Ο τίτλος της διπλωματικής μου εργασίας είναι «Αλχημεία- Χημεία: Συνέχειες και Ασυνέχειες» και, όπως αναφέρεται από τον τίτλο, ο κύριος στόχος της εργασίας είναι να περιγραφθεί ιστοριογραφικά το πώς η αλχημεία, μέσα από το πέρασμα των χρόνων, αποτέλεσε την βάση της χημείας. Συνεπώς η διπλωματική μου εργασία επικεντρώνεται στους δύο «χρυσούς αιώνες» της αλχημείας, 16ος-17ος αι. και στην Επιστημονική Επανάσταση. Αποτελείται από πέντε κεφάλαια, συμπεριλαμβανομένων της Εισαγωγής και του Συμπεράσματος, όπου τα τρία κύρια μέρη της αλχημείας αναλύονται.
Στο πρώτο κεφάλαιο, εξιστορείται η προϊστορία της αλχημείας. Εξηγείται πώς και γιατί η αλχημεία πρωτοεμφανίστηκε στην Αλεξάνδρεια και πώς μεταφέρθηκε στην υπόλοιπη μεσαιωνική Ευρώπη μέσω του Βυζαντίου.
Στο δεύτερο κεφάλαιο, επικεντρώνομαι στην δημιουργία και ανάπτυξη της ιατροχημείας από τον Παράκελσο. Αναφέρω του Παρακελσιανούς και πώς αυτοί αντικρούστηκαν με τους Γαληνικούς ιατρούς τονίζοντας την συμβολή της αλχημείας στην ιατρική. Φυσικά αναλύονται οι ιατροχημικές θεωρίες πολλών Παρακελσιανών και Χελμοντιανών, έτσι ώστε να αποδειχθεί πώς, σταδιακά, η αλχημεία έγινε απαραίτητο μέρος της ιατρικής και άρχισε να διδάσκεται στα Πανεπιστήμια, ως ισάξια της φυσικής φιλοσοφίας.
Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται λόγος για το δεύτερο σημαντικό μέρος της αλχημείας, τον ατομισμό. Εξηγούνται οι βιταλιστικές έννοιες των «σπερματικών αρχών» και των «ελάχιστων», οι όποιες αντιτίθονταν στην μηχανοκρατία του Καρτέσιου. Επίσης αναφέρονται οι βιταλιστικές σωματιδιακές θεωρίες πολλών αλχημιστών, όπως του Libavius, van Helmont και Gassendi. Ωστόσο οι κύριοι πρωταγωνιστές του κεφαλαίου είναι ο Robert Boyle και ο Isaac Newton, διότι, από την μια πλευρά ο Boyle θεωρείται ο «πατέρας του ατομισμού» και ο τελευταίος αλχημιστής. Από την άλλη πλευρά, αναφέρεται ο Newton, με κύριο στόχο να τονιστεί το γεγονός ότι ένας σπουδαίος φυσικός φιλόσοφος μελετούσε την αλχημεία, θεωρώντας την ως «την αγνότερη γνώση, η οποία μπορούσε να του προσφέρει το σχέδιο του Θεού για την δημιουργία της φύσης». Μάλιστα, όπως είναι γνωστό ο Newton εμπνεύστηκε και υιοθέτησε πολλά αλχημικά δόγματα και όρους, οι οποίοι γίνονται εμφανείς στον έργο του «Opticks».
Εν συνεχή, στο τέταρτο κεφάλαιο επικεντρώνομαι στα πειράματα και την μεθοδολογία συγκεκριμένων αλχημιστών. Αναφέρονται τα εργαστήρια και τα όργανα που χρησιμοποιούσαν για να κατασκευάσουν φάρμακα ή να επεξεργαστούν τα μεταλλεύματα και, φυσικά, εξηγούνται κάποια πειράματα. Στόχος μου είναι να αποδειχθεί ότι η έννοια του πειραματισμού οφείλεται στους αλχημιστές του 16ου αι.
Εν κατακλείδι, όσον αφορά τα συμπεράσματα, μέσω επιχειρημάτων καταλήγω στο ότι η αλχημεία συμμετείχε στην Επιστημονική Επανάσταση και δεν υπήρξε «Καθυστερημένη Επανάσταση» στην χημεία, όπως υποστηρίζουν πολλοί ιστορικοί της επιστήμης. Στόχος μου είναι να εξηγήσω πώς η αλχημεία συμμετείχε και επηρέασε την φυσική φιλοσοφία και ότι ,όντως, ήταν ο πρόγονος της χημείας. Επίσης επισημάνεται, πάλι, η συμβολή του Παράκελσου στην ιατροχημεία, καθώς επίσης και ότι οι αλχημιστές, πρώτοι από όλους, κατανόησαν και υποστήριξαν σωματιδιακές θεωρίες. Εν τέλει, αναφέρονται επιχειρήματα που αποδεικνύουν ότι οι αλχημιστές είναι υπεύθυνοι για την ανάπτυξη του πειραματισμού, και όχι οι φυσικοί φιλόσοφοι, όπως υποστηρίζεται από την πλειοψηφία των ιστορικών της επιστήμης.
(EL)
The title of my thesis is “Alchemy-Chemistry: Continuities and Discontinuities” and, as the title refers, the aim of this essay is to historiographically describe how alchemy, throughout the years, become the base of chemistry. Having as a primary target to illustrate the parts which were rejected as non- scientific and superstitious. As a result my thesis focuses on the two golden centuries of alchemy, 16th-17th cent., and the Scientific Revolution. It consists of five chapters, including Introduction and Conclusion. Whereas, in the main body, the three main parts of alchemy are analyzed.
In the first chapter, the history of alchemy is briefly described. Explaining how and why it first-appeared in Egypt and in which way it moved to Europe via Byzantium, and as a result it started to thrive in many European regions, such as Germany and France.
Having depicted the historiographic plan, in the second chapter I focus on the progress of iatrochemistry of Paracelsus. I refer to Paracelsians and how they confronted the Gallins doctors emphasizing the contribution of alchemy to medicine. Of course, I mention several Paracelsians and Helmontians iatrochemists, their theories and the Hartlib Circle. In this way I try to show how alchemy gradually became a necessity in the degree of Medicine at universities and its attempts to become equal to natural philosophy.
Moving to the third chapter, I concentrate on the second important part of alchemy, the Atomism, as it is known, most atomists were also alchemists. I explain the vitalistic meanings of “semina rerum” and “minima naturalia” as opposed to the mechanocracy of Descartes. As it can be assumed, I focus on the atomism of Libavius, van Helmont, Gassendi, but I believed that the main figures are Robert Boyle and Isaac Newton. This results because on the one hand, Boyle, as I see it, is considered to be the first absolute atomism and the last alchemist, being the in between connection of alchemy and chemistry. On the other hand, I mention Newton because I want to show that over a great natural philosopher studied alchemy, believing that it was indeed “a pure knowledge that could offer him the plan that God created nature”. And, as it is widely known, Newton was inspired and adopted many alchemic dogmas and terms as we see in his book “Opticks”.
Finally, in the fourth chapter, I focus on the alchemic laboratories and instruments that alchemists used to manufacture their medicine and comprehend the metals. I want to show the way that the meaning of experimentation stems from alchemy (experiment of Boyle on air).
Throughout my thesis, on conclusion, I highlight that the alchemy participated in the Scientific Revolution and it didn’t exist “Late Revolution” as many historians of science support. My goal is to explain that alchemy contributed and influenced the natural philosophy and that indeed is the ancestor of the chemistry. I stress, again, how the alchemy helped the development of medicine and pharmacist. In addition I highlight the fact that many alchemists understood, first of all, the existence of objects in corpuscles terms. Whereas, another part that I examined was the atomism with main figure Boyle.
Of course, my interest doesn’t stop here. Last but not least, I posed with arguments that the meaning of experimentation didn’t come from natural philosophers, as many historians believe, but from alchemists.
(EN)
