Η διπλωματική εργασία που ακολουθεί, πραγματεύεται ένα σύνολο δειγμάτων οικιακών σκονών που συλλέχθηκαν από δύο πόλεις της Ελλάδος, με σκοπό την έμμεση σύγκρισή τους. Πιο συγκεκριμένα, αξιοποιήθηκαν τα δεδομένα από 43 δείγματα οικιακών σκονών από την περιοχή της Αθήνας και 24 δειγμάτων οικιακών σκονών αντίστοιχα, από την περιοχή του Βόλου. Η σύσταση των παραπάνω δειγμάτων αποτελεί ένα ετερογενές μείγμα που περιλαμβάνει ένα πλήθος διαφόρων ιχνοστοιχείων. Τα ιχνοστοιχεία στα οποία περιορίζεται το ερευνητικό μέρος της παρακάτω εργασίας, αποτελούν: ο μόλυβδος Pb, ο χαλκός Cu , ο ψευδάργυρος Zn, το χρώμιο Cr, το νικέλιο Ni και το μαγγάνιο Mn. Η διεξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τις δύο πόλεις παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον, καθώς τα χαρακτηριστικά μεταξύ τους είναι αντιδιαμετρικά. Η Αθήνα αποτελεί μία πόλη έντονα αστικοποιημένη αλλά και πυκνοκατοικημένη με βιομηχανική δραστηριότητα προς την Ελευσίνα. Από την άλλη πλευρά ο Βόλος, αποτελεί ένα μικρότερο αστικό κέντρο το οποίο είναι πιο αραιοκατοικημένο αλλά παρόλα αυτά διέπεται από έντονη βιομηχανική δραστηριότητα καθώς εντοπίζουμε στην ευρύτερη περιοχή του την χαλυβουργεία του Βελεστίνου αλλά και εργοστάσιο παραγωγής τσιμέντου. Δεδομένου λοιπόν ότι τα στοιχεία συγκεντρώθηκαν από δύο διαφορετικά περιβάλλοντα, ως επακόλουθο οι συγκεντρώσεις των ιχνοστοιχείων δύναται διαφέρουν σημαντικά. Επίκεντρο μελέτης της διπλωματικής αυτής αποτελεί η μελέτη τόσο των ολικών όσο και των βιοπροσβάσιμων συγκεντρώσεων των ιχνοστοιχείων. Οι ολικές συγκεντρώσεις των ιχνοστοιχείων προσδιορίστηκαν σε όλα τα δείγματα των οικιακών σκονών, (43 για την Αθήνα και 24 για το Βόλο). Η βιοπροσβασιμότητα προσδιορίστηκε στα 43 δείγματα οικιακών σκονών της Αθήνας και σε 15 από τα 24 συνολικά δείγματα οικιακών σκονών από την περιοχή του Βόλου. Με τη χρήση του προγράμματος στατιστικής επεξεργασίας minitab, δημιουργήθηκαν θηκογράμματα όπου επέτρεψαν την άμεση σύγκριση μεταξύ των συγκεντρώσεων των ιχνοστοιχείων στις δύο πόλεις. Τα πιο σημαντικά πορίσματα αποτελούν τα εξής ακόλουθα:
• Τα δείγματα οικιακών σκονών στην περιοχή της Αθήνας είναι σημαντικά πιο εμπλουτισμένα σε Pb, Cu σε αντίθεση με το Βόλο ,όπου παρατηρούνται υψηλότερες τιμές στα ιχνοστοιχεία Mn και Cr, τα οποία είναι άμεσα συνυφασμένα με το γεωλογικό υπόβαθρο της περιοχής.
• Το ποσοστό βιοπροσβασιμότητας στα ιχνοστοιχεία Pb (77%), Mn (64%), Ni (43%), και Cr (27%) είναι μεγαλύτερο στην περίπτωση της Αθήνας ενώ για τον Βόλο σημαντικά υψηλότερα είναι τα ποσοστά βιοπροσβασιμότητας των ιχνοστοιχείων Zn (80%) και Cu (37%).
• Σε όλα τα ιχνοστοιχεία μελέτης και για τις δύο πόλεις Αθήνα και Βόλο, οι διάμεσες τιμές της βιοπροσβασιμότητας (%) είναι μεγαλύτερες στα δείγματα που προέρχονται από τις οικιακές σκόνες σε σχέση με τα δείγματα που προέρχονται από το εδαφικό υλικό. Τις μεγαλύτερες τιμές βιοπροσβασιμότητας (%) στα δείγματα οικιακών σκονών, τις εντοπίζουμε στα ιχνοστοιχεία Pb και Zn και για τις δύο πόλεις.
(EL)
The dissertation that follows, deals with a set of samples of household dust collected from two cities in Greece, for the purpose of their indirect comparison. More specifically, we utilized the data from 43 samples of household dust from the area of Athens and 24 samples of household dust from the area of Volos. The composition of the above samples is a heterogenous mixture comprising a plurality of different trace elements. The trace elements that the research part of this study is limited, are: lead Pb, copper Cu, zinc Zn, chromium Cr, nickel Ni, and manganese Mn. Drawing conclusions about these cities is extremely interesting, as the characteristics between them are diametrically opposed. Athens is a city highly urbanized but also densely populated, with industrial activity towards Elefsina. Volos on the other hand is a smaller urban center, which is more sparsely populated but nevertheless is governed by intense industrial activity, because in its wider area Velestino industry it is located. Therefore, since the data were collected from two different environments, as a consequence the concentrations of the trace elements may differ significantly. The focus of this dissertation is the study of both total and bioaccessible concentrations of trace elements. The total concentrations of trace elements were determined in all samples of household dust (43 for Athens and 24 for Volos). Bioaccessibility was determined in the 43 samples of household dust in Athens and only in the 15 of the 24 total samples of household dust in Volos. Using the minitab, which is a statistical processing program, it were created several graphs that allowed the direct comparison between the concentrations of the two cities. The most important findings are the following:
• The samples of household dust in the area of Athens are significally richer in Pb and Cu in contrast to Volos, where higher values are observed in the trace elements Mn and Cr which are directly related to the geological background of the area.
• The percentage of bioaccessibility in the trace elements Pb (77%), Mn (64%), Ni (43%) and Cr (27%) is higher in the case of Athens, while in Volos the bioaccessibility percentages of the trace elements Zn (80%) and Cu (37%) are significantly higher.
• All the trace elements of this study show higher median values in their bioaccessibility (%) at the household dust samples than the soil dust samples. The highest values of bioaccessibility (%) for the household dust samples, are marked at Pb and Zn.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
