Εισαγωγή
Η νόσος Alzheimer είναι μια μη αναστρέψιμη νευροεκφυλιστική νόσος του κεντρικού νευρικού συστήματος, η οποία χαρακτηρίζεται από προοδευτική απώλεια μνήμης, γνωστικών λειτουργιών της καθημερινότητας, αλλαγές στη συμπεριφορά και στα συναισθήματα και συχνά οδηγεί σε κώμα και θάνατο. Βάσει δεδομένων που υπάρχουν, το γονίδιο της απολιποπρωτεΐνης Ε (APOE) είναι ο ισχυρότερος γενετικός παράγοντας κινδύνου για εμφάνιση της νόσου Alzheimer. Το γονίδιο APOE έχει τέσσερις ισομορφές: ε1, ε2, ε3 και ε4. Η ύπαρξη τουλάχιστον ενός αλληλόμορφου ε4 φαίνεται να τριπλασιάζει τις πιθανότητες για ανάπτυξη AD. Οι συνδυασμοί των αλληλόμορφων δημιουργούν τρεις ομόζυγους (APOE2/2, APOE3/3 και APOE4/4) και τρεις ετερόζυγους (APOE2/3, APOE2/4 και APOE3/4) γονότυπους. Για τη θεραπεία της νόσου χρησιμοποιούνται, κατά κύριο λόγο, αναστολείς χολινεστεράσης. Η ριβαστιγμίνη, ένας αναστολέας της ακετυλο-και βουτυρυλχολινεστεράσης καρβαμικού τύπου, έχει βελτιωτική δράση σε γνωσιακά ελλείμματα χολινεργικής μεσολάβησης σχετιζόμενα με τη νόσο Alzheimer.
Μέθοδοι
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η προσπάθεια πρόβλεψης της ανταπόκρισης των ασθενών με ΝΑ στη φαρμακευτική αγωγή με ριβαστιγμίνη με βάση με το γονότυπό τους μετά από σύγκριση των γονότυπων των πολυμορφισμών rs429358 και rs7412 του γονιδίου APOE ανάμεσα στους ασθενείς με ΝΑ και στους εθελοντές μάρτυρες. Πραγματοποιήθηκε ανάλυση των πολυμορφισμών rs429358 και rs7412 του γονιδίου APOE. Έλαβαν μέρος συνολικά 100 ασθενείς με επιβεβαιωμένη νόσο Alzheimer και 100 μη συγγενικά μεταξύ τους μάρτυρες, από τους οποίους απομονώθηκε DNA με διαδικασία απομόνωσης DNA. Στη συνέχεια, εφαρμόστηκε αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης πραγματικού χρόνου για την ανίχνευση των γονότυπων των πολυμορφισμών σε όλα τα άτομα. Τέλος, αξιολογήθηκε ο λόγος πιθανοτήτων και το διάστημα εμπιστοσύνης 95% κάθε πολυμορφισμού μεταξύ των ασθενών και των μαρτύρων.
Αποτελέσματα
Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης έδειξαν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ ασθενών με ΝΑ και εθελοντών και για τους δυο πολυμορφισμούς: rs429358 (T:T/T:C+C:C, Odds Ratio=0,31, p-value=0,000629) και rs7412 (C:C/C:T+T:T, Odds Ratio=0,21, p-value=0,000679) με στάθμη εμπιστοσύνης 95%.
Συμπεράσματα
Οι βιβλιογραφικές αναφορές και μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί για εκτίμηση της ανταπόκρισης των ασθενών με ΝΑ βάσει φορέων ε4 αλληλόμορφου στη θεραπεία με ριβαστιγμίνη δεν κατέδειξαν κάποια αξιοσημείωτη και σαφή διαφορά. Αυτό το γεγονός ίσως και να υποδεικνύει ότι ο γονότυπος δεν επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την ανταπόκριση στη θεραπεία και την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου. Επομένως, πιθανόν να μη χρειάζεται και αναπροσαρμογή της δόσης για τους ασθενείς της συγκεκριμένης μελέτης ούτε και κάποια άλλη αλλαγή στη φαρμακοθεραπεία.
(EL)
Introduction
Alzheimer's disease (AD) is an irreversible neurodegenerative disease of the central nervous system, which is characterized by progressive loss of memory, cognitive functions of daily life, changes in behavior and emotions and often leads to coma and death. Based on available data, APOE gene is the strongest genetic risk factor for the onset of Alzheimer's disease. The APOE gene has four major isoforms: ε1. ε2, ε3 and ε4. Having at least one ε4 allele appears to triple the odds of developing AD. Allele combinations create three homozygous (APOE2/2, APOE3/3 and APOE4/4) and three heterozygous (APOE2/3, APOE2/4 and APOE3/4) genotypes. Cholinesterase inhibitors are mainly used to treat the disease. Rivastigmine, a carbamate-type acetyl- and butyrylcholinesterase inhibitor, ameliorates cholinergic-mediated cognitive deficits associated with Alzheimer's disease.
Methods
The purpose of this study is to try to predict the response of AD patients to rivastigmine medication based on their genotype after comparing the genotypes of rs429358 and rs7412 polymorphisms of APOE gene between AD patients and controls. A total of 100 patients with confirmed Alzheimer's disease and 100 unrelated controls participated, from whom DNA was isolated by a DNA extraction. Then, real-time polymerase chain reaction was applied to detect the genotypes of polymorphisms in all individuals. Finally, the odds ratio and 95% confidence interval of each polymorphism were assessed between patients and controls.
Results
The results of this study showed statistically significant differences between AD patients and controls for both polymorphisms: rs429358 (T:T/T:C+C:C, Odds Ratio=0.31, p-value=0.000629) and rs7412 (C:C/C:T+T:T, Odds Ratio=0.21, p-value=0.000679) at 95% confidence level.
Conclusions
Other studies and reports that have been performed to assess the response of AD patients to rivastigmine therapy based on ε4 allele carriers have not demonstrated any notable and clear difference. This fact may also indicate that genotype does not greatly influence treatment response and drug efficacy. Therefore, it is possible that neither dose adjustment is needed for the patients of the study, nor any other change in pharmacotherapy.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
