Η παρούσα μελέτη πραγματοποιήθηκε σε ανθρακικούς σχηματισμούς ηλικίας Μ.-Αν.
Τριαδικού που ανήκουν στην Υποπελαγονική ενότητα και συναντώνται στο Όρος
Κιθαιρώνα- ΒΔ Αττικής. Οι συγκεκριμένοι σχηματισμοί παρουσιάζουν θετικές
ανωμαλίες ραδιενέργειας, γεγονός που επιβεβαιώθηκε στην ύπαιθρο με την χρήση
της συσκευής Geiger. Παρατηρήθηκαν γωνιώδεις κόκκοι ή/και πρισματικοί
κρύσταλλοι απατίτη, ακόμα και βιοκλάστες απατίτη, μέσα σε μια κύρια μάζα
κυρίως δολομιτική. Η ανάλυση των κόκκων αυτών σε κάποιες περιπτώσεις έδειξε
παρουσία U, το οποίο υποκαθιστά το Ca, στο πλέγμα του απατίτη. Επίσης σε κάποια
δείγματα παρατηρείται στις αναλύσεις του απατίτη και Sr, που σημαίνει ότι έχει
επίσης υποκαταστήσει το Ca στο πλέγμα του όπως και το U καθώς και S το οποίο
όμως αποδίδεται σε υποκατάσταση της PO4 από SO3 στο πλέγμα του απατίτη, Στην
περίπτωση των δειγμάτων του Κιθαιρώνα η παρουσία του S δεν αποδίδεται σε
εβαποριτικά ορυκτά μιας και οι αναλύσεις έδειξαν ότι σχετίζεται με τους κόκκους
απατίτη, ενώ παράλληλα δεν εντοπίστηκαν από τις ορυκτολογικές και
ιζηματολογικές αναλύσεις εβαπορίτες. Επειδή παρατηρήθηκαν και ανωμαλίες σε V,
αξίζει να σημειωθεί ότι το γεγονός ότι εντοπίζεται κυρίως σε μικροαναλύσεις
κόκκων που δίνουν Fe, Al, Si και όχι σε κόκκους απατίτη, αποδίδουμε την
παρουσία του σε επιρροή ορυκτών προερχόμενων από βασικούς ή υπερβασικούς
σχηματισμούς.Η μικροφασική ανάλυση των σχηματισμών έδειξε ένα περιπαλιροιακό
περιβάλλον γενικότερα και ειδικότερα απόθεση από ρηχό μεσοπαλιρροιακό που
καταλήγει σε επιπαλιρροιακό ως και πεδογενετικό, ενώ αναγνωρίστηκαν δύο φάσεις
δολομιτίωσης, η πρώτη αποτελείται από μικροκρυσταλλικό δολομίτη, ενώ η δεύτερη
αποτελείται από ανακρυσταλλωμένο δολομίτη, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις
παρατηρείται δολομίτης τύπου saddle. Τα συμπεράσματα τα οποία διεξάγονται από
την μικροσκοπική εξέταση-μικροφασική ανάλυση, αλλά και από τις γεωχημικές
αναλύσεις, είναι ότι έχουμε να κάνουμε με ένα φαινόμενο σχετικά πρώιμης
διαγένεσης, πιθανώς σχηματισμό δολομίτη φτωχό σε σίδηρο, σε ζώνες ανάμιξης
μετεωρικού με θαλάσσιου νερού. Το συγκεκριμένο περιβάλλον θα μπορούσε να
ταιριάζει και με δολομιτίωση τύπου sabkha, αλλά η απουσία εβαποριτών ή
σχετιζόμενων με αυτούς δομών, καθώς και το χαμηλό Sr (72-171ppm στους γκρί
άστρωτους δολομίτες) που παρατηρήθηκε από τις γεωχημικές αναλύσεις δεν
συνηγορεί υπέρ του συγκεκριμένου μοντέλου. Από την άλλη μεριά υπάρχουν σαφή
στοιχεία ότι το ίζημα έχει περάσει και στην ύστερη φάση δολομιτίωσης, μιας και
παρατηρήθηκαν τομές όπου δεν διατηρούνται τα αρχικά στοιχεία ιστού και υφής,
έχουν καταστραφεί τα απολιθώματα, ενώ οι σχηματιζόμενοι κρύσταλλοι δολομίτη
είναι μεγαλύτεροι των 0.02mm και συνήθως έχουν επαλξωτά πέρατα. Χημικές
αναλύσεις που πραγματοποιήθηκαν έδειξαν ότι η περιεκτικότητα σε P δεν είναι
αρκετή ώστε να χαρακτηριστεί ως φωσφορίτης, ενώ επίσης το ποσοστό ουρανίου
είναι χαμηλό ώστε να δικαιολογεί μεταλλοφορία. Φαίνεται ότι ο απατίτης είναι
συγγενετικός, ενώ οι υψηλές ανωμαλίες ραδιενέργειας που καταγράφονται από τον
μετρητή Geiger, οφείλονται σε έκπλυση του πετρώματος και μεταφορά του ουρανίου
στην επιφάνεια
(EL)
The study focuses on a formation that belongs to the Middle-Upper Triassic of
the Sub-Pelagonian zone and is characterized as phosphatic dolomitic
limestone/dolostone, situated in the area of NW Attica region, at Mt Kitheron.
The radioactivity of the carbonate rocks of the afore-mentioned formation was
checked with a Geiger counter that revealed high anomalies for common
carbonates.
Apatite occurs as angular and in rare cases prismatic grains hosted in the
groundmass of the dolostone or dolomitic limestone. In some cases the analysis
of these grains revealed the presence of Uranium, confirming the fact that
apatite acts as a bearer incorporating Uranium into its crystal lattice, while
Sr, V, S and Fe enrichments were detected either associated with the apatite or
not.
Microfacies analysis of the studied formation showed deposition in a peritidal
environment and more specifically in a shallow intertidal to
supratidal-pedogenic environment. Regarding dolomitization, two phases were
recognized: the first one that resulted in microcrystalline dolomite formation
is considered that happened penecontemporaneously and/ or during the early
diagenesis in a mixing zone of meteoric and seawater rather than a sabkha type
(absence of evaporitic minerals and low Sr values) and the second phase that
resulted in larger dolomite crystals, characterized by irregular edges and
disruption of the original tissue elements and texture that took place during
late/burial diagenesis. Phosphorus content of the dolomitic limestones and or
dolostones reaching max. 8190ppm (attributed to 5% of hydroxylapatite content)
is not sufficient, in order for these rocks to be characterized as
phosphorites, while a low U-enrichment (max 92ppm) cannot justify the presence
of U-metallogeny. On the other hand P and U are strongly correlated (R=0,96),
suggesting substitution of Ca cations by U respectively. Based on the fact that
V was not observed in the microanalysis of the apatite grains, and is found
with other elements like Fe, Al, Si, we could assume that its presence is
attributed to basic/ultrabasic surrounding formations. The presence of higher
amounts of Uranium in joins and fissures of the rock during dry periods, judge
for its secondary migration by meteoric waters towards the surface where it was
concentrated by evaporation.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
