την δημιουργία κατά θέσεις μιας εσωτερικής αναβαθμίδας ύψους 3-4 μ. Η κατασκευή του Μυκηναϊκού φράγματος για προστατευτικούς αντιπλημμυρικούς σκοπούς φαίνεται να ευσταθεί αλλά η μελέτη της εξέλιξης του παράκτιου περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής της ακρόπολης της Τίρυνθας μας οδηγεί σε μία εξίσου σημαντική υπόθεση ότι η έντονη ιζηματογένεση λόγω των υψηλών στερεοπαροχών του Μεγάλου Ρέματος, θα πρέπει να προκαλούσε σοβαρά προβλήματα επιχωμάτωσης στο Μυκηναϊκό λιμάνι με συνέπειες στη λειτουργία του οι οποία ήταν ζωτικής σημασίας για το ευρύτερο χώρο του Αργολικού πεδίου. (EL)

Along the eastern margins of the Argive plain, in the torrent of Mégalo Rema and at a distance of 4 kilometers east of ancient Tiryns, lies the "Mycenaean dam of ancient Tiryns" a unique technological work of 13th century B.C. It is believed that it was constructed for the effective protection of the immediate environs of the Mycenaean acropolis of Tiryns from the great floods of Mégalo Rema torrent which was flowing just south of the citadel in Mycenaean times. This technical feat is survived in very good condition, having an almost N-S direction, a length of 80-100 meters, a base of 10 meters and an extant height of 8 meters. Its external side is lined with Cyclopean walls. The stability of the dam is strengthened by the presence of flysch on its southern end. The diversion of the channel of Mégalo Rema was accomplished by the digging of a 1.4 Km long artificial channel having a SSW direction and joining downstream with the natural channel of Agios Adrianos Rema which discharges in the Gulf of Argos farther south from ancient Tiryns. The course of this downstream part of the new Mégalo Rema was again diverted by the Venetians around 1500 A.D. The presence of this dam comprises a fundamental reference point for the geomorphological evolution of this area in the last 3200 years, given that when it was constructed the drainage network of Mégalo Rema had already incised in the Pleistocene sediments to a depth of about 10 meters as testified by its inactive channel behind the dam. The ensuing downcutting in the artificial channel during the last 3200 years is 2 meters below the depth of the inactive channel. The incision processes in this time period were not continuous resulting in the formation of a 3-4 meter inner alluvial terrace probably in post - Roman times. The construction of the Mycenaean dam for flood protective purposes seems to be valid, but the study of the evolution of the broader coastal environment of the Tiryns acropolis leads to an equally important hypothesis that the high sedimentation rates of Mégalo Rema had been creating serious problems in the sediment filling of this Mycenaean port whose operation was vitally important for the broader area of the Mycenaean Argive plain. (EN)

Δελτίο της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρίας

Αγγλική γλώσσα

Geological Society of Greece (EN)

0438-9557

2529-1718

Δελτίο της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρείας; Τόμ. 36 Αρ. 3 (2004): 10o διεθνές Συνέδριο της ΕΓE; 1154-1163 (EL)

Bulletin of the Geological Society of Greece; Vol. 36 No. 3 (2004): 10th International Conference of the Geological Society of Greece; 1154-1163 (EN)

Copyright (c) 2018 H. Maroukian, K. Gaki-Papanastassiou, Ch. Piteros (EN)

https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0

Geological Society of Greece

Bulletin of the Geological Society of Greece

Geoarchaeology