Εισαγωγή: Οι παθογόνοι μικροοργανισμοί αποτελούν σημαντική απειλή για την δημόσια υγεία. Ο περιορισμός της μετάδοσής τους αποτελεί μεγάλη πρόκληση και έχει πυροδοτήσει την διεξαγωγή ερευνών για την επίτευξη αυτού του στόχου. Ο χαλκός είναι ένα μέταλλο το οποίο έχει αντιμικροβιακές ιδιότητες γνωστές από την αρχαιότητα. Η πρόσφατη έρευνα έχει αρχίσει να επικεντρώνεται στη χρήση του χαλκού με στόχο την αξιοποίηση των ιδιοτήτων του και την εύρεση αποτελεσματικών λύσεων για τον περιορισμό μετάδοσης των παθογόνων και των συνεπειών της.
Σκοπός: Σκοπός της παρούσας συστηματικής ανασκόπησης ήταν η διερεύνηση της διαθέσιμης βιβλιογραφίας σχετικά με τις αντιμικροβιακές επιφάνειες χαλκού και τον ρόλο τους στην πρόληψη και τον έλεγχο των λοιμώξεων.
Μεθοδολογία: Πραγματοποιήθηκε αναζήτηση στις βιβλιογραφικές βάσεις δεδομένων PubMed, Scopus και Web of Science, με κατάλληλες λέξεις-κλειδιά: “copper, surface, coating, film, antimicrobial, infection, prevention, control”. Συμπεριλήφθηκαν συνολικά 45 μελέτες από το 2013 έως το 2024, από τις οποίες η πλειονότητα ήταν πειραματικές.
Αποτελέσματα: Η πλειονότητα των μελετών έδειξε αποτελεσματική δράση του χαλκού και των κραμάτων του έναντι των βακτηρίων, των ιών και των μυκήτων, η οποία ήταν συνεχής και εξαρτώμενη από την πυκνότητά του, τη μέθοδο εναπόθεσής του στις επιφάνειες, την επιφάνεια πρόσφυσης καθώς και τις συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίας. Σημαντικό εύρημα είναι η αποτελεσματική δράση του κατά των ανθεκτικών σε φάρμακα μικροοργανισμών, οι οποίοι τα τελευταία χρόνια απασχολούν την επιστημονική κοινότητα. Οι παραπάνω μελέτες δεν έδειξαν ότι ο χαλκός προκαλεί τοξικότητα στα κύτταρα του ανθρώπινου σώματος με τα οποία έρχεται σε επαφή. Επίσης, σε συνδυασμό του με χημικά απολυμαντικά, ενισχύεται την μείωση του μικροβιακού φορτίου. Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι τοποθέτησης του χαλκού και των κραμάτων του σε επιφάνειες.
Συμπεράσματα: Η μελέτη των ερευνών έδειξε ότι ο χαλκός είναι αποτελεσματικός στη μείωση του μικροβιακού φορτίου. Η χρήση του σε επιφάνειες αφής φαίνεται να περιορίζει σημαντικά την επιβίωση και κατ΄ επέκταση τη μετάδοση των παθογόνων. Απαιτείται περεταίρω διερεύνηση για την εύρεση της καταλληλότερης μεθόδου με την οποία οι επιφάνειες χαλκού θα έχουν τη μέγιστη αποτελεσματικότητα κατά της πλειοψηφίας των παθογόνων, να είναι ανθεκτικές, με συνεχή διατήρηση της αντιμικροβιακής τους δράσης, με μακροπρόθεσμο οικονομικό όφελος και την ελάχιστη περιβαλλοντική επιβάρυνση. Επομένως, η χρήση χαλκού ή κραμάτων χαλκού σε επιφάνειες, αποτελεί παράδειγμα μιας νέας τεχνολογίας που μπορεί να συμπληρώσει τις συνήθεις πρακτικές καθαρισμού και σε συνδυασμό με την υγιεινή των χεριών, να μειώσει τις νοσοκομειακές λοιμώξεις και κατ΄ επέκταση να προστατέψει τη δημόσια υγεία.
(EL)
Introduction: Pathogenic microorganisms pose a significant threat to public health. Limiting their transmission is a major challenge and has spurred research efforts to achieve this goal. Copper is a metal known for its antimicrobial properties since ancient times. Recent research has begun to focus on the use of copper with the aim of harnessing its properties and finding effective solutions to limit the transmission of pathogens and their consequences.
Aim: The purpose of this systematic review was to explore the available literature regarding antimicrobial copper surfaces and their role in the prevention and control of infections.
Methodology: A search was conducted in the PubMed, Scopus, and Web of Science databases using appropriate keywords: "copper, surface, coating, film, antimicrobial, infection, prevention, control." A total of 45 studies from 2013 to 2024 were included, the majority of which were experimental.
Results: The majority of studies demonstrated the effective action of copper and its alloys against bacteria, viruses, and fungi, which was continuous and dependent on its density, deposition method on surfaces, adhesion surface, as well as humidity and temperature conditions. An important finding is its effective action against drug-resistant microorganisms, which have concerned the scientific community in recent years. The above studies did not show that copper causes toxicity in the cells of the human body with which it comes into contact. Also, in combination with chemical disinfectants, the reduction of the microbial load is enhanced. There are various methods of placing copper and its alloys on surfaces.
Conclusions: Research studies have shown that copper is effective in reducing microbial load. Its use on touch surfaces seems to significantly limit the survival and the transmission of pathogens. Further investigation is needed to find the most appropriate method by which copper surfaces will have maximum effectiveness against the majority of pathogens, be durable, with continuous maintenance of antimicrobial activity, with long-term economic benefit and minimal environmental burden. Therefore, the use of copper or copper alloys on surfaces is an example of a new technology that can complement the usual cleaning practices and, combined with hand hygiene, reduce nosocomial infections and, by extension, protect public health.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
