Αν και οι ιστορικές καταβολές της αρχής της αναλογικότητας ανιχνεύονται σε αρχαιοελληνικά φιλοσοφικά κείμενα, η σύγχρονη νομική έννοιά της, ως η εύλογη σχέση αναλογίας μεταξύ ενός περιοριστικού μέτρου σε βάρος ενός ατομικού δικαιώματος και του επιδιωκόμενου σκοπού προστασίας του γενικού συμφέροντος, διαπλάστηκε το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα από τη νομολογία του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου. Στην Ελλάδα, η απόφαση, η οποία επέδρασε, περισσότερο, στη διαμόρφωση της αρχής, είναι η 2112/1984 του ΣτΕ, ενώ η εισαγωγή της αρχής στη νομολογία των ποινικών δικαστηρίων έγινε με το 67/1979 βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών Πειραιώς, που δέχθηκε την εισαγγελική πρόταση του Κ. Σταμάτη. Ήδη η αναλογικότητα αποτελεί θεμελιώδη συνταγματική αρχή, που αναγνωρίζεται ως συστατικό του Κράτους Δικαίου, απολαμβάνει γενικής αποδοχής από τη νομολογία του ΕΔΔΑ και του ΔΕΕ και είναι συνυφασμένη με την ουσία του Δικαίου, λειτουργώντας ως γνώμονας για την ουσιαστική νομιμότητα της επιβολής κάθε είδους περιορισμών στα ατομικά δικαιώματα. Η αρχή της αναλογικότητας διατρέχει όλο το ποινικό δίκαιο με κυριότερα πεδία εφαρμογής της στην ποινικοποίηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς, στην επιβολή και υλοποίηση των ποινών και στον έλεγχο του παραδεκτού των ενδίκων μέσων, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εφαρμογή της, στις διατάξεις ποινικού δικαίου, από τον Άρειο Πάγο.
(EL)
Although the concept of proportionality has been raised in several Ancient Greek philosophical texts, the principle of proportionality has been evolved in the second half of the 20th century by the rulings of the German Constitutional Court. Today, this principle is accepted by the rulings of European Court of Human Rights and of European Union Court. In Greece, the judgment that influenced the adoption of the principle of proportionality in the legal system, was taken by the Council of State in 1984 (2112/1984). The introduction of the principle of proportionality in criminal rulings took place in 1979 when the Council of Appellate Judges of Piraeus accepted the opinion of the Prosecutor K. Stamatis (67/1979). Today, the principle of proportionality is considered fundamental constitutional principle in Greece and is recognized as basic pillar of the rule of Law. The constitutionally consolidated principle of proportionality has been reaffirmed by judgments taken by numerous courts at all levels of jurisdiction. Most importantly, the principle of proportionality is now a basic component of the criminal law with application in sentencing and legal remedies and it has been reaffirmed by the judgments of the Supreme Court (Areios Pagos).
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
