Τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει παγκόσμια αναγνώριση των προβλημάτων που σχετίζονται με τη σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση. Συγκεκριμένα, η περίπτωση του κινήματος MeToo, μιας πρωτοβουλίας που επικεντρώνεται στην αποκάλυψη υποθέσεων σεξουαλικής κακοποίησης και στην παροχή υποστήριξης σε άτομα που έχουν αντιμετωπίσει αυτή την τραυματική εμπειρία, έχει προσελκύσει παγκόσμια προσοχή. Η παρούσα μελέτη πραγματεύεται την αναπαράσταση της σεξουαλικής κακοποίησης σε συνδυασμό με την ιδεολογία και τη διαμόρφωση γνώμης στον Tύπο, εστιάζοντας στο νέο πλαίσιο του νεοσύστατου ελληνικού MeToo, μετά από ευρέως δημοσιευμένες περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, διερευνώνται οι πιθανές λειτουργίες που διέπουν τις γλωσσικές επιλογές που χρησιμοποιούν οι ελληνικές εφημερίδες στην απεικόνιση της σεξουαλικής βίας και του ελληνικού κινήματος MeToo, προκειμένου να εντοπιστεί η ιδεολογία που προωθείται και η πιθανή σύνδεσή της με τη διαμόρφωση γνώμης. Επιπλέον, ο πολιτικός προσανατολισμός παράλληλα με τη συγγραφή και το φύλο διερευνώνται ως παράγοντες που δυνητικά επηρεάζουν την αναπαράσταση της σεξουαλικής κακοποίησης στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Για τους σκοπούς αυτής της μελέτης δημιουργήθηκε ένα μονόγλωσσο, ειδικό σώμα κειμένων αποτελούμενο από 117 άρθρα που περιέχουν τη λέξη-κλειδί «metoo» και δημοσιεύτηκαν αποκλειστικά από τον Ιανουάριο του 2021 έως τον Σεπτέμβριο του 2022 σε δύο ελληνικές καθημερινές, πολιτικά αντίθετες εφημερίδες. Συνδυάζοντας ποσοτική και ποιοτική ανάλυση, υιοθετήθηκε μια συνδυαστική μεθοδολογία βασισμένη στη Γλωσσολογία Σωμάτων Κειμένων και την Ανάλυση Περιεχομένου για τον εντοπισμό των κυρίαρχων θεμάτων και της σημασιολογικής προσωδίας που περιβάλλει το ελληνικό κίνημα MeToo, εξετάζοντας εκτενώς λίστες συχνοτήτων, συμφραστικούς πίνακες, λεξικές συνάψεις, λεξικά συμπλέγματα, ν-γράμματα και λέξεις-κλειδιά. Το λογισμικό AntConc 4.1.4 (Anthony 2022) και το Voyant Tools 2.6.2 (Sinclair και Rockwell 2022) ήταν τα εργαλεία ανάλυσης κειμένου που χρησιμοποιήθηκαν.
Τα ευρήματα δείχνουν ότι οι ελληνικές εφημερίδες παρουσιάζουν τη σεξουαλική κακοποίηση ως ένα συστημικό, διαδεδομένο και κατά καιρούς σοκαριστικό πρόβλημα που διαποτίζει πολλούς τομείς και έχει καταστροφικές συνέπειες. Το MeToo απεικονίζεται ως ένα απαραίτητο και πιθανώς μετασχηματιστικό κίνημα βασισμένο στη γενναιότητα και την ελευθερία του λόγου, σχετίζεται άμεσα με το εδώ και τώρα της ελληνικής κοινωνίας και φαίνεται να επιβαρύνει κατά κύριο λόγο τις γυναίκες. Επιπλέον, τα στοιχεία αποκάλυψαν ότι ο Τύπος αξιολογεί θετικά ή αρνητικά διάφορες πτυχές του MeToo για να ευαισθητοποιήσει το κοινό, να προκαλέσει την υποστήριξή του και στη συνέχεια να προωθήσει κοινωνικοπολιτισμικές και νομοθετικές αλλαγές κατά της κακοποίησης. Ο πολιτικός προσανατολισμός δε βρέθηκε να επηρεάζει την απεικόνιση του κινήματος στα μέσα ενημέρωσης, σε αντίθεση με το φύλο των συγγραφέων.
(EL)
In recent years, there has been world-wide recognition of the problems associated with sexual harassment and abuse. Specifically, the case of the MeToo movement, an initiative focusing on exposing sexual abuse cases and providing support for individuals who have faced this traumatic experience, has attracted global attention. The present study aims to investigate sexual abuse representation in conjunction with ideology and opinion formation in the press by focusing on the novel context of the recently formed Greek MeToo movement, following widely publicised cases of sexual abuse in Greece. In particular, the possible functions governing the linguistic choices employed by Greek newspapers in their portrayal of sexual violence and the Greek MeToo movement are explored in order to trace the ideology that is promoted and its possible connection to opinion formation. Moreover, political orientation alongside authorship and gender are investigated as potentially influencing factors in the representation of sexual abuse in the media. A monolingual, specialised corpus consisting of 117 opinion articles containing the keyword “metoo”, published exclusively from January 2021 to September 2022 in two Greek daily politically-opposing newspapers, was compiled from scratch for the purposes of this study. Combining quantitative and qualitative analysis, a blended methodology of Corpus Linguistics and Content Analysis was adopted to identify the overarching themes and the semantic prosody surrounding the Greek MeToo movement by extensively
examining frequency lists, concordances, collocations, clusters, n-grams and
keywords. Anthony’s (2022) AntConc 4.1.4 and Sinclair and Rockwell’s (2022) Voyant Tools 2.6.2 were the employed corpus analysis tools. The findings indicate that Greek newspapers present sexual abuse as a systemic, widespread and at times shocking problem that permeates a multitude of sectors and has devastating consequences. MeToo is depicted as a necessary and potentially transformative movement based on bravery and freedom of speech, which is directly related to the here and now of the Greek society and seems to predominantly burden women. Furthermore, data analysis revealed that the press positively or negatively assesses different aspects of MeToo to sensitise the public, evoke its support and subsequently promote sociocultural and legislative changes against abuse. Political orientation was not found to impact the movement’s portrayal in the media, unlike the author’s gender.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
