Η κοινωνικοποίηση του συναισθήματος αναφέρεται στις διαδικάσιες και τις συμπεριφορές μέσω των οποίων τα παιδιά αποκτούν γνώσεις και πεποιθήσεις για τα συναισθήματα τα τους και αυτά των άλλων. Οι γονείς επηρεάζουν την ικανότητα του παιδιού να ρυθμίσει τα συναισθήματά του. Όταν οι ίδιοι επιδεικνύουν δυσλειτουργικά συναισθήματα (π.χ. άγχος), επηρεάζουν τις ρυθμιστικές ικανότητες των παιδιών, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματικές ή συμπεριφορικές δυσκολιές. Το γονικό άγχος μπορεί να οριστεί ως η ψυχολογική δυσφορία που προκύπτει από τις απαιτήσεις της ανατροφής των παιδιών.
Οι εκφράσεις των αρνητικών συναισθημάτων των παιδιών παρέχουν ένα σημαντικό πλαίσιο πάνω στο οποίο μπορεί να εξεταστεί η επιρροή της κοινωνικοποίησης του συναισθήματος στη συναισθηματική και κοινωνική ικανότητα των παιδιών. Ο τρόπος με τον οποίο οι γονείς αντιδρούν στις συναισθηματικές εκφράσεις των παιδιών τους και ιδιαίτερα αυτές που αφορούν αρνητικά συναισθήματα, μπορεί να έχει σημαντικές συνέπειες στην κοινωνική και συναισθηματική λειτουργία των παιδιών. Οι αντιδράσεις των γονέων διαχωρίζονται σε υποστηρικτικές και μη υποστηρικτικές. Οι υποστηρικτικές αντιδράσεις έχουν σχετιστεί με μια πιο προσαρμοστική συναισθηματική ρύθμιση και καλύτερη κοινωνική ικανότητα ενώ οι μη υποστηρικτικές αντιδράσεις έχουν συνδεθεί με αρνητικές επιτπτώσεις στην ανάπτυξη του παιδιού.
Σκοπός της παρούσας συγχρονικής έρευνας ήταν να διερευνηθεί η πιθανότητα ύπαρξης σχέσης ανάμεσα στον τρόπο με τον οποίο αντιδρούν οι γονείς στα αρνητικά συναισθήματα των παιδιών τους, με το γονικό άγχος και την εμφάνιση συναισθηματικών και συμπεριφορικών προβλημάτων στα παιδιά. Στην έρευνα έλαβαν μέρος 100 γονείς παιδιών σχολικής και προσχολική ηλικίας. Οι γονείς αυτοί συμπλήρωσαν ηλεκτρονικά τρία ερωτηματολόγια καθώς και ένα έντυπο με δημογραφικά στοιχεία. Τα ερωτηματολόγια που χρησιμοποιήθηκαν είναι η Κλίμακα Αντιδράσεων των Γονέων στα Αρνητικά Συναισθήματα των Παιδιών, η σύντομη εκδοχή της Κλίμακας του Γονικού Στρες και το Ερωτηματολόγιο Δυνατοτήτων και Δυσκολιών.Σύμφωνα με τις ερευνητικές υποθέσεις αναμενόταν ότι η ύπαρξη άγχους στους γονείς θα σχετίζεται με περισσότερες μη υποστηρικτικές και λιγότερες υποστηρικτικές αντιδράσεις. Επίσης αναμενόταν ότι οι μη υποστηρικτικές αντιδράσεις από μερους των γονέων θα σχετίζονται με την εμφάνιση περισσότερων συναισθηματικών και συμπεριφορικών προβλημάτων στα παιδιά.
Οι πολυπαραγοντικές αναλύσεις κατέληξαν σε αρκετές σημαντικές σχέσεις μεταξύ των διαστάσεων των ερωτηματολογίων. Πιο συγκεκριμένα, φάνηκε ότι η ύπαρξη άγχους σχετιζόταν με την χρήση περισσότερων μη υποστηρικτικών αντιδράσεων (γονικό άγχος: β= 0,009 / P=<0,001), μείωσης (γονικό άγχος: β= 0,006 / P= 0,010), τιμωρίας (γονικό άγχος: β=0,008 / P=<0,001)) και λιγότερων υποστηρικτικών αντιδράσεων (αντίδραση επικεντρωμένη στο πρόβλημα (γονικό άγχος: β=-0,006 / P= 0,007). Επίσης, η χρήση μη υποστηρικτικών αντιδράσεων άγχους από τους γονείς φάνηκε να σχετίζεται με την εμφάνιση συναισθηματικών (αντιδράσεις άγχους: β= 0,117 / P= 0,011) και συμπεριφορικών δυσκολιών στα παιδιά (αντιδράσεις άγχους: β= 0,074 / P= 0,021). Τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας επιβεβαιώνουν τις βασικές ερευνητικές υποθέσεις και την άποψη ότι το άγχος που οι γονείς βιώνουν επηρεάζει τις αντιδράσεις τους απέναντι στα παιδιά καθώς επίσης και την άποψη ότι η κοινωνικοποίηση του συναισθήματος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση της κοινωνικής και συναισθηματικής λειτουργίας των παιδιών.
(EL)
The notion of socialization of emotion refers to the processes and behaviors through which children acquire knowledges and attitudes about their own feelings and those of other people. Parents affect the ability of a child to regulate his own feelings. When they display dysfunctional feelings, such as stress, they can affect children’s regulating abilities, which could lead to emotional or conduct difficulties. The notion of parental stress describes parents’ psychological discomfort which originates from the requirements of childrens’ nurture.
Childrens’ expressions of negative emotions provide an important context in which the effects of emotion socialization on emotional and social competence can be examined. How parents respond to their childrens’ emotional displays, especially those involving negative affect, has important implications for childrens’ socioemotional functioning. Parents’ reactions to childrens’ negative emotions are divided to supportive and unsupportive. Supportive reactions are related with children’s better psychological adjustment and social ability. Non supportive reactions are related with negative effects in children’s development.
The aim of this current cross sectional study was to examine the relation between the way parents react to their children’s negative emotions with their parental stress and the development of children’s emotional and conduct problems. In this study participated 100 parents of preschool and school aged children. Those parents completed online three questionnaires and a demographic form. The questionnaires used in the study were the Coping with Children’s Neagative Emotion Scale (CCNES), the Parental Stress Index (PSI- Short Form) and the Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ). Accordind to the research hypotheses, it was expected that parental stress would be related with the use of more unsupportive reactions and less supportive reactions. It was also expected that parents’ use of unsupportive reactions would be related with the development of emotional and conduct problems on children.
The multifactorial analysis resulted in some important relations between the questionnaires’ factors. More specifically, it seems that parental stress was related with the use of more unsupportive reactions stress reactions (parental stress: β= 0,009 / P=<0,001, minimization reactions), minimization reaction (parental stress: β= 0,006 / P= 0,010), and punitive reactions (parental stress: β=0,008 / P=<0,001) and less supportive reactions (problem focused reactions (β=-0,006 / P= 0,007). Also, the use of unsupportve reactions seems to be related with the development of childrens’ emotional (stress reactions: β= 0,117 / P= 0,011) and conduct problems (stress reactions: β= 0,074 / P= 0,021). The results of the study comfirm the main hypotheses and the perspective that parental stress may affect the way they react to their childrens’ negative emontions and also that emotion socialization plays a very crucial role in chlidrens’ social and emotional functioning.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
