Το αντικείμενο της παρούσας εργασίας ήταν η διερεύνηση των αντιλήψεων των μελλοντικών δασκάλων σχετικά με τα φυτά, τους σπόρους και τη φύτρωση και ο εντοπισμός ενδεχόμενων παρανοήσεων.
Οι συμμετέχοντες, 171 φοιτητές (μελλοντικοί δάσκαλοι), χωρίστηκαν σε τμήματα με τυχαίο τρόπο, απάντησαν σε ερωτηματολόγιο – φύλλο εργασίας με 10 ερωτήσεις ανοικτού τύπου, στις οποίες ανέπτυξαν την δική τους σκέψη. Οι πέντε ερωτήσεις αφορούσαν τα ερευνητικά ερωτήματα και οι υπόλοιπες ήταν «βοηθητικές» για διεξαγωγή του μαθήματος.
Η παρέμβαση αποτελούνταν από το θεωρητικό και το πρακτικό μέρος διάρκειας τριών εβδομάδων (2 ώρες/βδομάδα το κάθε τμήμα). Στο θεωρητικό μέρος παρουσιάστηκαν: τα χαρακτηριστικά της ζωής, τα όργανα ενός φυτού και οι λειτουργίες τους, οι σπόροι και η εσωτερική δομή τους, τα στάδια της βλάστησης των σπόρων και οι παράγοντες που την επηρεάζουν. Στο πρακτικό μέρος πραγματοποιήθηκε πείραμα, όπου διερευνήθηκαν οι παράγοντες που επηρεάζουν τη βλάστηση των σπόρων φακής και ρόκας. Οι φοιτητές εργάστηκαν σε ομάδες, παρατηρώντας και καταγράφοντας τις μεταβολές που συμβαίνουν κατά τη βλάστηση ενός σπόρου. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκε ανάλυση των δεδομένων που συλλέχθηκαν από τις απαντήσεις των φοιτητών στο ερωτηματολόγιο - φύλλο εργασίας με την «ανάλυση περιεχομένου».
Όλοι οι συμμετέχοντες αναγνώρισαν ότι τα φυτά είναι ζωντανοί οργανισμοί. Σχετικά με το περιεχόμενο του σπόρου, ελάχιστοι απάντησαν ότι ο σπόρος περιέχει ένα φυτό σε εμβρυακή κατάσταση, οι περισσότεροι ανέφεραν ότι περιέχει ουσίες ή γενετικό υλικό ενώ κανένας δεν ανέφερε τον θρεπτικό ιστό (κοτυληδόνες/ενδοσπέρμιο). Όσον αφορά την φύτρωση, ελάχιστοι συμμετέχοντες υποστήριξαν ότι είναι η ανάπτυξη του φυτού ή ότι ο σπόρος μετατρέπεται σε φυτό. Για τα στάδια της βλάστησης ελάχιστοι φοιτητές ανέφεραν σωστά τα στάδια της βλάστησης. Αρκετοί από αυτού;, ανέφεραν τα στάδια του βιολογικού κύκλου ή προσέγγισαν μερικώς τα στάδια της βλάστησης ή ανέφεραν την διαδικασία της σποράς. Για τους παράγοντες που επηρεάζουν τη βλάστηση των σπόρων, οι περισσότεροι ανέφεραν εδαφοκλιματικούς παράγοντες κυρίως το νερό και το φως. Ελάχιστοι ανέφεραν ότι τη βλάστηση την επηρεάζουν εσωτερικοί παράγοντες και άλλοι ζωντανοί οργανισμοί.
Βασισμένοι στα παραπάνω, παραθέτουμε ορισμένες προτάσεις που θα μπορούσαν να βελτιώσουν το γνωσιακό επίπεδο των μελλοντικών δασκάλων. Αυτές οι προτάσεις έχουν ως σκοπό να συμβάλλουν ώστε η διδασκαλία εννοιών και φαινομένων που σχετίζονται με τη βιολογία των φυτών, που θα είναι προσαρμοσμένη σε επιστημονικά δεδομένα, να είναι εύκολα αφομοιώσιμη από τους μαθητές και κατά συνέπεια πιο αποτελεσματική.
(EL)
The objective of this study was the investigation of the perceptions of future teachers about plants, seeds and seed germination and the identification of possible misunderstandings.
The participants, 171 students (future teachers), divided into groups randomly, answered a questionnaire – in a form of a worksheet - with 10 open-ended questions in which students were asked to write their answers by developing their way of thinking. The five questions were related to the research questions and the remaining questions defined as "helpful" in the process of the course.
The intervention consisted of atheoretical and apractical part - with duration of three weeks (2 hours/week for each group). In the theoretical part, the following sections were presented: the characteristics of life, the parts of a plant and their functions, the seeds and their internal structure, the stages of seed germination and the factors affecting it. In the practical part, an experiment was carried out where the factors affecting the germination of lentil and rocket seeds were investigated. The students worked in groups, where they observed and recorded the changes that occured during seed germination. The data gathered were analysed with "content analysis".
All participants recognized that plants are living organisms. Regarding the content of the seed, few students reported that the seed contains a plant in embryonic form, while most of them claimed that the seed contains substances or genetic material, but no one mentioned the nutrient tissue (cotyledons/endosperm). As for the seed germination, few students claimed that the plant growth or the seed is transformed into a plant. For the section of the stages of seed germination, very few students mentioned the stages of germination correctly. Some of them reported the stages of biological cycle or approached the stages of seed germination partially or reported the process of seeding. Regarding the factors that affect the seed germination, the majority of students mentioned soil-climatic factors, mainly the water and light. Few of the students reported that the germination is affected by internal factors and other living organisms.
Based on the above we provide suggestions to improve the cognitive level of future teachers. These suggestions aim to contribute to the process of teaching regarding to concepts and phenomena related to plant biology, adapted to scientific data, to be absorbed easily by students and consequently effective.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
