Ἕνα «ἑβραϊκὸ γνωμικὸ» ἀναφέρει: Καλύτερα ἕνα εἰλικρινὲς χαστούκι στὸ πρόσωπο, παρὰ ἕνα φιλὶ προδοσίας. Ἀπό τὴ συμμορία τοῦ Διδασκάλου, ἀναφέρει ὁ Χρυσόστομος (PG 49,375), ξεπήδησε καὶ ὁ Ἰούδας, ποὺ ἔμελλε νὰ διαδραματίσει ἕναν «σημαντικὸ» ῥόλο στὴν «Προδοσία τοῦ Διδασκάλου».
Γιατί, ὅμως, Τὸν παρέδωσε; Ποιὸ ὑπῆρξε τὸ κίνητρό του; Ὁ φθόνος; Ἡ φιλαυτία; Ἡ διάψευση τῶν μεσσιανικῶν του προσδοκιῶν; Τὸ μῖσος του γιὰ ἕναν ραββίνο, ποὺ ἀπέτυχε νὰ ἀναδειχθεῖ Βασιλιάς, καὶ καταδέχθηκε νὰ χρισθεῖ Μεσσίας ἀπὸ μία πόρνη; Εἶναι ὁ μοναδικὸς μαθητής, ποὺ πρόδωσε τὸν Διδάσκαλο; Γιὰ ποιὸν λόγο, ὅλοι οἱ Εὐαγγελιστές, ἐπιμένουν νὰ στρέφονται γύρω ἀπὸ τὸ «δίπολο»: Πέτρος καὶ Ἰούδας; Ὑφίσταται μία σταδιακὴ ἀμαύρωση τοῦ Ἰούδα ἀπὸ τὸν Μάρκο ὡς τὸν Ἰωάννη; Εἶναι, ἐν τέλει, ὁ Ἰούδας ὁ «ἀποδιοπομπαῖος τράγος» τῆς «σκευωρίας» τῶν Εὐαγγελιστῶν, ἢ μέλος ἑνὸς σχεδίου, μὲ ἀπώτερο σκοπό, τὴ θανάτωση ἑνὸς συμπατριώτη Ἰουδαίου, τὸ χειρότερο ἔγκλημα, γιὰ τὸν Νόμο;
«Προδοσία», ὅπως συμφωνοῦν ὁ ἀρχαιότερος καὶ ὁ τελευταῖος Εὐαγγελιστής, εἶναι ἡ ἄρνηση κάθε μαθητή, νὰ δεχθεῖ πώς, ὁ Διδάσκαλος θὰ βαδίσει ἑκουσίως ἐπὶ τὸ Πάθος. Συνεπῶς, στὸ θεμέλιο τῶν Γραφῶν ἀπουσιάζει οὐσιαστικὰ κάθε πολεμικὴ ἐνάντια στὸν Ἰούδα∙ καὶ ἡ ἀναφορὰ στὰ «τριάκοντα ἀργύρια» ἀπὸ τὸν Ματθαίο, ὅπως συνδέεται μὲ τὴν προφητεία τοῦ Ζαχαρία, δὲν ἔχει καμμία σχέση μὲ τὴν ἀριθμητικὴ ἀξία ἑνὸς ποσοῦ.
Ἐπίσης, ἂν συνδεθεῖ μὲ τὴν μεγαλύτερη προδοσία τοῦ Ἰουδαϊκού θρύλου, τὴν «ἱστορία τοῦ Ἰωσήφ», τότε κατανοεῖται ὅτι ὅλο τὸ παρασκήνιο τῆς «Προδοσίας τοῦ Ἡγέτη» βοᾶ γιὰ τὸν φθόνο, μὲ τὸν ὁποῖο ἀντιμετώπισαν τ’ ἀδέλφια τὸν Ἰωσήφ. Συνεπῶς, ἡ ιστορία δύναται νὰ ἔχει ὡς «ἐφαλτήριο», ἕνα συγκεκριμένο χρηματικὸ ποσό, ὡστόσο, τὸ ἀληθινὸ κίνητρο ἐντοπίζεται στὰ συναισθήματα ποὺ ἔτρεφε ὁ Ἰούδας στὴν καρδιά του γιὰ τὸν Ἡγέτη του. Ἐπιθυμοῦσε νὰ ἐξευτελίσει Αυτόν, τὸν Ὁποίο δὲν μποροῦσε νὰ παραδεχθεῖ ὡς Ηγέτη του, ὅπως καὶ τ’ ἀδέλφια του τὸν Ἰωσήφ. Ἄλλωστε, ὁ πλέον θετικὰ διακείμενος ἔναντι τοῦ Ἰούδα ἑρμηνευτὴς ποὺ ἐξετάσαμε, ὁ Ὠριγένης, πέραν τοῦ γεγονότος ὅτι θεωρεῖ τὸν Ματθαῖο σχεδὸν «τὸν πρῶτο δικηγόρο ὑπερασπίσεως» τοῦ Ἰούδα, ἂν ὄχι οὐδέτερο ἐναντί του, θὰ μποροῦσε σήμερα νὰ ἀποτελέσει ἀσφαλὴ γνώμονα ἔρευνας, ἐπὶ τοῦ «ζητήματος τοῦ Ἰούδα». Καὶ αὐτό, διότι ὁ Ὠριγένης «δὲν πετοῦσε πέτρες ἀπερίσκεπτα στὸν ἄνδρα ἀπὸ τὸ Κεριότ».
(EL)
Α "Jewish proverb" states: Better a simcere slap in the face, than a kiss of betrayal. ‘From the gang of the Master’, as Chrysostomos mentions (PG 49,375), ‘stood out and Judas’, who was to play an "important" role in his "Teacher Betrayal".
But why did he betray Him? What was his motivation? Envy? Selfishness? Denial of his messianic expectations? His hatred for a ‘Rabbi’, who failed to become a King, and deigned to being anointed Messiah by a prostitute? Is he the only student who betrayed the Master? Why do all the Evangelists insist on revolving around the dipole: Peter and Judas? Is there a gradual staining of Judas, starting with Mark and ending with John? Is Judas, the "scapegoat" of the conspiracy of the Evangelists, or a member of a plot, with the ultimate goal of killing a Jewish compatriot, the worst crime for the law?
"Betrayal", as the oldest and the last Evangelist agree, is the refusal of every student to accept, that the Master will walk voluntarily on the Passion. Therefore, in the foundation of the Scriptures, there is virtually no war against Judas; and the reference by Matthew to the "thirty pieces of silver" as it is connected with the prophecy of Zechariah, has nothing to do with the numerical value of an amount.
Furthermore, if it is connected with the greatest betrayal of the Jewish legend, the "story of Joseph", then it is understood, that the whole background of the "Leader's Betrayal" cries out for the envy, with which the brothers faced Joseph. Therefore, the story may have as a "stepping stone", a certain amount of money, nevertheless the real motive lies in the feelings, that Judas had in his heart for his Leader. He wished to humiliate the One, Whom he could not accept as his Leader, like his brothers Joseph. After all, the most positively situated towards Judas interpreter, Origen, besides the fact that he considers Matthew almost "the first lawyer to defend" Judas, if not neutral towards him, he could nowadays constitute a secure guide for research, upon "the issue of Judas". And this, on the grounds that Origen "did not throw stones thoughtlessly at the man from Keriot".
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
