Τα τελευταία χρόνια, για τη διδακτική των φυσικών επιστημών, η παραγωγή νοήματος και ο τρόπος οικοδόμησης των επιστημονικών εννοιών αποτελεί μια πολυτροπική διαδικασία κατά την οποία συνδράμουν ταυτόχρονα διάφορα εκφραστικά μέσα όπως είναι ο προφορικός λόγος, τα υλικά αντικείμενα αλλά και η σωματική έκφραση (Χαλχιουτάκη, Παντίδος & Καμπεζά, 2017). Όλες οι τροπικότητες που εκφράζονται από τα διάφορα σημειωτικά συστήματα συνεργάζονται μεταξύ τους όταν οι εκπαιδευόμενοι/ες βρίσκονται στη μαθησιακή διαδικασία συγκρότησης εννοιών και φαινομένων για τον φυσικό κόσμο (Givry & Tiberghien, 2012). Μια τέτοια προσέγγιση στην τάξη της φυσικής ενδείκνυται, καθώς προσφέρει την δυνατότητα στα παιδιά να εκφράσουν με όλους τους δυνατούς τρόπους τις ιδέες τους και την αντίληψη τους για αυτό που βιώνουν και πιθανώς να αναδιαμορφώσουν τις πρωταρχικές ιδέες τους ή και να τις εμπλουτίσουν. Επιπλέον, ένα πολυτροπικό πλαίσιο ανάδυσης των ιδεών των εκπαιδευομένων δίνει τη δυνατότητα στην/τον εκπαιδευτικό να εντοπίσει πιθανές ασάφειες στις ιδέες των παιδιών κατανοώντας έτσι εις βάθος τις σκέψεις τους.
Το φαινόμενο το οποίο πραγματεύεται η συγκεκριμένη εργασία είναι αυτό της μηχανικής ισορροπίας. Το εν λόγω φαινόμενο έχει απασχολήσει αρκετούς ερευνητές διαχρονικά και πιο συγκεκριμένα ως προς τον τρόπο με τον οποίο εννοιολογείται από τα μικρά παιδιά.
Με βάση ότι οι ιδιότητες του σημειωτικού πλαισίου το καθιστούν μοναδικό στην
διαδικασία της νοηματοδότησης, σκοπός της έρευνας είναι να διερευνήσουμε τις ιδέες
παιδιών πρώτης τάξης του δημοτικού σχολείου υιοθετώντας ένα εργαλείο συλλογής
δεδομένων το οποίο δίνει τη δυνατότητα στον εκπαιδευόμενο/η να εκφραστεί
πολυτροπικά. Για τον σκοπό αυτό κατασκευάστηκαν τρία έργα με διαφορετική σημειωτική προσέγγιση, ένα έργο προφορικού λόγου, ένα έργο σχεδιαστικής δραστηριότητας και ένα έργο που επικέντρωνε στην αλληλεπίδραση με έναν μαθηματικό ζυγό. Τα τρία έργα αυτά ενσωματώθηκαν σε μία συνέντευξη η οποία αποτέλεσε και το μέσο για την ανάδυση των ιδεών των εκπαιδευόμενων για την μηχανική ισορροπία. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το σημειωτικό πλαίσιο φαίνεται να επιδρά με ξεχωριστό τρόπο στην νοηματοδότηση οδηγώντας τους/τις εκπαιδευόμενους/νες σε μια παλινδρόμηση μεταξύ συμβατών και μη εννοιολογήσεων σε σχέση με το επιστημονικά συμβατό, ενώ οι χειρονομίες συνεργαζόμενες με τον προφορικό λόγο αλλά και με τα στοιχεία του χώρου (σχέδιο, ζυγός) φαίνεται να παίζουν σημαντικό ρόλο στην εννοιολόγηση της έννοιας της απόστασης και της σχέσης της με την ασκούμενη δύναμη για την επίτευξη ισορροπίας.
(EL)
Τα τελευταία χρόνια, για τη διδακτική των φυσικών επιστημών, η παραγωγή νοήματος και ο τρόπος οικοδόμησης των επιστημονικών εννοιών αποτελεί μια πολυτροπική διαδικασία κατά την οποία συνδράμουν ταυτόχρονα διάφορα εκφραστικά μέσα όπως είναι ο προφορικός λόγος, τα υλικά αντικείμενα αλλά και η σωματική έκφραση (Χαλχιουτάκη, Παντίδος & Καμπεζά, 2017). Όλες οι τροπικότητες που εκφράζονται από τα διάφορα σημειωτικά συστήματα συνεργάζονται μεταξύ τους όταν οι εκπαιδευόμενοι/ες βρίσκονται στη μαθησιακή διαδικασία συγκρότησης εννοιών και φαινομένων για τον φυσικό κόσμο (Givry & Tiberghien, 2012). Μια τέτοια προσέγγιση στην τάξη της φυσικής ενδείκνυται, καθώς προσφέρει την δυνατότητα στα παιδιά να εκφράσουν με όλους τους δυνατούς τρόπους τις ιδέες τους και την αντίληψη τους για αυτό που βιώνουν και πιθανώς να αναδιαμορφώσουν τις πρωταρχικές ιδέες τους ή και να τις εμπλουτίσουν. Επιπλέον, ένα πολυτροπικό πλαίσιο ανάδυσης των ιδεών των εκπαιδευομένων δίνει τη δυνατότητα στην/τον εκπαιδευτικό να εντοπίσει πιθανές ασάφειες στις ιδέες των παιδιών κατανοώντας έτσι εις βάθος τις σκέψεις τους.
Το φαινόμενο το οποίο πραγματεύεται η συγκεκριμένη εργασία είναι αυτό της μηχανικής ισορροπίας. Το εν λόγω φαινόμενο έχει απασχολήσει αρκετούς ερευνητές διαχρονικά και πιο συγκεκριμένα ως προς τον τρόπο με τον οποίο εννοιολογείται από τα μικρά παιδιά.
Με βάση ότι οι ιδιότητες του σημειωτικού πλαισίου το καθιστούν μοναδικό στην
διαδικασία της νοηματοδότησης, σκοπός της έρευνας είναι να διερευνήσουμε τις ιδέες
παιδιών πρώτης τάξης του δημοτικού σχολείου υιοθετώντας ένα εργαλείο συλλογής
δεδομένων το οποίο δίνει τη δυνατότητα στον εκπαιδευόμενο/η να εκφραστεί
πολυτροπικά. Για τον σκοπό αυτό κατασκευάστηκαν τρία έργα με διαφορετική σημειωτική προσέγγιση, ένα έργο προφορικού λόγου, ένα έργο σχεδιαστικής δραστηριότητας και ένα έργο που επικέντρωνε στην αλληλεπίδραση με έναν μαθηματικό ζυγό. Τα τρία έργα αυτά ενσωματώθηκαν σε μία συνέντευξη η οποία αποτέλεσε και το μέσο για την ανάδυση των ιδεών των εκπαιδευόμενων για την μηχανική ισορροπία. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το σημειωτικό πλαίσιο φαίνεται να επιδρά με ξεχωριστό τρόπο στην νοηματοδότηση οδηγώντας τους/τις εκπαιδευόμενους/νες σε μια παλινδρόμηση μεταξύ συμβατών και μη εννοιολογήσεων σε σχέση με το επιστημονικά συμβατό, ενώ οι χειρονομίες συνεργαζόμενες με τον προφορικό λόγο αλλά και με τα στοιχεία του χώρου (σχέδιο, ζυγός) φαίνεται να παίζουν σημαντικό ρόλο στην εννοιολόγηση της έννοιας της απόστασης και της σχέσης της με την ασκούμενη δύναμη για την επίτευξη ισορροπίας.
(EN)
/aggregator-openarchives/portal/institutions/uoa
