Η παρακάτω διπλωματική εργασία αποτελεί μία παρουσίαση του κοινωνικού φύλου των ανδρών κατά τη διάρκεια της μέσης και ύστερης περιόδου της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η θέση του άνδρα στην βυζαντινή κοινωνία είναι συνδεδεμένη με τον ρόλο του αυτοκράτορα, των ασκητών αγίων, των πετυχημένων στρατηγών και των αριστοκρατών. Οι αυτοκράτορες και οι άνδρες των ανώτερων κοινωνικών ομάδων είχαν συγκεκριμένες κοινωνικές υποχρεώσεις, ειδικότερα από την εποχή της μακεδονικής δυναστείας κι έπειτα. Στο πλαίσιο της εργασίας εξετάζεται κυρίως το ζήτημα του κοινωνικού φύλου των ανδρών. Ως κοινωνικό φύλο ορίζονται η εμφάνιση, οι κινήσεις, η κοινωνική συμπεριφορά και οι επιλογές ενός ατόμου.
Στο πρώτο μέρος της εργασίας μελετάται ποια χαρακτηριστικά θεωρούνται και σχολιάζονται ως αρρενωπά ή μη μέσα από ιστορικές μελέτες και αποσπάσματα από βυζαντινά κείμενα της μέσης περιόδου. Αναλύεται ο ρόλος των ευνούχων, το κοινωνικό τους φύλο και η αντιμετώπιση που είχαν από τους βυζαντινούς. Στη συνέχεια γίνεται λόγος για τις επιλογές των ανδρών ως προς την εξωτερική τους εμφάνιση. Το πρώτο μέρος κλείνει με το παράδειγμα του Βασίλειου Β’ και το τρόπο με τον οποίο αναδεικνυόταν η αρρενωπότητά του, με μία μικρή αναφορά στην ομοφυλοφιλία μεταξύ των βυζαντινών ανδρών.
Το δεύτερο μέρος της διπλωματικής εργασίας αφορά την ύστερη βυζαντινή περίοδο. Αρχικά γίνεται αναφορά στα γενικότερα χαρακτηριστικά των ανδρών αυτοκρατόρων της εποχής μέσα από βυζαντινά κείμενα, με βασικό άξονα το έργο του αυτοκράτορα Ιωάννη Στ’ Καντακουζηνού. Στη συνέχεια, μελετάται πιο συγκεκριμένα η αλλαγή στις προτιμήσεις των βυζαντινών ανδρών όσον αφορά την εξωτερική τους εμφάνιση και την ένδυσή τους. Το δεύτερο μέρος τελειώνει με ένα υποκεφάλαιο αφιερωμένο στους ευνούχους της περιόδου και στους λόγους για τους οποίους εκλείπουν από τα υστεροβυζαντινά κείμενα.
Η εργασία καταλήγει με συμπεράσματα και σχολιασμούς που αφορούν την κοινωνική αντίληψη των βυζαντινών για το ανδρικό φύλο και την αρρενωπότητα, τον τρόπο με τον οποίο αυτές οι δύο έννοιες αντιμετωπίζονται από τη σημερινή ιστοριογραφία και το πως βοηθάει η μελέτη της αρρενωπότητας στην καλύτερη κατανόηση του κοινωνικού φύλου.
(EL)
The following dissertation is a presentation of the male gender throughout the middle and late period of the Byzantine Empire. The position of men in Byzantine society is largely associated to the role of the emperor, ascetic saints, successful generals and aristocrats. Emperors and men of the higher classes had certain social obligations, especially from the Macedonian dynasty onwards. This dissertation is about what is mainly examined is the question of the male gender. Gender is defined as an individual’s appearance, their movements, their social behavior and their choices.
The first part of the paper explores which characteristics are considered and commented upon as masculine or not, through historical studies and Byzantine texts of the middle period. The role of eunuchs, their social gender and the treatment they received from the Byzantines is also discussed. Then, we examine byzantine men's choices regarding their physical appearance. The first part of the dissertation closes with the example of Basil II and the way in which his masculinity was highlighted, with a brief reference to homosexuality among Byzantine men.
The second part of the dissertation deals with the late Byzantine period. Firstly, the general characteristics of male emperors of the period are discussed through Byzantine texts, with the work of the emperor John VI Kantakouzenos as the main focus. Then, the change in the preferences of Byzantine men with regard to their appearance and choice of attire is studied in more detail. The second part concludes with a small chapter devoted to the eunuchs of the period and the reasons why they are omitted from late Byzantine texts.
Our essay ends with some conclusions and commentary concerning the Byzantines’ perception of the male gender and masculinity, the way these two concepts are treated by contemporary historiography and, finally, how the study of masculinity helps us to a better understanding of gender.
(EN)
/aggregator-openarchives/portal/institutions/uoa
