Περίληψη
Η παρούσα έρευνα εξετάζει συγκριτικά τη χρήση μετακειμενικών δεικτών σε δύο είδη εκθετικών κειμένων των μαθητών της Γ΄ Λυκείου, στην Ομιλία σε ημερίδα του δήμου και στο Άρθρο σε σχολική εφημερίδα. Συγκεκριμένα, η έρευνα προσπαθεί να συμπληρώσει το κενό της βιβλιογραφίας σχετικά με τη συχνότητα χρήσης των συνοχικών/κειμενικών (interactive) δεικτών σε σύγκριση με τους διαπροσωπικούς/ αλληλεπιδραστικούς (interactional) δείκτες λόγου, σύμφωνα με την ταξινομία του Hyland, αλλά και τη συχνότητα χρήσης των διαπροσωπικών δεικτών συγκριτικά στα δύο είδη κειμένου από τους μαθητές που ετοιμάζονται να εξετασθούν πανελλαδικώς στο μάθημα της Έκθεσης. Επίσης, στοχεύει στον εντοπισμό και στην αξιολόγηση της λανθασμένης χρήσης των μετακειμενικών δεικτών λόγου.
Για την παρούσα έρευνα συγκεντρώθηκαν 200 Εκθέσεις, 100 Ομιλίες και 100 Άρθρα, από σχολεία της Ανατολικής Αττικής με τη χρήση τυχαίας δειγματοληψίας. Οι εκθέσεις διαβάστηκαν και εντοπίστηκαν οι μετακειμενικοί δείκτες, οι οποίοι και ομαδοποιήθηκαν. Έπειτα, επιλέχθηκε η ποσοτική εξέταση των δεικτών λόγου με τη χρήση του λογισμικού IBM SPSS Statistics 22, με το οποίο βρέθηκαν οι συχνότητες χρήσης και έγιναν τα τεστ για την ανάδειξη της στατιστικής σημαντικότητας. Τέλος, η εξέταση των λαθών στη χρήση των μετακειμενικών δεικτών έγινε με τη μέθοδο της Θεμελιωμένης Θεωρίας (Grounded Theory). Τα δεδομένα μετά από πολλαπλές αναγνώσεις μετατράπηκαν σε κωδικούς και κατηγοριοποιήθηκαν, υποβλήθηκαν σε συνεχείς συγκρίσεις και έλεγχο, ώστε να προκύψει η αξονική κατηγοριοποίηση, έπειτα η επιλεκτική και τελικά να αναδυθεί η θεωρία μας.
Η ανάλυση των αποτελεσμάτων έδειξε οτι οι μαθητές χρησιμοποιούν σε μεγαλύτερη συχνότητα τους κειμενικούς (interactive) μετακειμενικούς δείκτες, ενώ από τους αλληλεπιδραστικούς (interactional) προτιμούν τους δείκτες έμφασης (boosters) και τους δείκτες σχηματισμού στάσης/ άποψης (attitude markers). Εντούτοις, το πιο σημαντικό στοιχείο που προέκυψε είναι οτι οι δείκτες δέσμευσης με τον αναγνώστη (engagement markers) είναι 6πλάσιοι στις Ομιλίες και οι δείκτες αυτό-αναφοράς (self-mentions) διπλάσιοι σε σχέση με εκείνους του Άρθρου. Τέλος, τα λάθη στη χρήση αναδεικνύουν τη διαφορετική διαχείριση από πλευράς των μαθητών των δύο εκθετικών κειμένων. Οι μαθητές μπορούν να χρησιμοποιήσουν επαρκώς αλληλεπιδραστικούς δείκτες στην Ομιλία, αλλά όχι στο Άρθρο. Η διαφορετική θεώρηση που έχουν για τη σύνταξη του Άρθρου τους οδηγεί σε αποτυχία όσον αφορά τον αλληλεπιδραστικό χαρακτήρα του. Τέλος, βρέθηκαν και λάθη στην οργάνωση του σκελετού της έκθεσης.
Η σημαντικότητα και η αναγκαιότητα της έρευνας έγκειται στο γεγονός οτι – σύμφωνα με τη βιβλιογραφική επισκόπηση – μέχρι σήμερα δεν έχουν εξετασθεί ενδελεχώς οι μετακειμενικοί δείκτες και οι υποκατηγορίες τους σε σχέση με τα είδη των εκθετικών κειμένων. Η παρούσα έρευνα φωτίζει τη χρήση των μετακειμενικών δεικτών συγκριτικά, σε Ομιλία σε ημερίδα του δήμου και σε Άρθρο σε σχολική εφημερίδα.
(EL)
Abstract
The present thesis examines the use of metadiscourse devices in two different text types, namely Public lecture/Speech and Article, written by students who graduate high school in Greece. In particular, this research study tries to fill a literature gap concerning the frequency of metadiscourse devices interactive and interactional, according to Hyland’ s taxonomy, in students’ compositions as well as the frequency of interactional markers in Speeches comparable with those in Articles. Finally, we tried to find and analyze the mistakes of metadiscourse markers’ use.
The chosen methods for the present research were both quantitative (i.e. IBM SPSS Statistics), as well as qualitative (i.e. grounded theory). We examined 200 compositions, 100 Speeches and 100 Articles, from high schools located at the east suburbs of Athens. Firstly, we read the compositions and then found their metadiscourse markers. These markers were examined by IBM SPSS Statistics, with the intention of specifying frequencies and statistical significance. Then, we examined -through grounded theory- the mistakes of the use of these markers, and subsequently assessed them. Coding and division into categories refer to the aim of research and arise after a thorough check of data and information. Afterwards, axial coding and selective coding helped us to develop our theory.
Taking a deeper look into the results of the present analysis reveals that students employ more frequently interactive markers than interactional. When they select the latter ones though, they prefer boosters and attitude markers. In addition, a quite interest observation along this scenario is the fact that they use 6 times more often engagement markers in Speeches than Articles, while at the same time the number of self-mentions is doubled. Finally, their mistakes in metadiscourse markers constitute serious evidence of their inability to use and develop an interactional mode in Article text. They cannot understand that there is also an audience as in Speeches.
As long as -according to literature- metadiscourse markers have not been examined properly in high school according to the type of the text, the significance and the necessity of the research at hand can be located at an extensive and thorough effort of bridging this gap, by employing qualitative as well as quantitative arguments for the cause.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
