Οι Εθνικές Οργανώσεις Πληροφοριών και Δολιοφθοράς, που έδρασαν στην
Αθήνα κατά τη διάρκεια της Κατοχής στην Ελλάδα (1941-1944),
δραστηριοποιήθηκαν κυρίως στον τομέα της συλλογής και διαβίβασης πληροφοριών.
Ανέπτυξαν ένα ισχυρό δίκτυο διαφυγών και επέτυχαν μικρότερες ή μεγαλύτερες
δολιοφθορές κατά του κατακτητή. Δε χαρακτηρίζονταν για τη μαζικότητά τους ούτε
την πανελλαδική τους εμβέλεια, καθώς λόγω του μυστικού τους χαρακτήρα
απαρτίζονταν από ολιγομελείς ομάδες, που ενέπνεαν την εμπιστοσύνη των αρχηγών
τους.
Η παρούσα διπλωματική εργασία εξετάζει την ίδρυση, τη δράση και τον ρόλο
των Οργανώσεων αυτών στην ελληνική, και ειδικότερα στη μη εαμική, αθηναϊκή
αντίσταση. Δεν είναι δυνατόν, όμως, να επιτευχθεί η κατανόηση του ρόλου και της
πορείας τους, αν δεν ενταχθούν στις γενικότερες πρακτικές του λεγόμενου
«μυστικού» πολέμου, ενός νέου είδους πολέμου για τα ελληνικά δεδομένα και στο
πλαίσιο των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του αθηναϊκού περιβάλλοντος και των
δυνατοτήτων που παρείχε, για την εύρεση των κατάλληλων προσώπων, ώστε να
επιτευχθούν οι «ανορθόδοξες» επιχειρήσεις.
Βασικό σκοπό της μελέτης αυτής θα αποτελέσει ο εντοπισμός της σχέσης
μεταξύ των εξεταζόμενων Οργανώσεων και των βρετανικών Υπηρεσιών SIS και
SOE, που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, ήδη από το 1940 και
επιδίωξαν να δημιουργήσουν ένα ισχυρό αντιστασιακό δίκτυο στον ελληνικό χώρο. Η
σχέση αυτή, λόγω της έλλειψης ενός κέντρου συντονισμού, ελεγχόμενου από την
εξόριστη ελληνική κυβέρνηση και της άρνησης του παλαιού πολιτικού κόσμου να
συντονίσει τις προσπάθειες αντίστασης, θεωρήθηκε αναπόφευκτη. Τέλος, δεν ήταν
σπάνιες οι συνεργασίες μεταξύ των Οργανώσεων, όπως και η συμμετοχή μελών σε
δύο ή και περισσότερες οργανώσεις, αλλά δεν εξέλειπαν και οι ανταγωνιστικές τάσεις
μεταξύ τους, κατ’επίδραση της αντιπαλότητας, που αναπτύχθηκε μεταξύ των δύο
βρετανικών Υπηρεσιών, με αποτέλεσμα να διαμορφωθούν δύο αντίστοιχοι κύκλοι
Οργανώσεων με ανομοιογενή χαρακτηριστικά, ως προς τη δομή τους, την επιλογή
των μελών τους και τα αποτελέσματα της δράσης τους.
(EL)
The National Intelligence and Sabotage Organizations, which became active in
Athens during the Axis occupation of Greece (1941-1944), were particularly active in
gathering and conveying intelligence. They developed a strong escape network and
sabotaged the Axis powers when they had occupied Greece. These Organizations
were not numerous and nationwide outreach was not one of their main attributes due
to their secret nature, they were composed of small groups, which inspired confidence
from their Leaders.
The present dissertation analyses the establishment, action and role of these
Organizations in the Greek, Athenian Resistance against the Axis occupation, which
were not connected to the National Liberation Front (EAM). However, their role and
activity would not have been radical, if they had not been involved in the general
activities of the so-called “secret” war, a new type of war for Greece and due to the
special features of the Athenian environment and the potential it provided, to find
suitable people and accomplish “offbeat” endeavours.
The main purpose of this study is to identify the cooperation between the
Organizations in question and the British SIS and SOE Agencies, which settled in the
Middle East as early as 1940 and sought to create a powerful resistance movement
against the Axis occupation in Greece. Their cooperation was considered inevitable,
due to the lack of a coordination administrative centre, managed by the exiled Greek
Government and due to the refusal of the old political system to coordinate resistance
efforts against the Axis powers. Finally, cooperation between these Organizations as
well as was members’ involvement in two or more Resistance Groups at the same
time, were not uncommon. Nevertheless, there were also competitive tendencies
between them, which were caused from the rivalry developed between the two above
mentioned British Agencies, resulting in the formation of two corresponding groups
of Organizations with diverse attributes, in terms of their structure, the selection of
their members and the results of their actions.
(EN)