Τα έντομα αποτελούν τη μεγαλύτερη και την πιο ποικιλόμορφη ομάδα ζωντανών οργανισμών σχεδόν σε όλα χερσαία και τα περισσότερα υδρόβια οικοσυστήματα. Η ομάδα αυτή του ζωικού βασιλείου, παρά το μικρό της μέγεθος, δεν ήταν δυνατό να διαφύγει της παρατήρησης των προϊστορικών κατοίκων του αιγαιακού χώρου, η ζωή των οποίων ήταν συνυφασμένη με την ύπαιθρο. Ωστόσο, η πλούσια σε εικόνες παλέτα του Αιγαίου συμπεριλαμβάνει μια μάλλον περιορισμένη επιλογή τύπων από τις μυριάδες διαφορετικών μορφών ζωής εντόμων που διαβιούν στο συγκεκριμένο χώρο. Τα είδη των εντόμων που επιλέγεται να απεικονιστούν από τους καλλιτέχνες της εποχής είναι δυνατόν να κατηγοριοποιηθούν, κυρίως, σε τρεις ομάδες: η πρώτη περιλαμβάνει ημιμετάβολα και ολομετάβολα έντομα (μέλισσες, λιβελλούλες και χρυσαλλίδες-πεταλούδες) η δεύτερη, τα δηλητηριώδη και επικίνδυνα όντα που συνδέονται με την πρόκληση φόβου (αράχνη, σκορπιός) και η τρίτη, έντομα που, μάλλον, σχετίζονται με νεκρικές ή άλλες δοξασίες προερχόμενες από το χώρο της Αιγύπτου (σκαραβαίος, κάνθαρος).
Στην παρούσα διπλωματική εργασία θα επιχειρηθεί μία προσπάθεια ερμηνείας της ύπαρξης των όντων αυτών, ως μέρος του συμβολικού συστήματος του αιγαιακού προϊστορικού κόσμου, έτσι ώστε να κατανοηθούν οι πεποιθήσεις, θρησκευτικές ή μη, των προϊστορικών κατοίκων της Κρήτης, αλλά και να γίνει αντιληπτός ο τρόπος με τον οποίο αυτές αφομοιώθηκαν ή μεταβλήθηκαν κατά τη διάρκεια της μυκηναϊκής παρουσίας στο νησί. Για μια όσο το δυνατόν πληρέστερη αποτίμηση της σημασίας της απεικόνισής των εντόμων στις τέχνες του προϊστορικού Αιγαίου, θα ληφθεί υπόψη ο χαρακτήρας της μινωικής θρησκείας, στενά συνυφασμένος, όπως και στις ομόλογες με αυτήν θρησκείες, με πτυχές της μαγείας.
(EL)
Insects are the largest group of species of living organisms in all ecosystems. Despite its small size, this group of species of the animal kingdom, caught the attention of the pre-historic residents of the Aegean area, as they were deeply connected to nature. However, even though there are plenty of species of insects in the Aegean area, there is a limited selection of the myriads of types of insects that live there. These groups of species depicted by the artists of that era are mainly categorized into three groups: a) hemimetabolous and holometabolous (bees, flies, dragonflies), b) poisonous and dangerous that create fear (spiders, scorpions, etc), and c) the funerary ones mainly coming from ancient Egypt (scarabees).
This thesis is an effort to interpret the meaning of the existence of those species, as part of the symbolic system of the Aegean prehistoric world. In this way, the religious or non-religious beliefs of the pre-historic residents of Crete will be better comprehended but also, we will understand how those beliefs got assimilated or changed during the Mycenaean presence on the island of Crete. In order to better understand the meaning of the depiction of insects in the arts of prehistoric Aegean, we will also take into consideration the essence of Minoan religion and its relation to magic.
(EN)