Οι μεταφορές αποτελούν ένα γλωσσολογικό φαινόμενο, ένα σχήμα λόγου το οποίο μεταφέρει μία ιδέα με μη κυριολεκτικό, μοναδικό τρόπο. Με ποιόν τρόπο μπορούμε να κατανοήσουμε εντελώς την πρόθεση που έχει ο συγγραφέας χρησιμοποιώντας μεταφορές στην μητρική και δεύτερη γλώσσα (L1-L2); Αν και η δυναμική της ερμηνείας μίας μεταφοράς στηρίχτηκε στα προτασιακά φαινόμενα, πρόσφατες μελέτες εστιάζουν στην ενεργοποίηση μη προτασιακών φαινομένων κατά τη διάρκεια ερμηνείας μίας μεταφοράς. Στην πραγματικότητα, τα μη προτασιακά φαινόμενα δεν είναι σπάνια αλλά σύμφωνα με μελέτες ενεργοποιούνται σε μυθιστορηματικές, δημιουργικές μεταφορές (Carston, 2018, Wilson and Carston, 2019). Συνεπώς, ο σκοπός της παρούσης έρευνας είναι να εξεταστεί το αν η ενεργοποίηση των συγκεκριμένων φαινομένων αποτελεί κανόνα και για τις γνωστές, συμβατικές μεταφορές στην Ελληνική, Γ1 και Αγγλική, Γ2 καθώς και η προσπάθεια ανακάλυψης ομοιοτήτων ή διαφορών που προκύπτουν όσον αφορά στην αντίληψη μεταφορών σε μητρική και ξένη γλώσσα. Για το σκοπό αυτό, δημιουργήθηκαν δύο ερωτηματολόγια, με ελληνικές και αγγλικές μεταφορές, τα οποία διανεμήθηκαν σε 25 φυσικούς ομιλητές της ελληνικής γλώσσας. Ποιοτικές και ποσοτικές, στατιστικές μέθοδοι επιστρατεύθηκαν για την έρευνα αυτή. Βασισμένα στη θεωρία της συνάφειας (Sperber and Wilson, 1986/1995), της εικονικής (Carston, 2010, 2018, Wilson and Carston, 2019) και συναισθηματικής θεωρίας (Wharton and Strey, 2019, Wharton and de Saussure, forthcoming) τα αποτελέσματα αποκαλύπτουν ότι οι συμβατικές μεταφορές έχουν την ίδια δυνατότητα με τις λογοτεχνικές σχετικά με την ενεργοποίηση μη προτασιακών στοιχείων αφού οι συχνότητες ενεργοποίησης των στοιχείων αυτών ήταν σημαντικά υψηλές και στις δύο γλώσσες. Όσον αφορά στη σύγκριση μεταξύ των δύο γλωσσών, η Γ1 παρουσίασε στατιστικά υψηλότερη ενεργοποίηση των μη προτασιακών στοιχείων πιθανώς εξαιτίας της συσχέτισης των Γ2 συμβατικών μεταφορών με τις κυριολεκτικές παραφράσεις τους από τους ομιλητές (Citron, Michaelis and Goldberg, 2020). Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων ερμήνευσε τις μεταφορές χρησιμοποιώντας εικονικές ή συναισθηματικές καταστάσεις. Το αποτέλεσμα αυτό μπορεί να αποδοθεί στην προτίμηση μιας διανοητικής και ξεκούραστης ερμηνείας μεταφορών με ή χωρίς σημασιολογικά κενά. Συμπεραίνεται ότι τα μη προτασιακά φαινόμενα έχουν ένα διαπολιτισμικό χαρακτήρα ανεξαρτήτως τύπου μεταφοράς ή γλώσσας, και έτσι πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι των γλωσσολογικών μελετών. Τελικώς, περαιτέρω έρευνα που περιλαμβάνει τη σύγκριση προτασιακών με μη προτασιακά στοιχεία σε νευρογλωσσολογική μελέτη, ίσως διαφωτίσει παραπάνω αυτόν τον περίπλοκο μα πολλά υποσχόμενο τομέα.
(EL)
Metaphors constitute a linguistic phenomenon, a figure of speech that uniquely transfers an idea in a non-literal manner. How can we completely understand the writer’s intention by employing a metaphor in both L1 and L2? Although the dynamics of interpreting a metaphor lied in propositional effects, recent studies have emphasized the activation of non-propositional effects during this procedure. In fact, non-propositional effects are not rare, they are activated in novel, creative metaphors according to the studies (Carston, 2018, Wilson and Carston, 2019). Therefore, the aim of this work is to examine whether the activation of such effects is also a norm in conventional metaphors of Greek, L1 and English, L2 and attempt to investigate similarities or differences in perception of L1 and L2 metaphors that may arise. To this end, two questionnaires with the Greek and English metaphors were distributed to 25 native Greek participants. Both qualitative and quantitative, statistical approaches were employed in the research. Based on the relevance-theoretic account (Sperber and Wilson, 1986/1995), imagistic (Carston, 2010, 2018, Wilson and Carston, 2019) and emotional accounts (Wharton and Strey, 2019, Wharton and de Saussure, forthcoming) the findings reveal that conventional metaphors have the same potential as novel ones to activate non-propositional effects since the frequencies of activation of such effects were significantly high in both languages. As far as the comparison of the two languages is concerned, L1 presented statistically higher activation of beyond meaning effects, possibly due to the correlation of L2 conventional metaphors with literal paraphrases by the speakers (Citron, Michaelis and Goldberg, 2020). The majority of the participants interpreted the metaphors by employing imagistic or emotional states. This outcome can be attributed to the preference of a mental or an effortless interpretation of metaphors with or without semantic gaps. It is concluded that non-propositional effects have a cross-cultural character regardless of metaphor types or languages, so they should constitute an integral part of linguistic studies. Finally, further research that compares propositional and non-propositional effects in a neurolinguistic study may shed more light on this complex but promising terrain.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
