Η σήψη αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες νοσηρότητας και θνητότητας παγκοσμίως. Η διάγνωση και έγκαιρη παρέμβαση είναι κρίσιμες, ωστόσο λόγω της ετερογένειας του συνδρόμου, η έγκαιρη αναγνώριση και εφαρμογή εξατομικευμένων παρεμβάσεων είναι συχνά δυσχερής.
Η σήψη ορίζεται ως οργανική ανεπάρκεια προκαλούμενη από τη διαταραγμένη ανοσιακή απόκριση του ξενιστή σε μια λοίμωξη. Βιοδείκτες, όπως η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη(CRP), ο διαλυτός υποδοχέας ουροκινάσης πλασμινογόνου (suPAR) και η προκαλσιτονίνη (PCT), χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση και την παρακολούθηση της νόσου.
Οι ορισμοί της σήψης έχουν εξελιχθεί μέσω τριών κύριων συνεδρίων ομοφωνίας:
1. Sepsis-1 (1991): Η σήψη ορίστηκε ως η συστηματική απόκριση στη λοίμωξη, βασισμένη στα κριτήρια του Συνδρόμου Συστηματικής Φλεγμονώδους Απόκρισης (SIRS), δηλαδή υψηλή ή χαμηλή θερμοκρασία , υψηλές σφίξεις, ταχύπνοια και αυξημένος ή μειωμένος αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων.
2. Sepsis-2 (2001): Τα σημεία και συμπτώματα της σήψης διευρύνθηκαν και περιγράφηκαν λεπτομερέστερα και τονίστηκε ο ρόλος των βιοδεικτών στην έγκαιρη διάγνωση.
3. Sepsis-3 (2016): Η σήψη επαναπροσδιορίστηκε ως «απειλητική για τη ζωή οργανική δυσλειτουργία λόγω απορρυθμισμένης απόκρισης του ξενιστή στη λοίμωξη». Παράλληλα καταργήθηκαν οι όροι σηψαιμία και σοβαρή σήψη. Έγινε εισαγωγή των κριτηρίων SOFA (Sequential Organ Failure Assessment) και qSOFA (quick SOFA) για την εκτίμηση της οργανικής δυσλειτουργίας και την άμεση αναγνώριση της σήψης. Η βαθμολογία SOFA (Sequential Organ Failure Assessment) είναι ένα διαδεδομένο σύστημα, που χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της σοβαρότητας της νοσηρότητας και της δυσλειτουργίας των οργάνων σε ασθενείς που εισάγονται στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ). Αναπτύχθηκε για να παρέχει αντικειμενικά δεδομένα σχετικά με την επιπλοκή της κρίσιμης νόσου σε πολλές ομάδες ασθενών, καθιστώντας δυνατή την καταγραφή της προόδου ή της επιδείνωσης της κατάστασής τους με την πάροδο του χρόνου. Η βαθμολογία SOFA αξιολογεί έξι βασικά συστήματα οργάνων (αναπνευστικό, καρδιαγγειακό, ήπαρ, σύστημα πήξης, νεφρικό, κεντρικό νευρικό σύστημα). Κυμαίνεται από 0 έως 4, με την αύξηση της βαθμολογίας να υποδηλώνει επιδείνωση της λειτουργίας του συστήματος.
Η αξιολόγηση της βαθμολογίας SOFA συνήθως γίνεται κατά την εισαγωγή του ασθενούς στη ΜΕΘ και στη συνέχεια ανά τακτικά διαστήματα για να καταγραφεί η εξέλιξη της κατάστασής του. Οι αλλαγές στη βαθμολογία SOFA κατά 2 ή περισσότερες μονάδες έχουν συσχετιστεί με αυξημένη θνητότητα και είναι ενδεικτικές της επιδείνωσης της νοσηρότητας.
Το qSOFA (quick SOFA) εκτιμώντας τρεις κλινικές παραμέτρους: ταχύπνοια, υπόταση, αλλαγή στην κατάσταση νοητικής λειτουργίας, αποτελεί ένα απλούστερο εργαλείο αξιολόγησης. Έχει στόχο την ταχεία αναγνώριση των ασθενών με υψηλό κίνδυνο επιδείνωσης.
Και τα δύο συστήματα, SOFA και qSOFA συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται σε κλινικές μελέτες και στην καθημερινή κλινική πρακτική για την αξιολόγηση της σήψης και της σοβαρότητας της νόσου, παρέχοντας πολύτιμες πληροφορίες για τη διαχείριση των ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση.
Οι νέοι ορισμοί της σήψης, όπως αναπτύχθηκαν από το Sepsis-3, έχουν προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα αλλά και μειονεκτήματα στον τομέα της κλινικής ιατρικής και της επιστημονικής κοινότητας.
Τα πλεονεκτήματα συνοψίζονται στη βελτίωση στον προσδιορισμό της σήψης και της συσχέτισης ως σοβαρή κατάσταση, στην απλούστευση στην ονοματολογία, στην ανεξαρτησία από SIRS και στην επικαιροποίηση στην παγκόσμια κοινότητα.
Οι νέοι ορισμοί της σήψης φαίνεται να φέρουν και μειονεκτήματα, όπως περιορισμένη εφαρμοσιμότητα, επικυρωτική συναίνεση και εφαρμογή στην κλινική πράξη και σύγχυση λόγω διαφοροποιήσεων με προηγούμενους ορισμούς.
Η σημασία της αποτελεσματικής διαχείρισης της σήψης αναδεικνύεται σε μια συνεχή συζήτηση στην ιατρική κοινότητα . Οι νέοι ορισμοί και οι προσεγγίσεις αξιολόγησης, όπως το Sepsis-3 και το qSOFA, έχουν προκαλέσει διχογνωμίες σχετικά με την αποτελεσματικότητά τους στην καθημερινή κλινική πράξη.
Εκφράζονται αμφιβολίες για την εφαρμοσιμότητα και την ακρίβεια των νέων κριτηρίων, ιδιαίτερα εκτός των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας. Υποστηρίζεται ότι η χρήση του qSOFA για την ανίχνευση της σήψης πρέπει να συμπληρώνεται από άλλες κλινικές παραμέτρους και όχι να χρησιμοποιείται αυτομάτως. Προτείνεται η διατήρηση κριτηρίων SIRS για την ανίχνευση της λοίμωξης, παράλληλα με την αξιολόγηση της δυσλειτουργίας των οργάνων. Η προσεκτική εφαρμογή των νέων ορισμών στην κλινική πράξη είναι απαραίτητη για την επίτευξη βέλτιστης διαχείρισης των σηπτικών ασθενών και για την αποφυγή πιθανών παρεξηγήσεων.ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η σήψη αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες νοσηρότητας και θνητότητας παγκοσμίως. Η διάγνωση και έγκαιρη παρέμβαση είναι κρίσιμες, ωστόσο λόγω της ετερογένειας του συνδρόμου, η έγκαιρη αναγνώριση και εφαρμογή εξατομικευμένων παρεμβάσεων είναι συχνά δυσχερής.
Η σήψη ορίζεται ως οργανική ανεπάρκεια προκαλούμενη από τη διαταραγμένη ανοσιακή απόκριση του ξενιστή σε μια λοίμωξη. Βιοδείκτες, όπως η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη(CRP), ο διαλυτός υποδοχέας ουροκινάσης πλασμινογόνου (suPAR) και η προκαλσιτονίνη (PCT), χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση και την παρακολούθηση της νόσου.
Οι ορισμοί της σήψης έχουν εξελιχθεί μέσω τριών κύριων συνεδρίων ομοφωνίας:
1. Sepsis-1 (1991): Η σήψη ορίστηκε ως η συστηματική απόκριση στη λοίμωξη, βασισμένη στα κριτήρια του Συνδρόμου Συστηματικής Φλεγμονώδους Απόκρισης (SIRS), δηλαδή υψηλή ή χαμηλή θερμοκρασία , υψηλές σφίξεις, ταχύπνοια και αυξημένος ή μειωμένος αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων.
2. Sepsis-2 (2001): Τα σημεία και συμπτώματα της σήψης διευρύνθηκαν και περιγράφηκαν λεπτομερέστερα και τονίστηκε ο ρόλος των βιοδεικτών στην έγκαιρη διάγνωση.
3. Sepsis-3 (2016): Η σήψη επαναπροσδιορίστηκε ως «απειλητική για τη ζωή οργανική δυσλειτουργία λόγω απορρυθμισμένης απόκρισης του ξενιστή στη λοίμωξη». Παράλληλα καταργήθηκαν οι όροι σηψαιμία και σοβαρή σήψη. Έγινε εισαγωγή των κριτηρίων SOFA (Sequential Organ Failure Assessment) και qSOFA (quick SOFA) για την εκτίμηση της οργανικής δυσλειτουργίας και την άμεση αναγνώριση της σήψης. Η βαθμολογία SOFA (Sequential Organ Failure Assessment) είναι ένα διαδεδομένο σύστημα, που χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της σοβαρότητας της νοσηρότητας και της δυσλειτουργίας των οργάνων σε ασθενείς που εισάγονται στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ). Αναπτύχθηκε για να παρέχει αντικειμενικά δεδομένα σχετικά με την επιπλοκή της κρίσιμης νόσου σε πολλές ομάδες ασθενών, καθιστώντας δυνατή την καταγραφή της προόδου ή της επιδείνωσης της κατάστασής τους με την πάροδο του χρόνου. Η βαθμολογία SOFA αξιολογεί έξι βασικά συστήματα οργάνων (αναπνευστικό, καρδιαγγειακό, ήπαρ, σύστημα πήξης, νεφρικό, κεντρικό νευρικό σύστημα). Κυμαίνεται από 0 έως 4, με την αύξηση της βαθμολογίας να υποδηλώνει επιδείνωση της λειτουργίας του συστήματος.
Η αξιολόγηση της βαθμολογίας SOFA συνήθως γίνεται κατά την εισαγωγή του ασθενούς στη ΜΕΘ και στη συνέχεια ανά τακτικά διαστήματα για να καταγραφεί η εξέλιξη της κατάστασής του. Οι αλλαγές στη βαθμολογία SOFA κατά 2 ή περισσότερες μονάδες έχουν συσχετιστεί με αυξημένη θνητότητα και είναι ενδεικτικές της επιδείνωσης της νοσηρότητας.
Το qSOFA (quick SOFA) εκτιμώντας τρεις κλινικές παραμέτρους: ταχύπνοια, υπόταση, αλλαγή στην κατάσταση νοητικής λειτουργίας, αποτελεί ένα απλούστερο εργαλείο αξιολόγησης. Έχει στόχο την ταχεία αναγνώριση των ασθενών με υψηλό κίνδυνο επιδείνωσης.
Και τα δύο συστήματα, SOFA και qSOFA συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται σε κλινικές μελέτες και στην καθημερινή κλινική πρακτική για την αξιολόγηση της σήψης και της σοβαρότητας της νόσου, παρέχοντας πολύτιμες πληροφορίες για τη διαχείριση των ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση.
Οι νέοι ορισμοί της σήψης, όπως αναπτύχθηκαν από το Sepsis-3, έχουν προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα αλλά και μειονεκτήματα στον τομέα της κλινικής ιατρικής και της επιστημονικής κοινότητας.
Τα πλεονεκτήματα συνοψίζονται στη βελτίωση στον προσδιορισμό της σήψης και της συσχέτισης ως σοβαρή κατάσταση, στην απλούστευση στην ονοματολογία, στην ανεξαρτησία από SIRS και στην επικαιροποίηση στην παγκόσμια κοινότητα.
Οι νέοι ορισμοί της σήψης φαίνεται να φέρουν και μειονεκτήματα, όπως περιορισμένη εφαρμοσιμότητα, επικυρωτική συναίνεση και εφαρμογή στην κλινική πράξη και σύγχυση λόγω διαφοροποιήσεων με προηγούμενους ορισμούς.
Η σημασία της αποτελεσματικής διαχείρισης της σήψης αναδεικνύεται σε μια συνεχή συζήτηση στην ιατρική κοινότητα . Οι νέοι ορισμοί και οι προσεγγίσεις αξιολόγησης, όπως το Sepsis-3 και το qSOFA, έχουν προκαλέσει διχογνωμίες σχετικά με την αποτελεσματικότητά τους στην καθημερινή κλινική πράξη.
Εκφράζονται αμφιβολίες για την εφαρμοσιμότητα και την ακρίβεια των νέων κριτηρίων, ιδιαίτερα εκτός των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας. Υποστηρίζεται ότι η χρήση του qSOFA για την ανίχνευση της σήψης πρέπει να συμπληρώνεται από άλλες κλινικές παραμέτρους και όχι να χρησιμοποιείται αυτομάτως. Προτείνεται η διατήρηση κριτηρίων SIRS για την ανίχνευση της λοίμωξης, παράλληλα με την αξιολόγηση της δυσλειτουργίας των οργάνων. Η προσεκτική εφαρμογή των νέων ορισμών στην κλινική πράξη είναι απαραίτητη για την επίτευξη βέλτιστης διαχείρισης των σηπτικών ασθενών και για την αποφυγή πιθανών παρεξηγήσεων.
(EL)
Sepsis is a major contributor to illness and mortality on a global scale. Diagnosis and early intervention are critical; however, due to the heterogeneity of the syndrome, early identification and implementation of individualized interventions are often challenging.
Sepsis, as a dysregulated response of the body's balance between pro-inflammatory and anti-inflammatory responses to infection, leads to hyperinflammation and immunosuppression. Biomarkers such as C-reactive protein (CRP), soluble urokinase plasminogen activator receptor (suPAR), and procalcitonin (PCT) are used to diagnose and monitor the disease.
Definitions of sepsis have evolved through three main consensus conferences:
1. Sepsis-1 (1991): Sepsis was defined as the systemic response to infection, based on the criteria of Systemic Inflammatory Response Syndrome (SIRS) — i.e., high or low temperature, tachycardia, tachypnea and leukocytosis or leukopenia.
2. Sepsis-2 (2001): The signs and symptoms of sepsis were expanded and described in more detail and the role of biomarkers in early diagnosis was emphasized.
3. Sepsis-3 (2016): Sepsis was redefined as "life-threatening organ dysfunction due to a dysregulated host response to infection." At the same time, the terms sepsis and severe sepsis were removed. The SOFA (Sequential Organ Failure Assessment) and qSOFA criteria were introduced to assess organ dysfunction and early recognition of sepsis.
The Sequential Organ Failure Assessment (SOFA) score is a widely used system for assessing the severity of morbidity and organ dysfunction in patients admitted to intensive care units (ICUs). It was developed to provide objective data on the complication of critical illness in many groups of patients, enabling the recording of their progression or deterioration over time. The SOFA score assesses six major organ systems: respiratory, cardiovascular, liver, coagulation, renal, and central nervous system. The score ranges from 0 to 4, with increasing scores indicating deterioration in system function.
The SOFA score is usually assessed on admission to the ICU and then at regular intervals thereafter to monitor the patient's condition. An increase of 2 or more points has been associated with higher mortality rates and indicates worsening morbidity.
The qSOFA (quick SOFA) is a simpler assessment tool that includes three clinical parameters: tachypnea, hypotension, and change in cognitive function status. The goal is to rapidly recognize patients who are at a high risk of getting worse.
Both SOFA and qSOFA continue to be used in clinical studies and daily practice to assess sepsis and disease severity, providing valuable information for managing critically ill patients.
The new definitions of sepsis, as developed by Sepsis-3, have provided significant advantages and disadvantages to the clinical and scientific community. The advantages can be summarized as follows: improvement in defining sepsis as a serious condition, simplification in nomenclature, independence from SIRS criteria and relevance in the global community. However, the new definitions of sepsis also have disadvantages, such as limited applicability, validation consensus, and confusion due to variations from previous definitions.
The importance of effective management of sepsis is emerging as an ongoing debate in the medical community. New definitions and assessment approaches, such as Sepsis-3 and qSOFA, have generated controversy regarding their effectiveness in daily clinical practice. Doubts have been expressed about the applicability and accuracy of the new criteria, particularly outside intensive care units. It is argued that qSOFA should be complemented by other clinical parameters for detecting sepsis and not used automatically. Some suggest maintaining SIRS criteria for infection detection alongside the assessment of organ dysfunction. Careful application of the new definitions in clinical practice is essential to achieve optimal management of septic patients and to avoid potential confusion.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
