Ο καρκίνος του προστάτη είναι έναςαπό τους πιο κοινούς τύπους καρκίνου στους άνδρες. Η έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου του προστάτη παίζει κρίσιμο ρόλο στη γρήγορη λήψη θεραπείας και στη βελτίωση των αποτελεσμάτων της. Εκατομμύρια νέες περιπτώσεις καρκίνου του προστάτη διαγιγνώσκονται παγκοσμίως κάθε χρόνο, καθιστώντας τον ένα σημαντικό και διαδεδομένο πρόβλημα υγείας. Η έγκαιρη ανίχνευση του συγκεκριμένου τύπου καρκίνου είναι κρίσιμη για την σωστή αντιμετώπιση των ασθενών αλλά και για την καλύτερη έκβασή τους . Η εξέταση για το ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA) είναι μία από τις πιο ευρέως χρησιμοποιούμενες μεθόδους προσυμπτωματικούελέγχου, όμως εμφανίζει κάποια σημαντικά μειονεκτήματα όπως ψευδώς θετικά αποτελέσματα και αδυναμία διάκρισης μεταξύ καλοήθων και επιθετικών μορφών της νόσου. Στην αναζήτηση πιο ειδικών και αξιόπιστων διαγνωστικών εργαλείων, ο τομέας ανακάλυψης νέων βιοδεικτώνπρώιμης ανίχνευσης καρκίνου του προστάτηέχει γνωρίσει ταχεία ανάπτυξη.
Η υγρή βιοψία είναι μια ελάχιστα επεμβατική προσέγγιση που βασίζεται κυρίως στην ανίχνευση, καταμέτρηση και μοριακό χαρακτηρισμό των κυκλοφορούντων καρκινικών κυττάρων (circulating tumor cells, CTCs), στην ανίχνευση μεταλλάξεων στο εξωκυττάριο DNA (cell-freeDNA, cfDNA) και στην ανίχνευση κυκλοφορούντων μικρών μη κωδικών RNAs (circulating cell-free miRNAs, ccfmiRNAs). Η χρήση της υγρής βιοψίας έχει πλέον καθιερωθεί διότι επιτρέπει τη συνεχή παρακολούθηση των ασθενών σε πραγματικό χρόνο και παρέχει σημαντικές κλινικές πληροφορίες για την πρόγνωση, την έγκαιρη ανίχνευση της ελάχιστα υπολειπόμενης νόσου, την επιλογή θεραπείας και την έγκαιρη ανίχνευση της αντίστασης σε αυτήν. Πρόσφατεςμελέτες έχουν δείξει την πιθανή χρήση της υγρής βιοψίας για την πρώιμηανίχνευση του καρκίνου.
Το εξωκυττάριοDNA (cell-freeDNA,cfDNA) αποτελεί μια εξαιρετικά πολύτιμη πηγή γενετικών και επιγενετικών δεδομένων, προσφέροντας πληροφορίες για το μοριακό χαρακτηρισμό των όγκων μέσω της υγρής βιοψίας. Ο κύριος στόχος αυτής της διδακτορικής διατριβής ήταν η ανάπτυξη και η κλινική αξιολόγηση νέων μεθοδολογιών υγρής βιοψίας που βασίζονται στην επιγενετική ανάλυση του cfDNA και την ανίχνευση ccfmiRNAs σε πλάσμα ασθενών με πρώιμο καρκίνο του προστάτη.
(EL)
Prostate cancer is one of the most common malignancies in men. Early detection of prostate cancer plays a critical role in improving treatment outcomes. Millions of new cases of prostate cancer are diagnosed worldwide each year, making it a significant and widespread health problem. Early detection is critical for the effective intervention and better patient outcomes. Prostate specific antigen (PSA) is one of the most established and widely used biomarker for prostate cancer screening, but it also has drawbacks such as false positive results and the inability to distinguish between benign and aggressive forms of the disease. In the search for more accurate and reliable diagnostic tools, the field of cancer biomarkers has seen rapid development.
Liquid biopsy analysis is based mainly on the a) detection, enumeration, and molecular characterization of Circulating Tumor Cells (CTCs), b) detection of mutations and epigenetic alterations in plasma cell-free DNA (cfDNA) and c) detection of circulating cell-free microRNAs (ccfmiRNAs). Liquid biopsy is now established as a minimally invasive approach that allows continuous monitoring of patients in real time, and provides important clinical information for prognosis, early detection of Minimal Residual Disease (MRD), treatment selection and early detection of resistance. Recently there are also very promising results on the potential use of liquid biopsy for the early detection of cancer.
Liquid biopsy analysis has become an extremely valuable source of genetic and epigenetic data, offering insights into the molecular landscape of tumors. The main aim of this PhD thesis was the development and clinical evaluation of novel liquid biopsy methodologies for epigenetic analysis of plasma-cfDNA and detection of ccfmiRNAs in patients with early prostate cancer.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
