Η δημοτικότητα του τραγικού μύθου βρίσκει την ενσάρκωσή της σε σύγχρονες αφηγήσεις και ανακατασκευές της Μήδειας του Ευριπίδη ως μεταφοράς για την ετερότητα. Αυτό το δοκίμιο αναλύει το σύγχρονο έργο της Chicana θεατρικής συγγραφέως Cherríe Moraga The Hungry Woman: A Mexican Medea υπό παρόμοιο πρίσμα. Η Moraga επεξεργάζεται ξανά τον κλασικό μύθο και τον συνδέει με την πλούσια παράδοση και την αισθητική της μεσοαμερικανικής λαογραφίας, δημιουργώντας μια στιγμή-γέφυρα μεταξύ των δύο, και ξαναγράφει την πράξη της θυσίας για να την ανακτήσει και να την καταστήσει ουσιαστικό δώρο για την οικογένεια και την κοινότητα. Το παιδί δεν λείπει από το έργο, αλλά διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην κεντρική σκηνή, και αυτή η Μήδεια είναι μια λεσβία ηγέτιδα κοινότητας που έχει εξοριστεί και αποστερηθεί τη γη της. Αυτό το δοκίμιο χρησιμοποιεί το έργο της Adrienne Rich περί «λεσβιακού συνεχούς», δίνοντάς του μία μυθική διάσταση και αναδεικνύοντας τη ριζοσπαστική γυναικεία αλληλεγγύη σε έναν επισφαλή χώρο όπως η κοινότητα εξόριστων. Παράλληλα, εξετάζει το «σύγχρονο αποικιακό σύστημα φύλου» μέσα από τη σκέψη της φιλοσόφου María Lugones και διαβάζει το θεατρικό έργο ως αντίσταση στην καταστροφή του «Νέου Κόσμου». Επιπλέον, το δοκίμιο αντλεί από μελέτες σχετικές με τις τελετουργικές θυσίες των Αζτέκων για να υποστηρίξει ότι με τον ίδιο τρόπο που η ανάγκη για τροφή ως δώρο ζωής ήταν η κινητήρια δύναμη πίσω από τις θυσίες στο προκολομβιανό παρελθόν, παρομοίως στη Μεξικανή Μήδεια η πείνα και η επιθυμία για τη μητέρα-πατρίδα οδηγούν στην παιδοκτονία ως θετική επιλογή. Η Μήδεια είναι πράγματι ένας χαρακτήρας που προσπαθεί να επιλέξει σε μία έλλειψη επιλογών και επιτελεί τη θυσία ως τρίτη επιλογή που ξεπερνά τη διαφορά μεταξύ κοινωνικής ευθύνης και ηθικής. Το πλούσιο έργο της Τσικάνα πολιτισμικής θεωρητικού Gloria Anzaldúa, και πιο συγκεκριμένα η ιδέα της nepantla ως οριακή ψυχολογική κατάσταση και των nepantleras ως εκείνων που κατοικούν στο χώρο nepantla, συνδυάζεται με την αποδομητική φιλοσοφία του Γάλλου Jacques Derrida, και θα αποδειχθεί καθοριστικό σε αυτή την ανάλυση του θανάτου ως ευεργετικής και ενωτικής πράξης. Οι έννοιες «το δώρο του θανάτου», «φάντασμα» και «φάρμακον» από το έργο του Derrida θα μας βοηθήσουν να δούμε μέσα από την ασάφεια του θανάτου και της θυσίας, να διαβάσουμε τον θάνατο ως προσφορά και δώρο και να εκτιμήσουμε το έργο της Μήδειας ως έργο μίας nepantlera, θεραπεύτριας του αποικιακού τραύματος της κατάκτησης και γεφυροποιού.
(EL)
The popularity of the tragic myth finds its embodiment in contemporary retellings and reworkings of Euripides’ Medea as a metaphor for dispossession and otherness in an American context. This essay analyses the contemporary Chicano play The Hungry Woman: A Mexican Medea by playwright Cherríe Moraga in a similar light. Moraga reworks the classical myth and links it to the rich tradition and aesthetics of Mesoamerican folklore, creating a bridge moment between the two, and rewrites the act of sacrifice to redeem it and make it meaningful for the family and the community. The child is not absent from the play but takes an important role central stage, and this Medea is a lesbian community leader who has been exiled and dispossessed from her land. This essay utilizes the scholarship of poet and essayist Adrienne Rich and explores the power and mythic dimension of the “lesbian continuum” and radical female solidarity and resistance in a precarious space such as the exilic community, parallel to María Lugones’ “modern colonial/gender system”, and reads the play as one that counters the catastrophe in the “New World”. Furthermore, the essay draws from studies on Aztec ritual sacrifice to argue that in the same way that the need for nourishment was a driving force behind sacrifices in the Pre-Columbian past, the same way in the Mexican Medea hunger and desire for motherland precipitate the infanticide. The iconography of hunger and desire and the figure of the mother in the play are dealt with extensively from a psychoanalytic and feminist perspective, in order to present sacrifice as a positive choice. Medea indeed is a character that attempts to make a choice out of no choice and officiates the sacrifice as a third option that transcends the difference between social responsibility and ethics. Cultural theorist Gloria Anzaldúa’s rich scholarship will prove invaluable, and more specifically her concept nepantla as a liminal psychological condition and nepantleras as those who dwell in nepantla. Finally, the deconstructive work of French philosopher Jacques Derrida will prove instrumental in this deconstructive analysis of death as a beneficent act. More specifically, the concepts “gift of death”, the “specter” and the pharmakon will assist us to see through the ambiguity of death and sacrifice, read death as an offering and gift, and appreciate Medea’s work as the work of a nepantlera, a healer of the trauma of conquest and a bridge-maker.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
