Εισαγωγή: O καρκίνος αποτελεί ένα μείζον ζήτημα δημόσιας υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο και είναι η δεύτερη σε συχνότητα αιτία θανάτου στον γενικό πληθυσμό. Με την αυξημένη επίπτωση της εμφάνισης κακοήθους νεοπλασματικής νόσου ανά το έτος και με την παράταση του χρόνου ζωής των νοσούντων με τις νεότερες θεραπείες καθώς επίσης και με την αύξηση του αριθμού των επιβιωσάντων από τον καρκίνο, ο κλινικός οδοντίατρος κατά την πορεία της καριέρας του, αναπόφευκτα θα κληθεί να αντιμετωπίσει οδοντοστοματολογικά προβλήματα σε ογκολογικούς ασθενείς.
Σκοπός: Ο σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να αξιολογηθεί το επίπεδο γνώσεων και αντίληψης των Ελλήνων οδοντιάτρων αναφορικά με πράξεις στοματικής χειρουργικής και τοποθέτησης εμφυτευμάτων σε ογκολογικούς ασθενείς. Δευτερεύων σκοπός είναι να γίνει διερεύνηση της συσχέτισης του επιπέδου γνώσεων των οδοντιάτρων με τα δημογραφικά και επαγγελματικά χαρακτηριστικά τους που αφορούσαν σε: α. φύλο, β. ηλικία, γ. έτη άσκησης επαγγέλματος, δ. χώρα λήψης πτυχίου Οδοντιατρικής, ε. ειδικότητα/εξειδίκευση., στ. οδοντιατρικό σύλλογο που ανήκει ο οδοντίατρος, ζ. αριθμό ογκολογικών ασθενών που αντιμετωπίστηκαν κατά το τελευταίο έτος
Υλικά και μέθοδος: Χρησιμοποιήθηκε διαδικτυακό ερωτηματολόγιο της google forms που απεστάλη με μορφή ηλεκτρονικού συνδέσμου. Το ερωτηματολόγιο συμπληρώθηκε ανώνυμα και περιλάμβανε ένα μέρος με δημογραφικά και επαγγελματικά στοιχεία και ερωτήσεις μιας ή πολλαπλών απαντήσεων με κλινικά σενάρια και θεωρητική γνώση. Το ερωτηματολόγιο χωριζόταν σε δυο μεγάλες κατηγορίες μετά τη συμπλήρωση των δημογραφικών και επαγγελματικών στοιχείων: Το μέρος A) που αφορούσε σε ασθενείς με Καρκίνο Κεφαλής και Τραχήλου (4 ερωτήσεις) και το μέρος B) που αφορούσε σε ασθενείς με οστικές μεταστάσεις/ πολλαπλούν μυέλωμα και λήψη αντιοστεοκλαστικών φαρμάκων. (9 ερωτήσεις). Για την πραγματοποίηση της στατιστικής ανάλυσης χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό SPSS v.26 (ΙΒΜ Corporation, 2019 Armonk, New York,USA).
Αποτελέσματα: Συνολικά 205 οδοντίατροι συμμετείχαν στην έρευνα που διήρκησε την περίοδο Απρίλιος – Ιούλιος 2020. Το 50,7% (104/205) των συμμετεχόντων ήταν άνδρες και το 49,3% (101) γυναίκες. (αναλογία ανδρών: γυναικών 1,02). Το 34,1% των συμμετεχόντων ήταν 25 – 30 ετών και το 32,7% 31 – 35 ετών: Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών ασκεί το Οδοντιατρικό επάγγελμα από 1 έως και 10 έτη (67,8%) και έχει λάβει πτυχίο οδοντιατρικής από Ελληνικό Πανεπιστήμιο. Αναφορικά με την ειδικότητα/ εξειδίκευση οι συμμετέχοντες διαχωρίστηκαν σε γενικούς οδοντιάτρους χωρίς εξειδίκευση (57,1%), εξειδικευμένους οδοντιάτρους με αντικείμενο την παθολογία και χειρουργική στόματος (17,0%) και εξειδικευμένους οδοντιάτρους σε άλλο αντικείμενο (25,9%). Συνοψίζοντας, το τυπικό προφίλ των συμμετεχόντων της παρούσας μελέτης αφορούσε σε άνδρες, ηλικίας 25-30 ετών με 1-5 έτη άσκησης επαγγέλματος, που έχει λάβει πτυχίο Οδοντιατρικής στην Ελλάδα, με αντικείμενο τη γενική Οδοντιατρική, εγγεγραμμένους στον Οδοντιατρικό Σύλλογο Αττικής και που κατά το τελευταίο έτος είχε αντιμετωπίσει 1-5 ογκολογικούς ασθενείς. Προέκυψε στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση του συνολικού γνωσιακού σκορ ανάλογα με την χώρα λήψης του πτυχίου οδοντιατρικής. Συγκεκριμένα, υψηλότερο κατά διάμεσο βαθμό συνολικό γνωσιακό σκορ είχαν όσοι έλαβαν το πτυχίο οδοντιατρικής στην Ελλάδα σε σύγκριση με το εξωτερικό (P= 0,019) .
Τα βασικά χαρακτηριστικά των οδοντιάτρων δεν φάνηκε να διαφοροποιούν το γνωσιακό σκορ του Μέρους Α. (ασθενείς με Καρκίνο Κεφαλής και Τραχήλου P> 0,05). Από την άλλη, το γνωσιακό σκορ του Μέρους Β. (ασθενείς που λαμβάνουν ενδοφλέβια διφωσφονικά ή δενοσουμάμπη και/ή βιολογικούς παράγοντες) διαφοροποιήθηκε ανάλογα με την ειδικότητα/εξειδίκευση (P = 0,004,). Επίσης οι εξειδικευμένοι οδοντίατροι με αντικείμενο την παθολογία & χειρουργική στόματος, σε σύγκριση με τους γενικούς οδοντίατρους, είχαν αυξημένο συνολικό γνωσιακό σκορ, κατά μέσο όρο 0,5 μονάδες με 95% Δ.Ε. (0,01 έως 1,1). Οι εξειδικευμένοι σε άλλο τομέα σε σύγκριση με τους γενικούς οδοντίατρους, εμφάνισαν αυξημένο συνολικό γνωσιακό σκορ, κατά μέσο όρο 0,03 μονάδες με 95% Δ.Ε. (-1,1 έως 0,01), ωστόσο το αποτέλεσμα δεν ήταν στατιστικά σημαντικό (P= 0,888). Όσοι είχαν λάβει το πτυχίο οδοντιατρικής στο εξωτερικό, σε σύγκριση με όσους έχουν λάβει πτυχίο από Πανεπιστήμιο της Ελλάδας, έχουν μειωμένο συνολικό γνωσιακό σκορ, κατά μέσο όρο 0,8 μονάδες με 95% Δ.Ε. (-150 έως -0,2), με το αποτέλεσμα να είναι στατιστικά σημαντικό (P=0,009). Αντίθετα, το φύλο δεν φάνηκε να παίζει στατιστικά σημαντικό ρόλο στη μεταβολή του συνολικού γνωσιακού σκορ. (P= 0,257).
Συζήτηση: Καθώς ο αριθμός των ογκολογικών ασθενών αλλά και των επιβιωσάντων του καρκίνου αυξάνεται, ο οδοντίατρος οφείλει να βρίσκεται σε επαγρύπνηση και να ενημερώνεται διαρκώς τόσο για να πρόληψη και την αντιμετώπιση δυνητικών επιπλοκών του στόματος όσο και για την δυνανότητα λειτουργικής και αισθητικής αποκατάστασης των ασθενών αυτών. Οι συμμετέχοντες στην έρευνα έδειξαν ένα σχετικά καλό επίπεδο γνώσης αναφορικά με τις χειρουργικές πράξεις στους ασθενείς με Καρκίνο Κεφαλής και Τραχήλου ωστόσο οι γνώσεις για τη διαχείριση των ογκολογικών ασθενών που λαμβάνουν αντιοστεολυτική αγωγή ήταν λιγότερο επαρκής. Στην παρούσα έρευνα οι εξειδικευμένοι οδοντίατροι στον τομέα της παθολογίας και χειρουργικής του στόματος κατείχαν καλύτερη γνώση στη διαχείριση προβλημάτων των ογκολογικών ασθενών συγκριτικά με τους γενικούς οδοντιάτρους. Επίσης οι εξειδικευμένοι οδοντίατροι σε άλλο τομέα της Οδοντιατρικής φάνηκε να διαθέτουν ορισμένες βάσεις θεωρητικής γνώσης στη διαχείριση των ασθενών αυτών. Αυτό το γεγονός αναδεικνύει την σημαντικότητα της συνεχούς εκπαίδευσης και κατάρτισης των οδοντιάτρων για την αντιμετώπιση των ασθενών αυτών. Επίσης τονίστηκε η διεπικοινωνία μεταξύ όλων των ειδικοτήτων (ογκολόγοι-παθολόγοι, ακτινοθεραπευτές ογκολόγοι / αιματολόγοι ) που πλαισιώνουν τον ογκολογικό ασθενή η οποία φάνηκε να αποτελεί βασική αρχή για τους Έλληνες οδοντιάτρους. Η χώρα της προπτυχιακής εκπαίδευσης φάνηκε να παίζει ρόλο καθώς οι οδοντίατροι που είχαν λάβει το πτυχίο τους στην Ελλάδα φάνηκαν περισσότερο ενημερωμένοι.
Συμπεράσματα: Η προπτυχιακή εκπαίδευση των εν δυνάμει οδοντιάτρων και η συνεχής επιμόρφωση όλων των ενεργών κλινικών οδοντιάτρων στα προβλήματα του ογκολογικού ασθενούς πλαισιωμένα από κατευθυντήρες οδηγίες προσβάσιμες απ΄ όλους σε πανελλαδικό επίπεδο θα μπορούσαν να αποτελέσουν αρωγή για τον κλινικό οδοντίατρο για την διαχείριση του ογκολογικού ασθενή στο οδοντιατρείο ειδικά αναφορικά με πράξεις χειρουργικής στόματος και τοποθέτησης οδοντικών εμφυτευμάτων.
(EL)
Introduction: Cancer is a major international public health issue and the second cause of death affecting people worldwide. Following the high incidence of new cancer cases per year in addition to the prolonged free survival rate and cancer survivorship due to new cancer treatments, dentists will inevitably be facing oral and dental complex issues in those patients.
Aim: The purpose of this paper is to evaluate the level of knowledge and perception of Greek dentists regarding oral surgical procedures and dental implant placement in oncology patients. A secondary purpose was to investigate the correlation of the level of knowledge of dentists with their demographic and professional characteristics related to:
a. gender, b. age, c. years of practice, d. country of obtaining a degree in Dentistry, e. specialty/specialization. f. dental association to which the dentist belongs, g. number of oncology patients treated in the last year.
Materials and Methods: A web-based survey was involved utilizing a questionnaire to a random sample of Greek dentists. The questionnaire was filled anonymously and included demographic and professional information of the participants as well as questions involving clinical scenarios and theoretical knowledge. Following the fulfillment of the demographics professional information the questionnaire was divided in two main categories: Part A. referred to patients suffering from Head and Neck Cancer (4 questions) and Part B. was referring to patients receiving antiresorptives for bone metastases or multiple myeloma (9 questions). The SPSS v.26 software (IBM Corporation, 2019 Armonk, New York, USA) was used to perform the statistical analysis.
Results: Two hundred and five dentists (n:205) responded in the survey during the period of April 1st to July 30th / 2020. The sample of the participants included 50.7% (104/205) male and 49.3% (101) female. (male:female ratio 1.02). Main age categories of the participants were 25-30 years old (34.1%) and 31-35 years old (32.7%). The vast majority of the participants had been practicing clinical dentistry for 1 to 10 years (67.8%) and had received their dental degree from a Greek University. Regarding the specialty/specialization, the participants were divided into general dentists (57,1%), dentists specialized in the field of oral pathology and surgery (17%) and dentists specialized in another dental specialty (25,9%). In all, the main profile of the participants was male between 25 to 30 who had graduated from the University of Athens, Greece with 1-5 years of practicing in general dentistry, members of Athens Dental Association and having cured 1-5 cancer patients in the last year. There was a statistically significant difference in the overall score depending on the country of obtaining the dental degree.
Specifically, those who had received their dental degree in Greece have a higher median overall knowledge score compared to other countries (P= 0.019). Baseline characteristics of dentists did not appear to differentiate the score of Part A. (head and neck cancer patients), P> 0.05. On the other hand, the score of Part B. (patients receiving antiresorptive such as intravenous bisphosphonates or denosumab and/or biological agents) differed by specialty/specialty (P = 0.004). Also, the specialized dentists specializing in oral pathology & surgery, compared to the general dentists, had an increased overall cognitive score, on average 0.5 points with 95% CI. (0.01 to 1.1). Specialists in another field compared to general dentists showed an increased total knowledge score, on average 0.03 points with 95% CI. (-1.1 to 0.01), however the effect was not statistically significant (P= 0.888). Those who had received their dental degree abroad, compared to those who have received a degree from a University in Greece, have a reduced total knowledge score, on average 0.8 points with 95% D.E. (-150 to -0.2), with the result being statistically significant (P=0.009). In contrast, gender did not appear to play a statistically significant role in the change in the overall cognitive score. (P= 0.257). Discussion: As the number of oncological patients and cancer survivors increases, the dentist must be vigilant and constantly informed to prevent and treat potential oral complications as well as to have the ability to restore functional and esthetic complications of those patients. The participants showed a relatively good level of knowledge regarding oral surgical issues in patients with head and neck cancer, however, knowledge of the management of oncology patients receiving antiresorptives was less adequate. In the present research, the specialized dentists in the field of oral pathology and surgery possessed better knowledge in the management of problems of oncological patients compared to the general dentists. Also, the specialized dentists in another field of dentistry seemed to have some basic theoretical knowledge in the management of these patients. This fact highlights the importance of continuous education and training of dentists to deal in everyday clinical practice with these patients. Communication of dentists with other medical specialties such as oncologists, radiotherapists and hematologists was also emphasized and appeared to be a basic principle for Greek dentists regarding the management of oncologic patients. The country of undergraduate studies appeared to play a key role as dentists who had received their degree in Greece appeared more knowledgeable.
Conclusion: Reinforced undergraduate dental education and thorough update of the dental clinician through continuing dental education framed with fully access to scientific guidelines would be a successful combination of management of the cancer patients.
(EN)
/aggregator-openarchives/portal/institutions/uoa
