Υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία ότι οι ενεργοί γαλαξιακοί πυρήνες (ΕΓΠ) σχετίζονται άμεσα με
το μεγάλης κλίμακας περιβάλλον. Τα σμήνη γαλαξιών, ως τα πιο ογκώδη αντικείμενα στο
Σύμπαν, αποτελούν το ιδανικό εργαστήριο για την μελέτη της επίδρασης των πυκνών
περιβαλλόντων στους ΕΓΠ. Το ποσοστό των ΕΓΠ εξαρτάται από την απόσταση από το κέντρο
του σμήνους, την μάζα του σμήνους και την ερυθρομετάθεση. Σε αντίθεση με το κέντρο, έχει
παρατηρηθεί πλεόνασμα ΕΓΠ στην περιφέρεια των σμηνών. Παράλληλα, το μοντέλο της
σφαιρικής κατάρρευσης προτείνει την παρουσία μιας αιχμηρής μετάβασης στο προφίλ της
ακτινικής πυκνότητας της άλω που αντιστοιχεί στην περιοχή η οποία διαχωρίζει την βαρυτικά
συνδεδεμένη ύλη με την ύλη που προσπίπτει για πρώτη φορά, την λεγόμενη splashback περιοχή.
Βασιζόμενοι σε πρόσφατες μελέτες, θεωρούμε ότι η περιοχή αυτή συνδέεται με το σημαντικά
μεγάλο ποσοστό των ΕΓΠ στα σμήνη. Στην εργασία αυτή μελετήσαμε ένα δείγμα σμηνών
μεγάλης μάζας στις ακτίνες χ, με καλά καθορισμένες τις ακτίνες splashback, προκειμένου να
κατανοήσουμε τους φυσικούς μηχανισμούς που προκαλούν την πυροδότηση των ΕΓΠ στην
περιφέρεια των σμηνών. Τα αποτελέσματα δείχνουν μια σημαντική περίσσεια ΕΓΠ στα σμήνη,
στα οποία παρατηρείται είσοδος νέων ομάδων γαλαξιών, σε απόσταση 1.16 R 200,m ± 0.09 , κοντά
στην ακτίνα splashback 1.291 R 200,m ± 0.062. Αντίθετα στα σμήνη όπου δεν παρατηρείται εισροή
γαλαξιών, η πυκνότητα των ΕΓΠ συνάδει με το πεδίο.
(EL)
There is compelling evidence that the presence of Active galactic Nuclei (AGNs) is closely linked to the large-scale environment. As the most massive self-gravitating entities of the universe, clusters are ideal laboratories to investigate the impact of dense environments on AGN demographics. The AGN fraction was found to depend on the distance from the cluster centre, the mass of the cluster and the redshift. Interestingly, in contrast to the lack of AGN in the centres of massive clusters, a number of studies have found an excess of X-ray AGNs in their outskirts. In parallel, the spherical collapse model suggests the presence of a sharp transition in the radial density profile of the forming halo, corresponding to the region which physically separates gravitationally bound matter accreted previously from newly-infalling regions – the so-called splashback region. Based on recent results, we believe that this region possibly coincides with a significant excess in the number of AGNs. In this thesis we used X-ray selected massive clusters, with accurate measurements of their splashback radius, in order to investigate the physical mechanisms that trigger AGN accretion in cluster outskirts. We found a significant excess of X-ray sources in galaxies with detected infalling groups at 1.16 R 200,m ± 0.09, close to the splashback radius 1.291 R 200,m ± 0.062, while in galaxies with no infalling groups the X-ray sources density is consistent with the field.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
