Η περιβαλλοντική νομοθεσία τείνει να εμπλουτίζεται ολοένα και
περισσότερο, και να προωθείται διαρκώς σε διεθνές, ενωσιακό και εθνικό επίπεδο με
την δημιουργία νέων εργαλείων και δράσεων. Αποτελεί ένα σύνθετο πλέγμα γενικών
αρχών και ειδικών κανόνων που ερείδονται σε επαληθεύσιμα και αξιόπιστα
επιστημονικά δεδομένα και στη διαμορφωθείσα πραγματική κατάσταση, ενώ εκτός
από τομέα δικαίου συνιστά και μία θεμελιώδη δημόσια πολιτική. Η συμμόρφωση σε
αυτούς τους περιβαλλοντικούς κανόνες και περιορισμούς αποτελεί πλέον απαραίτητη
προϋπόθεση νόμιμης ασκήσεως πληθώρας ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Ένα πεδίο
τέτοιων δραστηριοτήτων είναι και οι Δημόσιες Συμβάσεις.
Με την παρούσα διπλωματική επιχειρείται η αναζήτηση του πρωτογενούς και
παραγώγου δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις δημόσιες συμβάσεις, που
ενσωματώνουν περιβαλλοντικά κριτήρια και προϋποθέσεις ανάθεσης, και οδήγησαν
έτσι στην σταδιακή δημιουργία ενός νέου είδους, Πράσινων Δημοσίων Συμβάσεων
(Green Public Procurement). Η χρήση περιβαλλοντικών κριτηρίων από τις
αναθέτουσες αρχές για την ανάθεση δημοσίων συμβάσεων πρέπει να γίνεται κατά
τρόπο σύμφωνο με τις γενικές αρχές που διέπουν το δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων
(αρχή ίσης μεταχείρισης προσφερόντων, αρχή της διαφάνειας κ.ο.κ.). Κρίσιμη
περαιτέρω, είναι η νομολογία των Ευρωπαϊκών Δικαστηρίων, τα οποία ερμήνευσαν
την δυνατότητα των αναθετουσών αρχών να ενσωματώνουν περιβαλλοντικά κριτήρια
κατά την ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων επί τη βάσει ορισμένων γενικών αρχών
του Δικαίου της Ένωσης, και έθεσαν σαφείς προϋποθέσεις για τη νόμιμη εφαρμογή
αυτών. Η πρακτική αντίληψη των Πράσινων Δημοσίων Συμβάσεων επικουρείται με
την αναφορά σε πραγματικά παραδείγματα κρατών – μελών της Ε.Ε. (case studies)
που εφαρμόζουν τον θεσμό αυτό, συντάσσοντας Εθνικά Σχέδια Διαχείρισης (National
Action Plans) για την ενσωμάτωση των ΠΔΣ, συμμορφούμενα σε ορισμένα κριτήρια
ανά τομέα δραστηριότητας (την συντήρηση δημοσίων χώρων, τον σχεδιασμό την
κατασκευή και συντήρηση οδών, τον τομέα των οδικών μεταφορών κ.α.) όπως αυτά
καθορίζονται διαρκώς από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Green Public Procurement
Criteria). Η συστηματική αναζήτηση των ενωσιακών κανόνων και πολιτικών είναι
κρίσιμη δεδομένου, ότι η Ελλάδα τόσο στον τομέα του περιβάλλοντος όσο και στον
τομέα των δημοσίων συμβάσεων, οι οποίοι εδώ συμπλέκονται, ακολουθεί κατά
μείζονα λόγο τις ενωσιακές κατευθύνσεις και ρυθμίσεις.
Ακολούθως, παρουσιάζεται ο τρόπος ενσωμάτωσης των Πράσινων Δημοσίων
Συμβάσεων στον ελληνικό χώρο και την εθνική έννομη τάξη. Το ζήτημα είναι
εξαιρετικά επίκαιρο δεδομένου ότι η Ελλάδα το 2021 ενέκρινε το πρώτο Εθνικό
Σχέδιο Διαχείρισης (National Action Plan) για την προώθηση των Πράσινων
Δημοσίων Συμβάσεων.
Ερχόμενοι πλέον σε εθνικό επίπεδο, πρέπει να αναδειχθεί πέραν πάσης
αμφιβολίας ότι η σταδιακή ενσωμάτωση περιβαλλοντικών κριτηρίων και απαιτήσεων
στην ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων δεν είναι απλώς ένα θέμα δικαιϊκό και
νομικό, αλλά για να πραγματωθεί η ενσωμάτωση αυτή πρέπει να ωριμάσει σταδιακώς
και η ελληνική πολιτική βούληση και αντίληψη σε επίπεδο Κεντρικής Διοίκησης
αλλά και -ιδίως- Αποκεντρωμένης Διοίκησης και Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Η παρούσα ολοκληρώνεται με την κριτική αξιολόγηση των Πράσινων
Δημοσίων Συμβάσεων οι οποίες δύναται να συμβάλουν στον περιορισμό των
περιβαλλοντικών επιπτώσεων και την εξοικονόμηση πόρων για τον δημόσιο τομέα,
ιδιαίτερα όταν συνεκτιμηθούν νέες μέθοδοι όπως, το κόστος του κύκλου ζωής του
αγαθού, της υπηρεσίας ή του έργου και όχι μόνο η τιμή αγοράς, ο διάλογος
αναθέτουσας αρχής και αγοράς πριν την εκκίνηση της διαδικασία ανάθεσης της
σύμβασης, αλλά και την ανάδειξη της αναγκαιότητας για ουσιαστική προώθηση του
θεσμού στον ελληνικό χώρο.
(EL)
/aggregator-openarchives/portal/institutions/uoa
