Καντιανάλυση: Μία εξέταση της Κατηγορικής Προσταγής και της φιλοσοφίας του Καντ υπό το πρίσμα της ψυχαναλυτικής θεωρίας και του φροϋδικού Υπερεγώ.

Το τεκμήριο παρέχεται από τον φορέα :
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών   

Αποθετήριο :
Πέργαμος   

δείτε την πρωτότυπη σελίδα τεκμηρίου
στον ιστότοπο του αποθετηρίου του φορέα για περισσότερες πληροφορίες και για να δείτε όλα τα ψηφιακά αρχεία του τεκμηρίου*



Καντιανάλυση: Μία εξέταση της Κατηγορικής Προσταγής και της φιλοσοφίας του Καντ υπό το πρίσμα της ψυχαναλυτικής θεωρίας και του φροϋδικού Υπερεγώ.

Καλλίνικος Παναγιώτης (EL)
Kallinikos Panagiotis (EN)

born_digital_postgraduate_thesis
Διπλωματική Εργασία (EL)
Postgraduate Thesis (EN)

2021


Η εργασία αυτή δεν έχει ως πρωταρχικό στόχο να συγκρίνει την φιλοσοφία του Καντ και του Φρόυντ. Έχει όμως ως απώτερο σκοπό να εξετάσει το αν μέσα από τις ομοιότητες και διαφορές που παρουσιάζει η σκέψη αυτών των δύο διανοητών, μπορούν εν τέλει να συναχθούν ορισμένα κριτήρια που μπορούν να ορίσουν τα θεμέλια και τις αρχές της ηθικής δράσης του ανθρώπου. Ορισμένα κριτήρια που αποσκοπούν περισσότερο στο να κατατάξουν τις ανθρώπινες ως αντικειμενικές, και όχι στο να τις κατακρίνουν ως ηθικά απορριπτέες κατά έναν δογματικό τρόπο. Στο πλαίσιο αυτό, στην εργασία εξετάζεται το κατά πόσον τα κίνητρα των ανθρώπινων πράξεων οφείλονται στην συνειδητή ή όχι βούληση του κάθε ατόμου. Δηλαδή το αν οι άνθρωποι έχουν την πλήρη συνείδηση των επιθυμιών και των επιλογών τους, ή αν οδηγούνται στις πράξεις τους όντας επηρεασμένοι κυρίως από τις αισθήσεις τους και το αποτέλεσμα στο οποίο αναμένουν ότι θα οδηγήσει η εκάστοτε πράξη τους. Επίσης στην εργασία αναπτύσσεται ο ρόλος του Υπερεγώ στην ψυχική συνείδηση του ανθρώπου. Το Υπερεγώ οδηγώντας στην αυτοενοχοποίηση ενός ατόμου δημιουργεί μία ασυνείδητη αντίληψη σχετικά με το τι επιτρέπεται και απαγορεύεται κάποιος να κάνει, καταδεικνύοντας μ΄αυτόν τον τρόπο ότι διαδραματίζει έναν καταλυτικό ρόλο στην διαμόρφωση της ηθικής συνείδησης. Ακόμη παρουσιάζεται η αρχή της Κατηγορικής Προσταγής που ως η κορωνίδα του ηθικού φιλοσοφικού συστήματος του Καντ με τον καθολικό και επιτακτικό χαρακτήρα που αυτή επιτάσσει, απορρίπτει τις ανθρώπινες επιθυμίες ως το κατεξοχήν κριτήριο της ανθρώπινης δράσης. Και τα δύο αυτά συμπεριφοριστικά μοντέλα φαίνεται ότι διέπονται από μία κανονιστικότητα, όμως πέραν τούτου εξετάζεται και το πως αυτές οι δύο αρχές ερμηνείας της ανθρώπινες συμπεριφοράς και ψυχολογίας, συνδέονται μ' αυτό που ονόμασε ο Φρόυντ ως Ασυνείδητο. Γενικότερα στην εργασία παρουσιάζεται το πως η ισχύουσα ηθική όπως αντικατοπτρίζεται μέσα από τους νόμους και τους κανόνες που επιβάλλει ο πολιτισμός αποτελεί στην ουσία μία φενάκη της ηθικής αφού παραβλέπεται το γεγονός ότι η τήρηση των "ηθικών" κανόνων δεν αποτελεί μία συνειδητή επιλογή του υποκειμένου, αφού η βούληση του ετεροκαθορίζεται από τις αισθήσεις του και την συνεπειοκρατική θεώρηση του. Από την πλευρά του Φρόυντ αναδεικνύεται το γεγονός οι ανθρώπινες πράξεις κατευθύνονται από ασυνείδητες πεποιθήσεις ενώ όσον αφορά τον Καντ αναπτύσσεται η θέση του για τις ηθικές πράξεις που πρέπει να συντελούνται από καθήκον προς χάριν του καθήκοντος καθώς και η σημασία της ελευθερίας της ανθρώπινης βούλησης που για να είναι πραγματικά ελεύθερη και "καθαρή" πρέπει να έχει υπερβατολογικό περιεγχόμενο και χαρακτήρα. Σε κάθε περίπτωση παρουσιάζεται και η επιρροή που μπορεί να είχε η φιλοσοφία του Καντ στο έργο του Φρόυντ. Μπορεί αυτή η επιρροή να μην ήταν τεράστια όμως σίγουρα ήταν ξεκάθαρη, όπως φαίνεται μέσα και από τις αυτούσιες αναφορές που κάνει ο Φρόυντ στα έργα του στον Καντ. Όπως φαίνεται και μέσα στην εργασία διάφορες θέσεις του Φρόυντ όπως η τριμελής δομή του ανθρώπινου ψυχικού οργάνου, η έννοια του Ασυνειδήτου και η αντίληψη του Φρόυντ για την φιλοσοφία του ανθρώπινου νου έχουν επηρεαστεί από τις απόψεις του Καντ. Συνοψίζοντας θα μπορούσαμε να πούμε ότι μέσα από αυτά δύο κανονιστικά μοντέλα που παρουσιάζονται ο Φρόυντ και η Ψυχανάλυση επικεντρώνονται περισσότερο στο τι συμβαίνει ,σε σχέση με τον Καντ και την δεοντολογική ηθική φιλοσοφία που ασχολούνται περισσότερο με το τι πρέπει να συμβαίνει. Γι΄αυτό και θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτό που κρίνεται ως ηθικά σωστό κατά την φιλοσοφία του Καντ και δεν λαμβάνει υπ' όψιν τις προσωπικές επιθυμίες του κάθε ατόμου δεν συμπίπτει μ΄αυτό που ορίζεται ως ορθό κατά την ψυχολογία. Γιατί αν επικεντρωνόταν κανείς στο Υπερεγώ, το κομμάτι εκείνο της ανθρώπινης ψυχολογίας που συνιστά την ηθική συνείδηση, τότε θα βρισκόταν σε ψυχολογική ανισορροπία εφόσον τα τρία μέρη του ψυχισμού του δηλαδή το Εκείνο, το Εγώ και το Υπερεγώ δεν θα μπορούσαν να του χαρίσουν μία ισορροπημένη ψυχική ζωή. (EL)
This paper does not have as a primary goal to simply compare the philosophy of Kant and Freud. But it does have as an ulterior motive to examine, if through the similarities and differences the thought of Kant and Freud appear to have, there can be deduced at last some standards which can set the foundations and the principles of morality. However it has to be noted that these standards purport to examine if human actions can be said to be any objective, rather than condemn them as immoral in an opinionated manner. In this context, this paper focuses on the motives of human actions, seeking to point out if human actions occur with the conscious or unconscious will of a person. That is to say if humans are clearly aware of their choices and desires, or if they are led to their actions just because they are affected by their senses and the result their actions await to have. Furthermore in this paper the role of the Superego in human psychology is analyzed.The Superego is responsible for creating feelings of self-guilt forms unconscious beliefs regarding to what a person is allowed and not allowed to do. This shows that Superego plays a huge role in the formation of moral conscience. Also the Categorical Imperative is presented and the universal and mandatory character this philosophical concept demands, ignoring human desires as an appropriate purely moral motive for human actions. Both of these behaviourist models seem to be characterized by a sense of normativity, but beyond that, it also examined the connection these behaviourist models have with the unconscious human beliefs. In general, this work shows that conventional morality, as it exists through the laws and rules that civilization requires, represents a false side of morality itself. The fact that the compliance with the "moral rules" is not a conscious choice of human beings, the will of which is guided by their sensationalist and consequentialist view of morality, is often disregarded. On the one hand for Freud human actions are guided by unconscious beliefs, while on the other hand for Kant human actions must occur by duty for the sake of duty if human will is to be truly free and "pure" and own a transcendental essence. In any case the influence of Kant in the work of Freud is also presented. Certainly this influence might not be immense but it is undoubtedly conspicuous as it is clear by the many times Freud mentions Kant by name. Various Freudian views ,such as the tripartite structure of human soul, the term of the Unconscious and the perception of Freud regarding to the philosophy of the human mind, seem to be influenced by Kant's philosophy. Concluding, we could support that through these two normative models that are being presented Freud and Psychoanalysis are mostly focused on what happens in comparison with Kant and normative moral philosophy where the matter of what ought to happen plays a far more important role. This is probably why the tenet that is considered to be morally right according to philosophy and especially Kantian philosophy does not comply with what is considered as right in the light of psychoanalysis and generally psychology. Because if there was an effort to associate what is considered right in psychology with what is considered as morally right in philosophy, then we would see that Supergo would be a connecting point. But if Superego, which is what is associated with moral conscience was proposed as the appropriate model to follow, then an individual would present signs of psychological disturbance since his psychological life and the relation among Id, Ego and Superego would be in a state of imbalance. (EN)

Φιλοσοφία- Ψυχολογία

Φιλοσοφία- Ψυχολογία (EL)
Philosophy - Psychology (EN)

Ελληνική γλώσσα

Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης » Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Σχολή Φιλοσοφική » Τμήμα Φιλοσοφίας » ΠΜΣ Φιλοσοφία » Κατεύθυνση Ιστορίας της Φιλοσοφίας

https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/




*Η εύρυθμη και αδιάλειπτη λειτουργία των διαδικτυακών διευθύνσεων των συλλογών (ψηφιακό αρχείο, καρτέλα τεκμηρίου στο αποθετήριο) είναι αποκλειστική ευθύνη των αντίστοιχων Φορέων περιεχομένου.