Ο Ζακ Ντερριντά είναι λιγότερο γνωστός αναφορικά με το ερώτημα του ζώου σε σχέση με άλλες πλευρές του έργου του. Ωστόσο, η συμβολή του σε αυτόν τον τομέα της σκέψης είναι καίρια. Η παρούσα εργασία είναι χωρισμένη σε τέσσερα μέρη. Στο πρώτο μέρος εξετάζουμε τη συνάντηση του γυμνού Ντερριντά με τη γάτα του, το βλέμμα της οποίας δεν τον αφήνει αδιάφορο, σε αντίθεση με τη φιλοσοφική παράδοση που δεν ασχολήθηκε με το βλέμμα του ζώου. Στο δεύτερο μέρος αναφέρουμε τις απόψεις του Ντερριντά σχετικά με τη συμπεριφορά των ανθρώπων προς τα ζώα τόσο ως προς τις μορφές καταπίεσης («σαρκοφαλλογοκεντρισμός») που αυτή η συμπεριφορά λαμβάνει, όπως, για παράδειγμα, τα πειράματα από την επιστήμη πάνω στα ζώα, όσο και ως προς τις μορφές συμπόνιας, όπως, για παράδειγμα, τα δικαιώματα των ζώων και η χορτοφαγία, στις οποίες ασκεί κριτική. Στο τρίτο μέρος θα πραγματευτούμε το ζήτημα της παροχής φιλοξενίας στα ζώα. Ο Ντερριντά, γνωστός για το έργο του σχετικά με τη φιλοξενία, δεν αφήνει εκτός φιλοξενίας τα ζώα κι αυτό καθίσταται ιδιαίτερα εμφανές από την ανάλυσή του τού ποιήματος «Φίδι» του Ντ. Χ. Λώρενς. Στο τέταρτο μέρος παραθέσουμε την κριτική που άσκησε στους Ρενέ Ντεκάρτ, Ιμμάνουελ Καντ, Εμμανουέλ Λεβινάς, Ζακ Λακάν και Μάρτιν Χάιντεγκερ σχετικά με τον τρόπο που στοχάστηκαν τα ζώα. Συγκεκριμένα, έθεσαν ανυπέρβλητα όρια μεταξύ του ανθρώπου και του ζώου καθιστώντας μάλιστα τα ζώα κατώτερα του ανθρώπου, όρια τα οποία αμφισβητεί ο Ντερριντά στο έργο του.
(EL)
Jacques Derrida is less well known for his views on animals than other aspects of his philosophical work. However, he has contributed considerably to this field of thought. The present work is divided into four parts. In the first part, we examine the encounter of the naked Derrida with his cat, whose gaze on him does not leave him indifferent, in contrast to the philosophical tradition that it has not occupy itself with the gaze of the animal. In the second part, we refer to Derrida's views regarding human behavior towards animals. On one hand, this behavior takes the form of oppression (“carnophallogocentrism”), such as science experiments. On the other hand, it has the form of compassion, such as animal rights and vegetarianism. Derrida criticizes both forms of compassion. In the third part, we discuss the issue of providing hospitality to animals. Derrida is well known for his work on hospitality and he expresses his views about hospitality offered to animals mainly in his analysis of the poem “Snake” by D. H. Lawrence. In the fourth part, we analyze Derrida's critique of Rene Descartes, Immanuel Kant, Emmanuel Levinas, Jacques Lacan and Martin Heidegger with regard to their views about the issue of the animals. Specifically, they set insurmountable boundaries between humans and animals which Derrida disputes.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
