Στη σύγχρονη εποχή, οι απαιτήσεις των διατροφικών αναγκών των καταναλωτών έχουν αλλάξει. Ειδικότερα, κύριος στόχος στις μέρες μας είναι η αναζήτηση υψηλής διατροφικής αξίας λειτουργικών τροφίμων, γνωστά ως «superfoods». Τα λειτουργικά τρόφιμα έχουν πλούσια διατροφική αξία για τον άνθρωπο καθώς έχουν πολλές ευεργετικές ιδιότητες στην υγεία του καταναλωτή.
Ο φυλλοβόλος θάμνος, Hippophae rhamnoides L., αποτελεί ένα από τα δημοφιλέστερα λειτουργικά τρόφιμα. Η προέλευση του ιπποφαους καταγράφεται από την αρχαιότητα, καθώς το όνομά του προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις "ίππος" που σημαίνει άλογο και "φάος" που σημαίνει λάμψη. Επίσης, ιστορικά αναφέρεται, ότι τα τραυματισμένα άλογα του Μεγάλου Αλεξάνδρου που έτρωγαν καρπούς ιπποφαους, αποκτούσαν λαμπερό τρίχωμα και μεγαλύτερες αντοχές. Είναι αξιοσημέιοτο πως το ιπποφαές περιέχει, περισσότερα από 190 ενεργά θρεπτικά συστατικά όπως βιταμίνες, μέταλλα, ακόρεστα λιπαρά οξέα, φλαβονοειδή και φυτοστερόλες, με αποτέλεσμα να θεωρείται ένας μικρός θησαυρός και σημαντικός σύμμαχος της υγείας μας. Πολλά από αυτά τα συστατικά μπορούν να χαρακτηριστούν ως βιοδραστικά (π.χ. αμινοξέα, πολυφαινόλες, φυτοστερόλες, καρατενοειδή)
Το ιπποφαές λόγω της πληθώρας σε βιοδραστικά συστατικά επιφέρει θετικές επιδράσεις στην ανθρώπινη υγειά χαρίζοντας ενίσχυση του ανοσοποιητικού και αντιοξειδωτική δράση. Σημαντικό είναι να αναφερθεί, πως οι καρποί του ιπποφαούς έχουν θετική επίδραση ενάντια στις φλεγμονές καθώς και αντικαρκινικές ιδιότητες.
Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται το ιπποφαές (Ηippophae rhamnoides L) και η χρήσης του στην τεχνολογία τροφίμων με έμφαση στα βιοδραστικά συστατικά του. Τα βιοδραστικά συστατικά των ξηρών καρπών του (Ηippophae rhamnoides L.) τα οποία συναντώνται συχνότερα στο εμπόριο αναλύονται στην παρούσα εργασία με QTOF/MS και συγκρίνονται με δεδομένα της βιβλιογραφίας. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις λειτουργικές ιδιότητες των καρπών του ιπποφαούς και τις επιδράσεις τους στην υγεία του καταναλωτή. Τέλος, η χρήση των καρπών του ιπποφαούς σε φρέσκια καθώς και ξηρή μορφή ερευνώνται στη βιβλιογραφία ως προς τη χρήση τους σε νεοφανή τρόφιμα ενώ προτείνονται και νέες μέθοδοι χρήσης τους με γνώμονα πάντα τη βελτίωση της διατροφικής αξίας των τροφίμων.
(EL)
In contemporary times, consumer’s nutritional preferences have evolved significantly. Presently, the primary focus is on seeking highly nutritious functional foods often referred to as "superfoods." These functional foods possess abundant nutritional value and offer numerous health benefits to consumers.
One notable example of a functional food is the deciduous shrub known as Hippophae rhamnoides L. Its historical significance dates back to antiquity, as its name derives from the Greek words 'ippos,' meaning horse, and 'phaos,' meaning glow. It's also worth noting that there are historical accounts of Alexander the Great's wounded horses, which, upon consuming Hippophae fruit, developed a glossy coat and increased strength.
Sea buckthorn, as it is commonly known, is indeed a treasure trove of health allies, boasting more than 190 active nutrients, including vitamins, minerals, unsaturated fatty acids, flavonoids, and phytosterols. Many of these constituents can be categorized as bioactive, such as amino acids, polyphenols, phytosterols, and carotenoids. Thanks to its wealth of bioactive compounds, sea buckthorn exerts positive effects on human health by enhancing the immune system and displaying antioxidant properties. It's important to highlight that sea buckthorn fruits also exhibit anti-inflammatory and anti-cancer properties.
In this thesis, we delve into sea buckthorn (Hippophae rhamnoides L.) and its application in food technology, with a particular emphasis on its bioactive components. The bioactive constituents of sea buckthorn berries (Hippophae rhamnoides L.), which are commonly associated with commercial use, are meticulously examined in this paper using QTOF/MS and compared with existing literature data. Special attention is paid to the bioactive compounds of sea buckthorn fruits and their positive impact on consumer health. Lastly, we explore the utilization of sea buckthorn berries in both fresh and dried forms as potential ingredients in novel functional foods. These endeavors are in line with the overarching goal of enhancing the nutritional value of food products.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
